ဥက္ကဋ္ဌ

ဥက္ကဋ္ဌ ပအိုလိက်လှဲစောတ်လီတာႏ ဗဟိုသံဃာစှိုꩻ ဝေင်ꩻသီသဲင် အကျောင်ခရာ ။ တရာရောင်ခ လိက်စောင်တဲမ်းလိက်မူတသာခရာ။ ရိုသေထှိုက်သင် သံဃာတောသီးဩ- နီသောန်းသီး သံဃာတောသီးနဝ် စှိုးခှိုလိုꩻမျို ဘာသာရေ ဗဟုသုတ ယံဖေကအဝ်၊ ဗွေဘုရာငဝ်းငွါ အဆုံအမဖိုင်ယို အဝ်တဲမ်းပူဇောသော့ တရာရောင်ခလိက်စောင်ကိုသှူ၊ လိက်စောင်ကို ကတဲမ်းဒါ လိက်မူတသာ "ဗဟိုႏရိုမ်ꩻ-သထူင်ႏပေႏ-တူင်ꩻသွမ်ꩻ-သူင်ꩻဆောင်ႏ-အသူမ်ꩻ"ဖိုင်ႏနဝ်ꩻ ယားကှဲချာ ဗွေႏဘုရာလိက်မူ စှိုးခှိုလိက်နဝ် သေန်လျောတဝ်းသှူ။ ပေါ့နှဲးနဝ်က အီတဲမ်းဗာ "ဗူဒ္ဓ-စူန္ဒ-ပူဏ္ဏ-ဂူဏ်ႏတောႏ-ယာကာင်ႏ-သာင်္ကန်ꩻ-ကျောက်တလွူံꩻ-နဝ်ꩻ ခမ်းသားအမျာ တစူꩻနှောင်တဝ်းဒျာႏရင်သှူ။ လိက်မူကို အတီပျဖေဒျာ "ဗဟိုႏရွုမ်ꩻ-သထွုံႏပေႏ-တွုံꩻသွမ်ꩻ-သွုံꩻဆောင်ႏ"နှဲးနဝ်ꩻဖိုင်ႏဒျာႏသွူ၊ ခမ်းထီနဲင်ႏငံတောႏအစိုႏရ အသိအမတ်ပျု ဗဟိုသံဃာစှိုꩻတဲမ်း တောင်ႏကီꩻ ထီသိမ်ႏလိက်မူ ပအိုဝ်ႏလိက်မွူစောင်ႏတန်ယို မဲန်ႏတဝ်းဒုမ်၊ သုင်ꩻလꩻတဝ်းဒုမ် အဝ်ႏလိုႏဖျင်စှို့ꩻငါႏလဲန်းကရိုꩻနဝ်ꩻ ဥက္ကဋ္ဌ သံဃာတောႏ တဲမ်းနဲ ဖျင်နဲလဲန်းသှူ၊ မီႏဖျင်လိက်နဝ်ꩻ- နီသောန်းလိက်ပအိုယို ထူႏလောန်ဒျာႏ တကမ္ဘာႏလုမ်းသုင်ꩻ ဗွေဘုရာပါဠိလိက်မူဒျာသှူ၊ လိက်သရတဖြိုင်ႏယို မဲန်ပေါင်ꩻတောမ်ႏအသုတ်ꩻတမှဲပေါင်ꩻ အသုတ်ꩻ(က်င်တ်န်ပ်မ်----)ဖိုင်ႏယို ပြောင်ꩻဖေႏနှောင်ꩻတဝ်း သရငဝ်းသင်ႏအလင်သှူ၊ အဝ်မာထှူမာꩻဖွီအီဗော့ꩻ အငဝ်းသင် မူလသရလောင်းနဝ်ꩻသှူ။ ၁- အသရလိက်ဖြိုင်- ပလ္လင် Pallan၊ ယာကင်ႏ၊ သင်္ကန်ꩻ၊ ဝန်ႏဟမ်ႏ၊ တဝတ်ꩻ။ လိက်မန်းသဒ္ဒါႏကျမ်ꩻနဝ်ꩻ အောန်ႏပြောင်ꩻထိုꩻ အိသရ အုသရဖိုင်ႏသှူ။ ၂- အိသရ- သိပ္ပဉ္စ Sippanca၊ တိင်၊ သိမ်၊ ကိမ်ရှဲ လိက်မန်းနဝ်ꩻ အောန်ႏပြောင်ꩻထို အေသရသှူ။ ၃- အုသရ- ဗုဒ္ဓ Buddha၊ စုန္ဒ Cunda ကုံရ၊ ပုဏ္ဏာ၊ သုမ်း။ လိက်မန်းသဒ္ဒါႏကျမ်ꩻနဝ်ꩻ ဖန်ဒျာႏ အိုသရငဝ်းသှူ။ ၄- အေသရ မေန္တု Mentu၊ မေတ္တာ Metta၊ ဝန်ႏတေန်ꩻ၊ ကေပ်ꩻခွဲꩻ။ လိက်မန်းနဝ်ꩻ ဖတ်ဒျာႏ အိသရသှူ။ ၅- အောသရ ဟောန္တု-Hontu၊ ဝါန်ႏတကောတ်ꩻ။ လိက်မန်းသဒ္ဒါႏကျမ်ꩻ အောန်ႏသင်ႏဒျာႏ အုသရသှူ။ ၆- အိုသရ ထီအိုင်ႏ၊ မေႏကိုင်ꩻ၊ ကိုက်ကတူႏ၊ ဆဲင်ꩻကိုတ်။ လိက်မန်းနဝ်ꩻ ဖန်ဒျာႏ အဲသရသှူ။ နီသောန်းသီးလိက်ပအိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏအထျꩻ ဗꩻအနာ တထပ်ချင်ႏစောန်ႏ တောမ်ႏဗွေႏဘုရာလိက်မူနဝ်သှူ၊ ထူႏလောန်လိက်မန်းမွေးတဝ်း၊ ထူႏလောန်လိက်မန်းတလꩻတဝ်းသှူ။ ကောပ်ပွိုးစောန်ႏ ဖတ်မန်း ဖတ်ပအိုႏ ဖတ်ပါဠိ ဖေႏကလꩻ ထူႏလောန်နုဲင်ႏငံႏတောႏသုံးစာ အုသရလိက်ဖြိုင်ႏ အုံယို အောန်သင်ႏအိုသရ အိုင်မꩻ လိက်ပအိုႏလောက အဝ်ႏအထျꩻ ဗꩻအနာ ထွာလို့ကြောင်းထမ်တောမ်ႏ မောဟတရာလိက်မူထှူ။ လောကလိုꩻခမ်းကို အမဲန်တရာ အဝ်ႏပါလုမ်ꩻသှူ။ အမဲန်ႏတောမ်ႏအမာႏ တအဝ်ႏရောꩻတဝ်းလွဝင်ꩻသှူ၊ လိက်မှူးစောင်ႏကို အတီႏပျုဖေႏ မောဟတရာလိက်မူစင်းဟန်ႏနဝ်ꩻ- အုအွု-သရငဝ်းနီစား အတီႏပျုဖေႏဗာႏ လိက်တဖြိုင်ႏချင်ႏ "ကွုန်ႏသယ်ႏ-ထီကွုန်ꩻ"။ အွုအွို- သရငဝ်းနီစား အတီပျုဖေႏ လိက်တဖြိုင်ႏချင်ႏ "အပီဒွိုန်-ယွယွဒွိုန်း"။ အို-အွို-သရငဝ်းသင်ႏနီစား အောန်ႏသင်ႏဖေႏငဝ်းတငွါချင်ႏ "သꩻဗိုန်ပီဝင်ꩻ ပအိုဝ်ႏချင်ꩻ"၊ (အိုလိက်ဖြိုင်ႏ)၊ တကာႏဆန္ဒ ဗွိန်လွသံဃာႏ (အွိုလိက်ဖြိုင်ႏ) ထူႏလောန်ꩻနုဲင်ႏငံႏတော်သုံးစာမှ လꩻလောန်ဗာႏ ၃+၀=၆ ပုင်ႏစမ်ႏလိက်မူတန်ယို ကျောင်ꩻသားခမ်းသားအမျာꩻ မဲန်သောန်နှဲးမှဲꩻသောန် တဒါႏလꩻတဝ်းဒျာႏရင်ꩻသှူ။ ကျောင်ꩻသားခမ်းသားတောမ်ႏရိုꩻမှုန်း သံဃာႏတောႏသီးဖိုင်ႏ စှိုးခှိုꩻအောန်ငါပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးဖိုင်ႏမိန်ႏတဲ့ တဲမ်းလိက်တစှို့ꩻလꩻတဝ်းကရိုꩻနဝ်ꩻ ဘုရာကက္ကူႏလိက်လိုင်း၊ ပထမကျောင်ꩻတန် အုတ်ဆေင်ႏလောင်း ချာႏပြန်ႏထှူပိဋကတ်ကျမ်ꩻစောင်ႏ၊ ဂျာနဲစောင်ႏအမျိုꩻမျိုꩻဖိုင်ႏ လိက်ဖြိုင်ႏဖိုင်ႏ အဝ်ႏထေင်းထမ်ႏဖေႏလဲန်းသှူ အသက်သေႏသှူ။ ကျောင်ꩻသား ခမ်းသားအမျာꩻ သောန်တဒါႏလꩻတဝ်း မောဟတရꩻလိက်မူတန်ယို ပနေင်ႏပနေင်ႏ ဆေ့ကေပ်ꩻခွဲꩻခမ်းသား အမျာꩻထျꩻရောန် ဒေါ့ꩻအသိင်ꩻပေါင်ꩻအရျာꩻပေါင်ꩻထှူ ဗှောင်သောန်ဖေႏ လိက်ပအိုႏထွာနှောင်ꩻအီဆရာႏ ဗဟိုႏသောန်တန်ꩻ၊ ချာႏပြန်ႏအီပိဋကတ်ကျမ်ꩻဖိုင်ႏနဝ်ꩻ စှိုးခှိုꩻတွက်တာႏ တှောင်ထီတှောင်အီတောမ်ႏ ထီပုင်ꩻတိုနဝ်ꩻလုမ်ꩻသှူ။ လိက်မွူးစောင်ႏတဲမ်းပုဂ္ဂိုလ်ႏသီး တိင်ꩻညင်ꩻတန်တန် မှိုးဖါစှိုးခှိုꩻလိုꩻမျိုꩻထှူ ဖျင်စှို့ꩻဖေႏယင်း မောဟတရာꩻလိက်မူ ပအိုဝ်ႏလိတ်မွူးစောင်ႏမꩻ စှိုးခှိုꩻတရပ်လုမ်း မဲ့ငါပေႏဗာႏဖျင်တဝ်းဒုမ်တာႏ အိင်ႏကလေက် မန်းခဲႏလိုꩻမျိုꩻလင်အခါႏလဲႏသှူ။ လိက်မန်းသဒ္ဒါႏကျမ်ဟောꩻနဲနဝ်ꩻ လွေꩻတှူႏရိုမ်း ကမ္ဘာႏသုင်ꩻပါဠိငဝ်းသင်ႏလောက လꩻတဝ်းမꩻ မန်းပညာႏသျိပုဂ္ဂိုလ်ႏသီး အစှိုးခှိုꩻအလိုꩻမျိုꩻ မဲ့ငါယံဖေႏကပေႏဗာႏမူန်း၊ ယံဖေႏကထွꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ တခမ်းလုမ်းကို ကအဝ်ႏဒါႏ ဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ်ႏဖိုင်ႏကို တဲမ်းနဲသောန်နဲဖေႏလဲန်း ကမ္ဘာႏသုင်ꩻ လိက်အိင်ကလောက်မူနဝ်ꩻသှူ၊ ကျောင်ꩻသားပေႏသီးတွက်တာႏတဲ့ ဓမ္မစကူးလ်ကျောင်ꩻကို သောန်နဲဖေႏလဲန်း ကမ္ဘာႏသုင်ꩻ လိက်အိင်ကလောက်မူနဝ်ꩻသွူ။ လွေꩻတဖူꩻ တဖူꩻသꩻမိန်ႏမာႏနဝ်ꩻ ရေႏလွေꩻခင်ႏလမ်းအရပ် တတှိုႏလꩻနှောင်ꩻတဝ်းသှူ၊ နီသောန်းသီး ဗွေႏဘုရာနဝ်ꩻ ဝေနေယျ သတ္တဝါႏသီးတွက်တာႏ စောန်ꩻသွီႏယာႏသက် ဒေါ့ꩻလဲင်ꩻတခိꩻတဝ်းမꩻ အောန်နဲလꩻ လူꩻလိုꩻဗြဟ္မာႏသီး တဖူꩻသꩻအလီးမဲန်ႏ၊ လိက်မူမဲန်ႏနဝ်ꩻသှူ။ ကောပ်နဝ်ꩻမꩻ ဗွေႏဘုရာꩻပို ပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးဖိုင်ႏလဲ့ မှိုးဖါစှိုးခှိုꩻလိုꩻမျိုꩻသီး ယံဖေႏကတဲမ်းဒါႏလွ လိက်တဖြိုင်ႏ ဘုရာꩻတဆူႏလိက်မူနဝ် အဝ်ႏလိုဖျင်စှို့ꩻရောင်ငါႏလဲန်း ဗွေႏဘုရာလိက်မူ လိက်သင်္ကေတ(ပျူလိုꩻမျိုꩻလိက်သင်္ကေတ)အတှိုင်ꩻ ပအိုႏလိက်မှူးစောင်ႏတသာသှူသနဲ့ဩ။ သံဃောတောႏသီး စှိုးခှိုꩻလိုꩻမျိုꩻသီး နမ်းသꩻနီပါꩻ ယံချမ်ꩻသာႏဩ။ ခွေသောန်းအဝ်ႏရိုႏရိုႏသေႏသေႏ ခမ်ꩻနောမ်ꩻဂါရဝဒျာႏဩ။ မိတ္တူ- ဥက္ကဋ္ဌ- ပအိုႏစှိုးခှိုꩻအစှိုꩻချုက် = ပအိုလိက်လှဲယေန်ႏငဲးရေꩻစှိုꩻ = ပအိုႏလိုꩻယွဲးကွန်ယဲတ်စုမ်ꩻစှိုꩻ = ပအိုႏဘာသာ စာပေသင်ကြားရေးကော်မတီ = ပအိုမော်စုမ်ꩻစှိုꩻ = ပအိုႏမူႏစုမ်ꩻစှိုꩻ = အဲဒီတာ- မောင်းမှူးခမ်ꩻ ခမ်းသားငဝ်းဂျာနဲ