ကနေဒါခမ်းထီ (အဲင်းကလေတ်: Canada)နဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ အမေႏရိကတွိုက်ထင်ꩻ အခဝ်ထင်ꩻကို ခမ်းနယ်ႏ(၁၀)ဖြုံႏတောမ်ႏ ဟံႏနယ်ႏ(၃)နယ်ႏ ကပါဒါႏ အာႏဏာႏပဲင်ႏ ခမ်းတခမ်းဒျာႏသွူ။ တယ်ႏ အတ်တလန်တိတ် သမုဒ္ဒရာႏတောမ်ႏ ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာႏ ဗꩻထင်ꩻတွိုႏလွေꩻ အာတိတ် သမုဒ္ဒရာႏထျꩻတဲင် ဟံႏနယ်ႏလုဲင်းဟဝ်ငါႏ ခမ်းဒျာႏသွူ။ ခမ်းထီအအဲဉ်ႏအလုဲင်းဧရိယာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏစတုရန်းမဲင်ႏ ၃.၈၅ သန်း (စတုရန်းကီလိုမီတာ ၉.၉၈ သန်း)တဲင် ဧရိယာႏခြွဉ်းလို့ပါတောမ်ႏထီပင်ႏလယ်ႏအနေႏနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏလောင်း ထွာဒုတိယအတန်သွတ်ꩻထွူ မိဉ်ႏတော် ဟံႏကောင်ဧရိယာႏအနေႏနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏလောင်း ထွာအတန်လုဲင်းသွတ်ꩻ ခမ်းထီဒျာႏသွူ။ ကနေဒါခမ်းထီတောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏခမ်းခြွဉ်းဗူႏသီး ခမ်းကူအဝ်ႏရောင်ꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏလောင်း ထွာအဆွာꩻသွတ်ꩻ ဟံႏကောင် ခမ်းကူသီး ဒျာႏသွူ။ ခမ်းကိုနဝ်ꩻ ၂၀၂၁ ဗာႏ စာႏရင်ꩻအလꩻ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၃၈ သန်းလွိုသွူ။ ခမ်းထီဝေင်ꩻတန်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻအော့တဝါသွူ။

ကနေဒါခမ်းထီ
Canada

A vertical triband design (red, white, red) with a red maple leaf in the center.
At the top there is a rendition of St. Edward's Crown, with the crest of a crowned gold lion standing on a twisted wreath of red and white silk and holding a maple leaf in its right paw underneath. The lion is standing on top of a helm, which is above the escutcheon, ribbon, motto, and compartment. There is a supporter on either side of the escutcheon and ribbon; an English lion on the left and a Scottish unicorn on the right.
အလံႏတောႏ အမိတ်မုဲင်
ဆောင်ႏအွံ: A mari usque ad mare  (လဲတ်တိဉ်)
"From Sea to Sea"
ခမ်းထီငဝ်းသꩻချင်ꩻ: "O Canada"
A projection of North America with Canada highlighted in green
ဝေင်ꩻတန်ဝေင်ꩻအော့တဝါ
45°24′N 75°40′W / 45.400°N 75.667°W / 45.400; -75.667
အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻဝေင်ꩻတိုရွန်တို
ရွုမ်ꩻသွုံꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါဖုံႏ
လိုꩻခွိုꩻ (၂၀၁၆)
ကိုꩻကွဲႏ
Demonymကနေဒါ(Canadian)
အစိုႏရဖက်ဒရယ် ပါလီမန် ဒီမိုကရေသီ
(စည်းမျဉ်းခံ)ခွန်ဟော်ခံꩻစနိစ်[]
en:Charles III
en:Mary Simon
• ဝွန်ႏတန်ချုတ်
en:Justin Trudeau
ထေဥပဒေႏလွတ်တောႏပါလီမန်လွတ်တောႏ
သီးနေက်လွတ်တောႏ
ခမ်းသားလိုꩻအာလွတ်တောႏ
လꩻလွစ်တခြင်ရေꩻ ယူကေခမ်းခြွဉ်းဗူႏခွန်ခမ်းတန် ထျꩻ
၁၈၆၇ ဇွန်လုဲင် ၁
၁၉၃၁ ဒီသိဉ်ဗာ ၁၁
• ကနေဒါ အဲတ်ဥပဒေႏ
၁၉၈၂ ဧပီ ၁၇
ဧရိယာႏ
• ဧရိယာႏခြွဉ်း
၉,၉၈၄,၆၇၀ km2 (၃,၈၅၅,၁၀၀ sq mi) (အရန်း: )
• ထီနမ်း (%)
11.76 (၂၀၁၅ ဗာႏအလꩻ)[]
• ဟံႏကောင်ဧရိယာႏခြွဉ်း
၉,၀၉၃,၅၀၇ km2 (၃,၅၁၁,၀၂၃ sq mi)
လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း
• Q3 2022 အရမ်ꩻ
38,929,902[] (အရန်း - ၃၇)
• ၂၀၂၁ မွူးကွို့ꩻနာꩻစာႏရင်ꩻ
36,991,981[]
•  တချ
၄.၂/km2 (၁၀.၉/sq mi) (အရန်း - ၂၃၆)
GDP (PPP)၂၀၂၂ အရမ်ꩻ
• ခြွဉ်း
Increase $2.237 ထရီလီယံ[] (အရန်း - ၁၅)
• Per capita
Increase $57,812[] (အရန်း - ၂၂)
GDP (nominal)၂၀၂၂ အရမ်ꩻ
• ခြွဉ်း
Increase $2.221 ထရီလီယံ[] (အရန်း - )
• Per capita
Increase $57,406[] (အရန်း - ၁၄)
Gini (၂၀၁၈) 30.3[]
ထာႏဝ
HDI (၂၀၂၁)Increase 0.936[]
ထိုမွေး · ၁၅
ရွဉ်ဗီႏကနေဒါဒေါ်လာ ($) (CAD)
အခိင်ႏအွိုင်ꩻ(UTCတယ်ႏ −3.5 ဗꩻ −8)
• ခမ်းသဲင် (DST)
 (UTCတယ်ႏ −2.5 ဗꩻ −7)
မွူးနီꩻစွယ်ꩻပွုံႏစံႏyyyy-mm-dd (အေဒီ-AD)[]
ဝါးကာꩻစနိစ်ထွေ
ဖိုန်းကိုဒ်အမုဲင်+1
Internet TLD.ca

ဖဲ့ꩻတွို့ꩻထင်ꩻနဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်းခြွဉ်းဗူႏ အလဲတ်သကာခမ်းနယ်ႏ၊ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏနဝ်ꩻ အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာႏ၊ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻနဝ်ꩻ ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာႏ၊ ဖဲ့ꩻထင်ꩻနဝ်ꩻ အာတိတ်သမုဒ္ဒရာႏ၊ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏထင်ꩻနဝ်ꩻ ဂရိဉ်းလဲဉ်းကြွန်၊ ဖဲ့ꩻနဝ်နဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်းခြွဉ်းဗူႏ ဖုံႏ အဝ်ႏခူရောင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။[၁၀]

အစိုႏရတောမ်ႏခမ်းထီရေꩻ

မွဉ်းဖျင်
 
ကနေဒါဝေင်ꩻတန် ဝေင်ꩻအော့တဝါကို ကအဝ်ႏဒါႏ ပါလီမန်လွတ်တောႏ

ကနေဒါခမ်းထီနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻဒျာႏ (စည်းမျဉ်းခံ)ခွန်ဟော်ခံꩻစနိစ် ဆွိုက်စပ်တောမ်ႏ ပါလီမန်စနိစ်သွူ။ ကနေဒါခွန်ဟော်ခံꩻစနိစ်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ အိုပ်ချုတ်ရေꩻ၊ စီႏရင်ႏတရာꩻရေꩻ တောမ်ႏ ထေမာꩻဥပဒေႏ ကဏ္ဍဖုံႏ အခေႏခံႏဒျာႏသွူ။[၁၁][၁၂][၁၃] ခမ်းထီအတန်အကယ်ႏ(ဦးသျှောင်)နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဆျာႏခွန်ဟော်ခံꩻ-၃ တဲင် ဝွေꩻနဝ်ꩻ ထွာ ဓနသဟာယခမ်းထီအလင် ၁၅ ခမ်းတောမ်ႏ ကနေဒါ ခမ်းနယ်ႏ ၁၀ ဖြုံႏသီး အတန်အကယ်ႏနဝ်ꩻသွူ။

အိုပ်ချုတ်ရေꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ခွန်ဟော်ခံꩻမူႏတောမ်ႏ ဘုရင်ခံချုပ်သီး နွို့ပါတုဲင်ရုဲက်ငါႏတဝ်းတဲင် ဆေ့ꩻမွေးငါႏနဝ်ꩻသွူ။[၁၃][၁၄][၁၅] အမဲဉ်ႏနဝ်ꩻ အိုပ်ချုတ်ရေꩻအာႏဏာႏယို လွတ်တောႏအရန်းလ့ ခံႏတာႏဝွန်ႏခါꩻထွူတဲင် အစိုႏရအစွိုꩻကို အတန်သွတ်ꩻကထွာဒါႏ ကနေဒါဝွန်ႏတန်ချုတ် ကအွဉ်ငါလွိုက်ရွေꩻဖေႏဒါႏ အစိုႏရ မွေးတဝ်းလဲ့ ခွန်ဟော်ခံꩻ ဝွန်ႏတန်ဖုံႏ အိုပ်ချုတ်ဖန်းဖြယ်ဖေႏဒျာႏသွူ။ အရေꩻပေါႏ အခေႏနေႏယဟန်ႏနဝ်ꩻ ဘုရင်ခံချုပ် မွေးတဝ်းလဲ့ ခွန်မူႏနဝ်ꩻ ဝွန်ႏတန်အစွိုꩻသီး ဖေႏကျံႏဉာဏ်ႏ တပါတဝ်းလဲ့ ထူႏသုင်ꩻနွောင်ꩻဒျာႏ ဝွေꩻသီးအာႏဏာႏသွူ။ အစိုႏရအစွိုꩻကို ဖေႏကစွူ ထိန်ꩻကမ်းချာငါဖေႏကလꩻတဲင် လွတ်တောႏအရန်းလ့ကို လိုꩻအာခမ်းသားအမျာꩻ ကယွုမ်းအံႏလꩻဒါႏ ခမ်းထီရေꩻပါတီအွဉ်ငါသားယို ဘုရင်ခံချုပ်နဝ်ꩻ လွိုက်ဒင်ႏလွေꩻဗာႏ ဝွန်ႏတန်ချုတ်အနေႏ နုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ အဝ်ႏသွူ။[၁၆]

စီꩻပွာꩻရေꩻ

မွဉ်းဖျင်
 
ဗꩻတွိုႏ ၂၀၀၉ ဗာႏ တောမ်ႏကနေဒါခမ်းထီ လွစ်လွစ်တခြင်ခြင် ဖြေꩻစာကူꩻကားကွန်ႏ သꩻဖောꩻတူႏချက် ကအဝ်ႏဒါႏ ခမါးထီဖုံႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ခါꩻဖေႏ အရောင်ႏသွမ်ႏဖြားတဲင်၊ အဝ်ႏခြိꩻထူႏကျာꩻ ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ခါꩻဖေႏ အရောင်ႏသွမ်ႏဆားသွူ။ အချိုနဝ်ꩻ ထွာကနေဒါခမ်းထီ နဝ်ꩻသွူ။

၂၀၁၅ ဗာႏ မတ်တန်ꩻအလꩻ ကနေဒါခမ်းထီယို ကမ္ဘာႏလောင်း ထွာစီꩻပွာꩻရေꩻအတန်သွတ်ꩻ ခမ်းထီဖုံႏအကို အဝ်ႏအရန်း(၁၁)တဲင် ခမ်းကိုထေထန်ႏနွောင်ꩻကွန်ႏ(စုစုပေါင်းပြည်တွင်းထုတ်ကုန်)တန်ႏဖိုꩻနဝ်ꩻ အရမ်ꩻအလꩻ အဝ်ႏအမေႏရိကန်ႏဒေါ်လာ ၁.၇၉ ထရီလီယံ ရပ်သွူ။[၁၇] ကနေဒါခမ်းထီနဝ်ꩻ အဝ်ႏပါသော့ꩻ ခမ်းစွုမ်ႏနုဲင်ငံတကာ စီꩻပွာꩻရေꩻ ခွုမ်မာꩻညီꩻရေꩻတောမ်ႏ လွိုင်ႏကွုန်ꩻရေꩻအစွိုꩻ (အိုအီးစီဒီ) ကို အစွိုꩻနွို့ခမ်းထီအနေႏတဲင် ခမ်း(၈)ခမ်းအစွိုꩻ(G8)ကိုလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကမ္ဘာႏလောင်း ဖြေꩻစာကူꩻကားကွန်ႏ အထိုသွတ်ꩻ ခမ်း(၁၀)ခမ်းကိုလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻတဲင် တောမ်ႏတကမ္ဘာႏလွုမ်းလဲ့ စီꩻပွာꩻရေꩻ အဝ်ႏဆွိုက်စပ်လွေꩻ အရန်းထိုကိုနဝ်ꩻသွူ။[၁၈][၁၉]

အာႏကွိုꩻ

မွဉ်းဖျင်
  1. Royal Anthem။ Government of Canada (August 11, 2017)။
  2. Dowding၊ Keith; Dumont၊ Patrick (2014)။ The Selection of Ministers around the World။ Taylor & Francis။ p. 395။ ISBN 978-1-317-63444-7
  3. Surface water and surface water changeOrganisation for Economic Co-operation and Development (OECD)။
  4. Population estimates, quarterly (September 30, 2022)။
  5. Census Profile, 2021 Census of Population (February 9, 2022)။
  6. ၆.၀ ၆.၁ ၆.၂ ၆.၃ World Economic Outlook DatabaseInternational Monetary Fund (April 2022)။
  7. Income inequalityOECD
  8. Human Development Report 2021/2022 (in en)။ United Nations Development Programme (8 September 2022)။
  9. The Government of Canada and Standards Council of Canada prescribe ISO 8601 as the country's official all-numeric date format: Public Works and Government Services Canada Translation Bureau (1997)။ "5.14: Dates"The Canadian style: A guide to writing and editing (Revised ed.)။ Dundurn Press။ p. 97ISBN 978-1-55002-276-6 The dd/mm/yy and mm/dd/yy formats also remain in common use; see Date and time notation in Canada.
  10. CanadaWorld Factbook။ CIA (May 16, 2006)။ 30 April 2019 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ May 23, 2011 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  11. Queen Victoria (March 29, 1867). "Constitution Act, 1867: Preamble". Queen's Printer. Retrieved on May 23, 2011. 
  12. Smith၊ David E။ "The Crown and the Constitution: Sustaining Democracy?"၊ Queen's University၊ June 10, 2010၊ စာ- 6။ May 23, 2011 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူ။ Archived from the original on 17 June 2010။ 
  13. ၁၃.၀ ၁၃.၁ MacLeod၊ Kevin S (2012)။ A Crown of Maples (PDF) (2nd ed.)။ Queen's Printer for Canada။ p. 16။ ISBN 978-0-662-46012-1။ 10 November 2012 တွင် မူရင်း (PDF) အား မော်ကွန်းတင်ပြီးMay 23, 2011 တွင် ပြန်စစ်ပြီးCS1 maint: ref=harv (link)
  14. Forsey၊ Eugene (2005)။ How Canadians Govern Themselves (PDF) (6th ed.)။ Queen's Printer။ pp. 1, 16, 26။ ISBN 978-0-662-39689-5။ 15 January 2011 တွင် မူရင်းမှ မော်ကွန်းတင်ပြီး (PDF) May 23, 2011 တွင် ပြန်စစ်ပြီး
  15. Marleau၊ Robert။ House of Commons Procedure and Practice: Parliamentary Institutions။ Queen's Printer။ May 23, 2011 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  16. Johnson၊ David (2006)။ Thinking government: public sector management in Canada (2nd ed.)။ University of Toronto Press။ pp. 134–135, 149။ ISBN 978-1-55111-779-9
  17. Report for selected Country – CanadaInternational Monetary Fund (2015)။ May 22, 2015 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  18. Latest release။ World Trade Organization (April 17, 2008)။ May 23, 2011 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  19. Index of Globalization 2010။ KOF။ May 22, 2012 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။