ဟုဲက်ဒရိုမီတာ

ဟုဲက်ဒရိုမီတာ (အိန်းကလေတ်: Hydrometer or Lactometer) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ တခြိုꩻတဲက်ထွားအီ အထီနဲန်းနဲ့အာႏ(သိပ်သည်းဆ) ကိရိယာႏတမျိုꩻဒျာႏသွူ။ ကိရိယာႏအစားယို ကမာꩻသေꩻခါꩻနောဝ်ꩻ အခေႏခံႏလွေꩻ အာခီမီးဒီး မူလသဖော်ꩻတရာꩻအလောင်းသွူ။ မူလသဖော်ꩻတရာꩻအလꩻ ဝတ္ထုတခြိုꩻတစားယို မိဉ်ႏအွဉ်ႏသော့ꩻ အထီတစွိုးစွိုးအကို တခြိုꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ယိင်းဖွီလွဉ်ထဲင်းတဲင် အလေꩻခိဉ်ႏကယွမ်ꩻထိုꩻယို အတတွာတောမ်ႏ တခြိုꩻနောဝ်ꩻကမာꩻဖုဲင်းထန်ႏထိုꩻအထီ အလေꩻခိန်ႏကထွူႏအတွိုင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။

Schematic drawing of a hydrometer. The lower the density of the fluid, the deeper the weighted float B sinks. The depth is read off the scale A.

ဟုဲင်ဒရိုမီတာ ယို ကဲဉ်းအာအာနောဝ်ꩻတဲ မာꩻခါꩻတောမ်ႏ ဖန်ပြောင်ႏပေႏဝေဉ်ႏတလီး(ဖန်ပြွန်သေးသေးတစ်ချောင်း)တဲင် ဖန်ပြောင်ႏဟဲ့ꩻလꩻဖဲ့ꩻယို သော့ꩻသေꩻခါꩻ တခြိုꩻထွူႏတစားစားနောဝ်ꩻသွူ။ မိဉ်ႏမဲဉ်သေစဲင်း အထီတစွိုးစွိုး ဒဲဉ်းတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ ဖန်ပြောင်ႏယိုသော့ꩻလင်ꩻ အထီနောဝ်ꩻကိုတဲင် ထွားလꩻနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဖန်ပြောင်ႏပေႏ အဖဲ့ꩻသောင်ထျꩻ တဲမ်းမုဲင်ခါꩻ အီႏတဲက်အီတာႏ စကေးဖုံႏသွူ။ သာဓကအနေႏ ကိရိယာႏယို မိဉ်ႏအွဉ်ႏသော့ꩻလွေꩻထီကိုနောဝ်ꩻ ဗိဉ်လွေꩻဗꩻ (၆) စင်တီမီတာ ရိုꩻခန်းနုဲင်းနောဝ်ꩻ ၊ ထဲင်းတလဲင်ႏ ထူႏယင်းကိရိယာႏနောဝ်ꩻဒျာႏစွူစွူ အွဉ်ႏသော့ꩻဖျင်လုဲင်ႏ အထီအလင်တစားစားနောဝ်ꩻ ဗိဉ်လုဲင်ႏ (၈) သိဉ်တီမီတာ ဥပမာႏသွူ။ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် အထီဒုတိယတမျိုꩻ အဒဲဉ်းယို မိဉ်ႏတဲက်တောမ်ႏ ထီ အဒဲဉ်းနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ (၆/၈ Ó ့၇၅) ကရိုꩻယို ထီႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်ႏ အောဝ်ႏအဒဲဉ်း လစ်ꩻပွန်းသွံပွန်းလွုမ်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ တဲက်ထွား အထီဖုံႏ အဒဲဉ်းအောဝ်ႏတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻယို မိဉ်ႏသေနောဝ်ꩻ တဲက်တောမ်ႏအထီဖုံႏကဒဲဉ်းတဲင် ကရော်ꩻခါꩻအထီဖုံႏအဆေ့ꩻအအာယို အွဉ်ႏထွော့နွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။

ကခွုမ်မာꩻရူပဗေဒ (လက်တွေ့ရူပဗေဒ)အကို ကသုံꩻအီဒါႏ ဟုဲက်ဒရိုမီတာ

တခြိုꩻတစား ဒဲဉ်းတခွိုင်ႏမုဲင်ꩻ(သိပ်သည်းခြင်း)နောဝ်ꩻ တရျားညီႏတောမ်ႏ တခြိုꩻနောဝ်ꩻအလေꩻခိဉ်ႏယို အံႏတောမ်ႏ တခြိုꩻနောဝ်ꩻကထူႏခါꩻခင်ႏလမ်း တခြိုꩻထုထည်ပေႏတန် နောဝ်ꩻသွူ။ ကဒဲဉ်းအဆ(သိပ်သည်းဆ)နောဝ်ꩻ တခြိုꩻတဗာႏအလေꩻခိဉ်ႏယို အွဉ်ႏထွော့သတ်မှတ်နွောင်ꩻ ထုထည်ကတတွာဒါႏထီခွꩻအလေꩻခိဉ်ႏကို ကရော်ꩻခါꩻဒါႏအထီဖုံႏအဆေ့ꩻအအာ ပမာဏနောဝ်ꩻသွူ။ တခြိုꩻတဗာႏကဒဲဉ်း(သိပ်သည်းခြင်း)ယို တခြိုꩻနောဝ်ꩻ အထွူႏ အခိဉ်ႏ ထူထယ်ကဗွိုန်ရာꩻဖုံႏယို သုံꩻအီတဲင် နုဲင်း ဒေါဝ်(အယ်လကိုဟော) မီတာဖုံႏယို သုံꩻအီ ကစမ်ꩻဒေါဝ်နောဝ်ꩻသွူ။

A NASA worker using a hydrometer to measure the brine density of a salt evaporation pond.

သင်္ဘောꩻတန်ကကာႏအီပင်ႏလယ်ႏဖုံႏလောင်း ကသုံꩻဒါႏ ဗွိုင်လာဖွိုင်ꩻဖုံႏအကို ကအောဝ်ႏဒါႏ တသာႏထီ အကျမ်ꩻအပနဲဉ်ႏ အောဝ်ႏခွိုင်ႏမုဲင်ꩻယို တဲက်ထွားတသေႏသေႏဗာႏသွူ။ တျာႏမေႏဓါတ် ကစုရောမ်သော့ꩻဒါႏ ဘဲစ်ထရီဖုံႏယို အီႏစမ်ꩻအီတာႏ ကစီႏရင်ႏကမာꩻခါꩻဒါႏ ဟုဲက်ဒရိုမီတာယို ဟဲ့ꩻ အဲစ်သီဒီမီတာ နောဝ်ꩻသွူ။ ဟုဲက်ဒရိုမီတာအစားယိုနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏထွော့အီ အဲစ်သေတ်ကအောဝ်ႏဗဲစ်ထရီကိုတာႏ သုံꩻအီနောဝ်ꩻသွူ။ ဗဲစ်ထရီအကို ကအောဝ်ႏ အဲစ်သေတ်ယို အကျမ်ꩻဓါတ်ယိင်းအာအာ အလေꩻခိဉ်ႏယိင်းထွူုံထွူႏနောဝ်ꩻသွူ။