အီရတ်ခမ်းထီ

အီရတ်ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ
အီရတ်ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ; جمهورية العراق, Jumhūriīyet al-ʿIrāq; کۆماری عێراق, Komarî Êraq; Republic of Iraq
အလံႏတောႏ	အမုဲင်
	ခမ်းထီငဝ်းသꩻချင်ꩻ: موطني, Mawṭinī; "My Homeland" "နီခမ်းနီလမ်း" ;
ဝေင်ꩻတန်; တွမ်ႏ အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻ	ဝေင်ꩻဗဒတ်; 33°20′N 44°23′E / 33.333°N 44.383°E
ရွုမ်ꩻသွုံꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါဖုံႏ	Arabic; Kurdish;
အွဉ်ႏရေꩻဒေႏသဆဲင်ႏရာꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါဖုံႏ	Neo-Aramaic; တူရကီ; အာမေးနီးယား;
လိုꩻခွိုꩻ (2019)	75% အာရတ်; 15% Kurds; 10% အလင် incl. Turkmen, Assyrians, en:Yazidis တောမ်ႏ en:Mandaeans;
ကိုꩻကွဲႏ	95% အိစ်သာလမ် (တရာꩻဝင်ႏခမ်းထီဘာႏသာႏ); 5% ခရိယာန်ႏ, en:Mandaeism ; စျူး,; en:Yarsanism, ; en:Zoroastrianism,; ဘာႏသာႏအဝ်ႏတဝ်းသား တောမ်ႏ အလင်; ;
Demonym	အီရတ်ခမ်းသား Iraqi
အစိုႏရ	ဖြယ်ဒရယ်ပါလီမန် ခမ်းနမ်းဗွေႏအစိုႏရ
• ခမ်းနမ်းဗွေႏ	en:Latif Rashid
• ဝွန်ႏတန်ချုတ်	en:Mohammed Shia' Al Sudani
• လွတ်တောႏနမ်းခြောင်ꩻ ဒေါ့ꩻခွင်ꩻလꩻသား	en:Mohamed al-Halbousi
• တရာꩻသူꩻကီꩻတန်	en:Medhat al-Mahmoud
ထေဥပဒေႏလွတ်တောႏ	ကောင်သီနမ်းခြောင်ꩻတင်
လꩻလွစ်တခြင်ရေꩻ ဗိတိသျ အဲင်းကလေတ်သီးထျꩻ
• ကေႏညာႏလွစ်တခြင်ရေꩻ	၁၉၃၂ အောက်တိုဗာ ၃
• ကေႏညာႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ	၁၉၅၈ ဇူလုဲင် ၁၄
• အခေႏခံႏဥပဒေႏယိုခါ	၂၀၀၅ အောက်တိုဗာ ၁၅
ဧရိယာႏ
• ခြွဉ်း	၄၃၈,၃၁၇ km2 (၁၆၉,၂၃၅ sq mi) (အရန်း: ၅၈)
• ထီနမ်း (%)	4.62 (as of 2015)
လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း
• 2020 အရမ်ꩻ	40,222,503 (အရန်း - ၃၆)
• တချ	၈၂.၇/km2 (၂၁၄.၂/sq mi) (အရန်း - ၁၂၅)
GDP (PPP)	2021 အရမ်ꩻ
• ခြွဉ်း	$413.316 ဗီလီယံ (အရန်း - ၄၆)
• Per capita	$10,175 (အရန်း - ၁၁၁)
GDP (nominal)	၂၀၁၉ အရမ်ꩻ
• ခြွဉ်း	$250.070 ဗီလီယံ (အရန်း - ၄၈)
• Per capita	$4,474 (အရန်း - ၉၇)
Gini (၂၀၁၂)	29.5; ဖွိုႏ
HDI (၂၀၁၉)	0.674; ထာႏဝ · ၁၂၃
ရွဉ်ဗီႏ	အီရတ်ရွဉ်ဗီႏ- ဒီနာ (IQD)
အခိင်ႏအွိုင်ꩻ	အာရတ်အခိန်ႏအွိုင်ꩻ (AST) (UTC+3)
ဝါးကာꩻစနိစ်	ထွေ
ဖိုန်းကိုဒ်အမုဲင်	+964
Internet TLD	.iq
	အီရတ်ခမ်းထီ ဖြွမ်းဗူႏပုင်ႏအခေႏခံႏဥပဒေႏ, Article 4 (1st).;

အီရတ်ခမ်းထီ (အဲင်းကလေတ်: Iraq) (အာရတ်: الْعِرَاق) တရာꩻဝင်ႏအမိဉ်ꩻ ကဟဲ့ꩻဒါႏ အီရတ်ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ (جُمْهُورِيَّة ٱلْعِرَاق, Republic of Iraq) နဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ အာသျအခဝ်တွို့ꩻကိုနဝ်ꩻသွူ။ ခင်ႏလမ်းဒေႏသနဝ်ꩻ ဇာဂရို့စ်ကောင်ရွေꩻ ဆꩻတွို့ꩻထင်ꩻ၊ သီးရီးယား သုဲင်ꩻကန္တာရဖဲ့ꩻကွဉ်ႏ၊ အာရပ်သုဲင်ꩻကန္တာရဖဲ့ꩻထင်ꩻဖုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခရိစ်နေင်ႏ ၂၀၂၀ ဗာႏ မွူးကွို့ꩻနာꩻစာႏရင်ꩻအလ့ꩻ အီရတ်ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ သန်း(၄၀)လွိုတဲင် ခမ်းကို(၉၅%)လိုꩻဖြာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ကိုꩻကွဲႏယွုမ်းအံႏဒါႏ အိစ်သာလမ်ဘာႏသာႏ အာရတ်ခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻဖုံႏဒျာႏသွူ။^[၁၂]^[၂] ခမ်းထီဝေင်ꩻတန်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻဗဒတ်သွူ။ ခမ်းထီဟံႏနယ်ႏ ဧရိယာႏအဲဉ်ႏလုဲင်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏ(၁၆၉,၂၃၄)စတုရန်းမဲင်ႏနဝ်ꩻသွူ။

ဖဲ့ꩻတွို့ꩻနဝ်ꩻ စျော်ဒန်ခမ်းထီ၊ ဆꩻတွို့ꩻထင်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ သီးရီးယားခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻထင်ꩻနဝ်ꩻ တူရကီခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏနဝ်ꩻ အီရန်ခမ်းထီ(Kurdistan region)၊ ဖဲ့ꩻနဝ်နဝ်ꩻ ကူဝိတ်ခမ်းထီ၊ တောမ်ႏ သော်ဒီအာရေဗျခမ်းထီ ဖုံႏ အဝ်ခူခါꩻနဝ်ꩻသွူ။ အီရတ်ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ ပင်ႏလယ်ႏကူရွေꩻဒွေါင်ႏအဝ်ႏတဲင် ဆꩻထင်ꩻ ပါရှန်ပင်ႏလယ်ႏဝဲက် နဝ်ꩻ အဒွေါင်ႏအဆွာꩻ အဝ်ႏကွို့ꩻ ၅၈ကီလိုမီတာ (၃၅မဲင်ႏ) လွုမ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ အီရတ်ဝေင်ꩻတန် ဝေင်ꩻဘဂ္ဂဒက် နဝ်ꩻ အဝ်ႏလွေꩻ အီရတ်ခမ်းထီ ခဝ်ကွဉ်ႏ အထာႏဝကိုနဝ်ꩻသွူ။

အာႏကွိုꩻ

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ Iraq, Ministry of Interior – General Directorate for Nationality: Iraqi Constitution (2005)။ 28 November 2016 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 8 July 2022 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
↑ ^၂.၀ ^၂.၁ ^၂.၂ အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named cia
↑ Why Iraqi Turkmens are excluded from the new government။
↑ Iraqi religions။ OFFICE OF INTERNATIONAL RELIGIOUS FREEDOM (12 May 2021)။ “The constitution establishes Islam as the official religion and states no law may be enacted contradicting the “established provisions of Islam.” It provides for freedom of religious belief and practice for all individuals, including Muslims, Christians, Yezidis, and Sabean-Mandeans, but does not explicitly mention followers of other religions or atheists.”
↑ Surface water and surface water change။ Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)။
↑ Population, total – Iraq | Data။
↑ Report for Selected Countries and Subjects။
↑ World Economic Outlook Database, October 2020။ International Monetary Fund။
↑ ^၉.၀ ^၉.၁ World Economic Outlook Database, October 2018။ International Monetary Fund။
↑ World Bank GINI index။ Data.worldbank.org။
↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF)။ United Nations Development Programme။ 15 December 2020။ pp. 343–346။ ISBN 978-92-1-126442-5။ 16 December 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Office၊ Great Britain Foreign (1958)။ Documents on British Foreign Policy, 1919-1939 (အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားဖြင့်)။ H.M. Stationery Office။

[Constitution-1] ၁.၀ ^၁.၁ Iraq, Ministry of Interior – General Directorate for Nationality: Iraqi Constitution (2005)။ 28 November 2016 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 8 July 2022 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။

[cia-2] ၂.၀ ^၂.၁ ^၂.၂ အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named cia

[3] Why Iraqi Turkmens are excluded from the new government။

[4] Iraqi religions။ OFFICE OF INTERNATIONAL RELIGIOUS FREEDOM (12 May 2021)။ “The constitution establishes Islam as the official religion and states no law may be enacted contradicting the “established provisions of Islam.” It provides for freedom of religious belief and practice for all individuals, including Muslims, Christians, Yezidis, and Sabean-Mandeans, but does not explicitly mention followers of other religions or atheists.”

[5] Surface water and surface water change။ Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)။

[Iraq-population-6] Population, total – Iraq | Data။

[imf3-7] Report for Selected Countries and Subjects။

[imf4-8] World Economic Outlook Database, October 2020။ International Monetary Fund။

[imf2-9] ၉.၀ ^၉.၁ World Economic Outlook Database, October 2018။ International Monetary Fund။

[10] World Bank GINI index။ Data.worldbank.org။

[11] Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF)။ United Nations Development Programme။ 15 December 2020။ pp. 343–346။ ISBN 978-92-1-126442-5။ 16 December 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[12] Office၊ Great Britain Foreign (1958)။ Documents on British Foreign Policy, 1919-1939 (အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားဖြင့်)။ H.M. Stationery Office။

[၁၂]

[၂]

[၁]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]

[၁၁]