ဝီခီပီးဒီးယား

အလူမီနီယမ်

ဗြိတိဆျ အဉ်းကလစ်ဆျ်နေး ကဟဲ့ꩻဒါႏ aluminium, အမေရိကဲန် တွမ်ႏ ကနေဒီယဲန် အဉ်းကလစ်ဆျ်ငေါဝ်းကို ကရိုꩻဒါႏ aluminum ယို ထွာ ဓာတုဒြတ်စင် သင်္ကေႏတ Al ယင်း အဲတ်တမ်အမုဲင် ၁၃ ကိုကအောဝ်ႏဒါႏ ထာꩻတဗာႏသှူ။ အလူမီနီယမ်ယို အယာႏနဲန်းတဉ်ႏထွꩻတောဝ်း သတ္တုအာလောင်းလင် အတသွာႏထဲင်းက သတီးလ်ပသီႏ ၃ ပွန်း ၁ ပွန်း။ ထာꩻယိုနောဝ်ꩻ တွမ်ႏ အောက်သီစဲန် မှိုတ်ဖဉ်းတန်ဝင်ꩻ၊ မဉ်ႏအှောန်ႏခွဲးဝင်ꩻ တလီꩻကိုနောဝ်ꩻ အလူမီနီယမ် အဖဲ့ꩻကီကို အမာꩻထွာ ထာꩻရဲးဆုမ်ႏ အရောအရာ oxide ဖုံႏ။ အလူမီနီယမ်ယို အရောင်ႏယောဝ်း အရောင်ႏခꩻယောဝ်း ဗွှန်ပီမွေးရှောန်(ရွဉ်)။ ထာꩻယိုနောဝ်ꩻ အပနဲန်ႏ၊ သံလဲက် ပသီႏထှို့ꩻ ထှို့ꩻလꩻတောဝ်း၊ အခြုမ်ႏ။ ဝွေꩻယို ကဟဲ့ꩻဒါႏ အုဲင်သိုတုပ်တဉ်ႏခှေါင် 27Al အောဝ်ႏ၊ အောဝ်ႏလှိုင်ႏမွေးထာꩻ၊ စကျဝဠာႏကို ထွာလꩻ ဒွါဒသမ (၁၂) အအာသွတ်ꩻ ဒြတ်စင်။ 26Al ရေဒီယိုဓာတ် ရွန်ꩻဒါႏထာꩻ (မန်း-ရေဒီယို သတ္တိကြွ၊ အဉ်းကလစ်ဆျ်- ) နောဝ်ꩻ မာꩻအီအာ ထောင်လှောန်ꩻသက်ဆွာꩻ (radiodating) ကိုသှူ။

အလူမီနီယမ်,  13Al
Spectral lines of aluminium
ကအောဝ်ႏလုဲင်ႏဒါႏ ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
အမဉ်ꩻ၊ သင်္ကေတအလူမီနီယမ်, Al
အငေါဝ်းထန်ႏUK: /ˌæljʊˈmɪniəm/ (listen)
AL -ew- MIN -ee-əm
US: /əˈljuːmɪnəm/ (listen)
ə- LEW -mi-nəm
အမဉ်ꩻလောင်းလင်aluminum (US, informal)
အယောင်ꩻsilvery gray metallic
ဒြတ်စင် အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရှောင်ကို အလူမီနီယမ်
Element 1: Hydrogen (H), Other non-metal
Element 2: Helium (He), Noble gas
Element 3: Lithium (Li), Alkali metal
Element 4: Beryllium (Be), Alkaline earth metal
Element 5: Boron (B), Metalloid
Element 6: Carbon (C), Other non-metal
Element 7: Nitrogen (N), Other non-metal
Element 8: Oxygen (O), Other non-metal
Element 9: Fluorine (F), Halogen
Element 10: Neon (Ne), Noble gas
Element 11: Sodium (Na), Alkali metal
Element 12: Magnesium (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: Aluminium (Al), Other metal
Element 14: Silicon (Si), Metalloid
Element 15: Phosphorus (P), Other non-metal
Element 16: Sulfur (S), Other non-metal
Element 17: Chlorine (Cl), Halogen
Element 18: Argon (Ar), Noble gas
Element 19: Potassium (K), Alkali metal
Element 20: Calcium (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: Scandium (Sc), Transition metal
Element 22: Titanium (Ti), Transition metal
Element 23: Vanadium (V), Transition metal
Element 24: Chromium (Cr), Transition metal
Element 25: Manganese (Mn), Transition metal
Element 26: Iron (Fe), Transition metal
Element 27: Cobalt (Co), Transition metal
Element 28: Nickel (Ni), Transition metal
Element 29: Copper (Cu), Transition metal
Element 30: Zinc (Zn), Transition metal
Element 31: Gallium (Ga), Other metal
Element 32: Germanium (Ge), Metalloid
Element 33: Arsenic (As), Metalloid
Element 34: Selenium (Se), Other non-metal
Element 35: Bromine (Br), Halogen
Element 36: Krypton (Kr), Noble gas
Element 37: Rubidium (Rb), Alkali metal
Element 38: Strontium (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: Yttrium (Y), Transition metal
Element 40: Zirconium (Zr), Transition metal
Element 41: Niobium (Nb), Transition metal
Element 42: Molybdenum (Mo), Transition metal
Element 43: Technetium (Tc), Transition metal
Element 44: Ruthenium (Ru), Transition metal
Element 45: Rhodium (Rh), Transition metal
Element 46: Palladium (Pd), Transition metal
Element 47: Silver (Ag), Transition metal
Element 48: Cadmium (Cd), Transition metal
Element 49: Indium (In), Other metal
Element 50: Tin (Sn), Other metal
Element 51: Antimony (Sb), Metalloid
Element 52: Tellurium (Te), Metalloid
Element 53: Iodine (I), Halogen
Element 54: Xenon (Xe), Noble gas
Element 55: Caesium (Cs), Alkali metal
Element 56: Barium (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: Lanthanum (La), Lanthanoid
Element 58: Cerium (Ce), Lanthanoid
Element 59: Praseodymium (Pr), Lanthanoid
Element 60: Neodymium (Nd), Lanthanoid
Element 61: Promethium (Pm), Lanthanoid
Element 62: Samarium (Sm), Lanthanoid
Element 63: Europium (Eu), Lanthanoid
Element 64: Gadolinium (Gd), Lanthanoid
Element 65: Terbium (Tb), Lanthanoid
Element 66: Dysprosium (Dy), Lanthanoid
Element 67: Holmium (Ho), Lanthanoid
Element 68: Erbium (Er), Lanthanoid
Element 69: Thulium (Tm), Lanthanoid
Element 70: Ytterbium (Yb), Lanthanoid
Element 71: Lutetium (Lu), Lanthanoid
Element 72: Hafnium (Hf), Transition metal
Element 73: Tantalum (Ta), Transition metal
Element 74: Tungsten (W), Transition metal
Element 75: Rhenium (Re), Transition metal
Element 76: Osmium (Os), Transition metal
Element 77: Iridium (Ir), Transition metal
Element 78: Platinum (Pt), Transition metal
Element 79: Gold (Au), Transition metal
Element 80: Mercury (Hg), Transition metal
Element 81: Thallium (Tl), Other metal
Element 82: Lead (Pb), Other metal
Element 83: Bismuth (Bi), Other metal
Element 84: Polonium (Po), Metalloid
Element 85: Astatine (At), Halogen
Element 86: Radon (Rn), Noble gas
Element 87: Francium (Fr), Alkali metal
Element 88: Radium (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: Actinium (Ac), Actinoid
Element 90: Thorium (Th), Actinoid
Element 91: Protactinium (Pa), Actinoid
Element 92: Uranium (U), Actinoid
Element 93: Neptunium (Np), Actinoid
Element 94: Plutonium (Pu), Actinoid
Element 95: Americium (Am), Actinoid
Element 96: Curium (Cm), Actinoid
Element 97: Berkelium (Bk), Actinoid
Element 98: Californium (Cf), Actinoid
Element 99: Einsteinium (Es), Actinoid
Element 100: Fermium (Fm), Actinoid
Element 101: Mendelevium (Md), Actinoid
Element 102: Nobelium (No), Actinoid
Element 103: Lawrencium (Lr), Actinoid
Element 104: Rutherfordium (Rf), Transition metal
Element 105: Dubnium (Db), Transition metal
Element 106: Seaborgium (Sg), Transition metal
Element 107: Bohrium (Bh), Transition metal
Element 108: Hassium (Hs), Transition metal
Element 109: Meitnerium (Mt), Transition metal
Element 110: Darmstadtium (Ds), Transition metal
Element 111: Roentgenium (Rg), Transition metal
Element 112: Copernicium (Cn), Transition metal
Element 113: Ununtrium (Uut)
Element 114: Ununquadium (Uuq)
Element 115: Ununpentium (Uup)
Element 116: Ununhexium (Uuh)
Element 117: Ununseptium (Uus)
Element 118: Ununoctium (Uuo)
 B
↑
Al
↓
Ga
မဲဂ္ဂနီသီယမ် ← အလူမီနီယမ် → သီလီကွန်
အဲက်တမ် အမုဲင်ရဲန်ႏ (Z)13
အဗူႏ၊ ဘလော့group 13 (boron group)
အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရွောင်period  3
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ  post-transition metal , sometimes considered a metalloid
အှောန်ႏထော့ခါꩻ အဲက်တမ်မေက် အထှူႏခေန်ႏ (±) (Ar)26.9815385(7)[၁]
အီလဲက္ထရွန် ကဖျင်ထာꩻ[Ne] 3s2 3p1
အပီတထွိုင်ကို ကပါဒါႏ အီလဲက္ထရွန်2, 8, 3
ပှိုင်းဝှို့တုမ်ႏ ယောင်ꩻဖဲ့ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
ဖေ့စ်အခြုံးအတူႏ
အခြုံးခြီအီအလျား933.47 K ​(660.32 °C, ​1220.58 °F)
အထီဗို့ꩻအီအလျား2743 K ​(2470 °C, ​4478 °F)
အနဲန်းအတဉ်ႏ (အခန်ꩻအလျား ၊ လမ်းဟောင်းကိုအလျား)2.70 g/cm3
2.375 g/cm3
ဖျှူးဆဉ်းအလျား10.71 kJ/mol
အတအှိုထန်ႏအလျား284 kJ/mol
မိုလာ အလျားအာႏရဲင်ꩻ24.20 J/(mol·K)
အတအှိုထီတေက်ꩻအာႏ
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 1482 1632 1817 2054 2364 2790
အဲက်တမ်မေက်ဂုဏ်ႏဖုံႏ
ထွာအောက်သုဲက် (အောက်သုဲက်ဒေးဆဉ်း) အထျꩻအအုံ+3, +2,[၂] +1[၃], −1, −2 ​(an amphoteric oxide)
ဓာတ်ငင်ႏအီလက်ထရွန် Pauling scale: 1.61
အာႏတောင်ႏတာႏမာꩻထွာအုဲင်းယွန်း1st: 577.5 kJ/mol
2nd: 1816.7 kJ/mol
3rd: 2744.8 kJ/mol
(more)
အဲက်တမ်မေက် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻempirical: 143 pm
ကိုဗေးလဲန့်ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ 121±4 pm
ဗန်ဒါဝေါ့သ် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ184 pm
Miscellanea
ကမာꩻထွာခါꩻထာꩻကြုံး ​face-centered cubic (fcc)
Face-centered cubic crystal structure for အလူမီနီယမ်
အသံ၏အမြန်နှုန်း ပသီႏကှို့ꩻ ဗှိုဗှို(rolled) 5000 m/s (at r.t.)
အလျားမာꩻတခြက်ထာꩻ23.1 µm/(m·K) (at 25 °C)
အလျားတွီကာႏထာꩻ237 W/(m·K)
တျာႏရဲးကမ်းထာꩻ28.2 nΩ·m (at 20 °C)
ပသီႏထှို့ꩻဓာတ်paramagnetic[၄]
ပသီႏထှို့ꩻ ကခှေါင်းအီဒါႏထာꩻ (χmol)+16.5·10−6 cm3/mol
Young's modulus70 GPa
Shear modulus26 GPa
Bulk modulus76 GPa
ပွုဲင်သွန် အဗျင်ႏ- ပွိုင်စွန် အချိုး0.35
Mohs hardness2.75
Vickers hardness160–350 MPa
Brinell hardness160–550 MPa
CAS Number7429-90-5
ထွာလှောန်ခြောင်ꩻ
ကဟောꩻခြုဲင်းခါꩻရီးထာꩻAntoine Lavoisier[၅] (1787)
ဖဖြှဲ့ꩻထန်ႏအရီးသွတ်ꩻလဲင်ႏHans Christian Ørsted[၆] (၁၈၂၇)
ကဖေႏခါꩻ အမဉ်ꩻသားHumphry Davy[၅] (၁၈၀၇)
အစှူဖြှိုးသွတ်ꩻ အလူမီနီယမ်သီး အုဲင်သိုတုပ်ဖုံႏ
iso NA သက်တန်ꩻတာကွို့ꩻ DM DE

( MeV)

DP
26Al trace 7.17×105 y β+ 1.17 26Mg
ε – 26Mg
γ 1.8086 –
27Al 100% is stable with 14 neutrons
ဝီကီဒေတာကို |
| အုံနောင်

ထူႏတောမ်

မွဉ်းဖျင်
  1. ↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  2. ↑ Aluminium monoxide
  3. ↑ Aluminium iodide
  4. ↑ Lide၊ D. R. (2000)။ "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds" (PDF)။ CRC Handbook of Chemistry and Physics (81st ed.)။ CRC Press။ ISBN 0849304814။
  5. ↑ ၅.၀ ၅.၁ Aluminum။ Los Alamos National Laboratory။ 3 March 2013 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  6. ↑ 13 Aluminium။ Elements.vanderkrogt.net။ 2008-09-12 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
ထူႏ "https://blk.wikipedia.org/w/index.php?title=အလူမီနီယမ်&oldid=17612" ကို