ကမ်ဗေားဒီးယားခမ်းထီ

ကမ်ဗောဒီးယား ခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီ
ကမ်ဗောဒီးယား ခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီ; ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (ခမာ); Preăhréachéanachâkr Kâmpŭchéa;
အလံႏတောႏ	ခမ်းထီဟော်နန်ꩻမိတ်မုဲင်
	ဆောင်ႏအွံ: ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ; Chéatĕ, Sasnéa, Preăhmôhaksâtr; "ခမ်းထီ, ဘာႏသာႏ, ခွန်ဟော်ခံꩻ"
	ခမ်းထီငဝ်းသꩻချင်ꩻ: បទនគររាជ ; Nôkôr Réach; "သာႏယာႏကွုန်ꩻဟွိုင်ꩻ ခွန်ခမ်းထီတန်";
	ကမ်ဗေားဒီးယားခမ်းထီအဝ်ႏဒါႏခင်ႏလမ်း (အချို) အာသီယံ အကို (မေႏလူးရောင်ႏဖြား) – [Legend]
ဝေင်ꩻတန်	ဝေင်ꩻတန်ဖနွင်းပဉ်; 11°33′N 104°55′E / 11.550°N 104.917°Eကိုဩဒိနိတ်: 11°33′N 104°55′E / 11.550°N 104.917°E
အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻ	ဝေင်ꩻတန်ဖနွင်းပဉ်
တရာꩻဝင်ႏရွုမ်ꩻသုင်ꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ; တောမ်ႏ စွိုးခွိုꩻဘာႏသာႏငဝ်းငွါ	ခမာ
တရာꩻဝင်ႏအတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻအက္ခရာႏ	ခမာ
လိုꩻခွိုꩻ (၂၀၁၉)	95.6% ခမာ; 2.4% ဆမ်; 1.5% ခယ်ႏ; 0.2% ဗီယက်နမ်; 0.3% အလင်;
ကိုꩻကွဲႏ	97.1% ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ (တရာꩻဝင်ႏခမ်းထီဘာႏသာႏ); 2.0% အိစ်သာလမ်; 0.3% ခရိယာန်ႏ; 0.5% အလင်;
Demonym	ကမ်ဗောဒီးယား; ခမာ;
အစိုႏရ	Unitary အာႏဏာႏအဝ်ႏပါတီ ပါလီမန် လွိုက်ရွေꩻမုꩻ ဖြွမ်းဗူႏပုင်ႏအခေႏခံႏဥပဒေႏ သီးမိဉ်းခံခွန်ဟော်ခံꩻစနစ်
• ခွန်ဟော်ခံꩻ	en:Norodom Sihamoni
• ဝွန်ႏတန်ချုတ်	ဟွန်သန်
• စွိုးခွိုꩻလွတ်တောႏဥက္ကဋ္ဌ	ဟဲဉ်သာရိဉ်
• လွတ်တောႏအရန်းကီ ဥက္ကဋ္ဌ	သေဆွန်း
ထေဥပဒေႏလွတ်တောႏ	ကမ်ဗောဒီးယားလွတ်တောႏ
• လွတ်တောႏအရန်းကီ	လွတ်တောႏအရန်းကီ
• လွတ်တောႏအရန်းလ့	စွိုးခွိုꩻလွတ်တောႏ
ထွာလွောန်သမဲင်ꩻခြောင်ꩻ
• ဖူနန်	68–627
• ဆဲလ	550–802
• ခမာအဉ်ပါယာစိုး	802–1431
• အန်ကောစိုးထာႏဝ	1431–1863
• ပဉ်တစ်စူဆꩻလ့စိုး	၁၈၆၃ ဩဂဲစ် ၁၁
• လꩻလွစ်တခြင်ရေꩻ ပဉ်တစ်ထျꩻ	၁၉၅၃ နိုဝဲင်ဗာ ၉
• ခမ်းထီအခေႏခံႏဥပဒေႏယိုခါ	၁၉၉၃ သဲတ်တဉ်ဗာ ၂၄
ဧရိယာႏ
• ခြွဉ်း	၁၈၁,၀၃၅ km2 (၆၉,၈၉၈ sq mi) (အရန်း: အရန်း ၈၈)
• ထီနမ်း (%)	2.5
လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း
• 2021 အရမ်ꩻ	17,300,000
• တချ	၈၇/km2 (၂၂၅.၃/sq mi) (အရန်း - 96th)
GDP (PPP)	၂၀၁၉ အရမ်ꩻ
• ခြွဉ်း	$76.635 ဗီလီယံ[အဝ်ႏလိုႏအာႏကွိုꩻချက်အဗွေ]
• Per capita	$4,645
GDP (nominal)	၂၀၁၉ အရမ်ꩻ
• ခြွဉ်း	$26.628 ဗီလီယံ
• Per capita	$1,614
Gini (၂၀၁၃)	36.0; ထာႏဝ
HDI (2019)	0.594; ထာႏဝ · 144th
ရွဉ်ဗီႏ	ကမ်ဗောဒီးယားရွဉ်ဗီႏ- ရီရယ် (៛) (KHR); အမေႏရိကန်ႏဒေါ်လာ ($) (USD) (unofficial);
အခိင်ႏအွိုင်ꩻ	အဉ်ဒိုဆုဲင်းနားအခိန်ႏအွိုင်ႏ(ICT) (UTC+07:00)
မွူးနီꩻစွယ်ꩻပွုံႏစံႏ	နီꩻ/လာ/နေင်ႏ
ဝါးကာꩻစနိစ်	ထွေ
ဖိုန်းကိုဒ်အမုဲင်	+855
Internet TLD	.kh

ကမ်ဗောဒီးယားခမ်းထီ (အဲင်းကလေတ်: Cambodia)/kæmˈboʊdiə/ (listen) ^[၁၁] (ခမာ: កម្ពុជា) ယိုနဝ်ꩻ ကမ်ပူဆျား နုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့အဝ်ႏဟဲ့ꩻ တရာꩻဝင်ႏအမိဉ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ကမ်ဗောဒီးယား ခွန်ဟော်ခံꩻခမ်းထီ (Kingdom of Cambodia) နဝ်ꩻသွူ။ ထွာဒျာႏ အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်ကို ကပါဒါႏ အဉ်ဒိုဆုဲင်းနားကြွန်ဗူႏအခဝ်နဝ်ကို ကအဝ်ႏဒါႏ ခမ်းထီတဖြုံႏဒျာႏသွူ။ ဟံႏနယ်ႏဧရိယာႏအအဲဉ်ႏအလုဲင်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၁၈၁,၀၃၅ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၆၉,၈၉၈ စတုရန်းမဲင်ႏ)တဲင် ဖဲ့ꩻတွို့ꩻ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻထင်ꩻနဝ်ꩻ ထုဲင်ꩻခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻနဝ်နဝ်ꩻ ထုဲင်ꩻပင်ႏလယ်ႏ၊ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏနဝ်ꩻ ဗီယက်နမ်ခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻထင်ꩻနဝ်ꩻ လာအိုခမ်းထီဖုံႏ အဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ခရိစ်နေင်ႏ ၂၀၂၁ ဗာႏ စာႏရင်ꩻအလꩻ ကမ်ဗောဒီးယားခမ်းကိုနဝ်ꩻ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ (၁၇)သန်းရပ်သွူ။ ခမ်းထီဝေင်ꩻတန်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻဖနွင်းပဉ်နဝ်ꩻသွူ။

အာႏကာႏပဲင်ႏခမ်းတခမ်းကထွာဒါႏ ကမ်ဗောဒီးယားခမ်းထီယိုနဝ်ꩻ လိုꩻဖြာꩻအနေႏ အဝ်ႏ(၁၇)သန်းရပ်တဲင် လွောင်ႏဗူႏပုင်ႏအခေႏခံႏဥပဒေႏအလ့ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏနဝ်ꩻ အွောန်ႏထွော့ခါꩻ ခမ်းထီတန်ဘာႏသာႏအနေႏတဲင် လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၉၇%)နဝ်ꩻ အဝ်ႏကိုႏကွဲꩻလွ့နဝ်ꩻသွူ။^[၁၂] ကမ်ဗောဒီးယားခမ်းကို လိုꩻမျိုꩻပေႏဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဗီယက်နမ်၊ ခယ်ႏ၊ ချန်တောမ်ႏ လိုꩻခွိုꩻကအဝ်ႏအုံဒါႏကောင်ခြာ လိုꩻမျိုꩻ(၃၀)ခွိုꩻဖုံႏဒျာႏသွူ။^[၁၃] ဝေင်ꩻတန်တောမ်ႏ အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻဖနွင်းပိဉ်တဲင် ထွာဒျာႏ ခမ်းထီတန် ခမ်းထီရေꩻ၊ စီꩻပွာꩻရေꩻ တောမ်ႏ ယေန်ႏငဲးရေꩻတာႏ ဗဟိုႏခင်ႏလမ်းဒျာႏနေနေသွူ။ ခမ်းထီနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ လွိုက်ရွေꩻခံႏ သီးမိဉ်းခံ ခွန်ဟော်ခံꩻစနိစ်ဒျာႏတဲင် ခွန်ဟော်ခံꩻယိုခါနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ နိုရိုဒွန် ဆီဟာမိုနီခွန်တဲင် အဝ်ႏဟော်နန်ꩻပလင်ႏကောင်သီ လွိုက်ရွေꩻဒင်ႏခါꩻဒျာႏ ခမ်းထီအတန်အကယ်ႏအနေႏသွူ။ ခမ်းထီအစိုႏရစွိုꩻ အတန်အကယ်ႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝွန်ႏတန်ချုတ်တဲင် ဝွန်ႏတန်ချုတ်ယိုခါနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဟွန်သန် သွူ။ ဝွန်ႏတန်ချုတ် ဟွန်သန်ယိုနဝ်ꩻ ခွန်ဟော်ခံꩻတမွေးတဝ်းလဲ့ အာသျခဝ်ကွဉ်ႏနဝ်အကို အရာႏလꩻညသွတ်ꩻ ကအဝ်ႏဒါႏ အွဉ်ငါတန်တဖြာꩻဒျာႏတဲင် အိုပ်ချုတ်လွေꩻ ကမ်ဗောဒီးယားခမ်းနဝ်ꩻ တယ်ႏခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၈၅ ဗာႏကာႏသွူ။

အာႏကွိုꩻ

↑ ^၁.၀ ^၁.၁ Constitution of the Kingdom of Cambodia။ អង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស။
↑ Cambodia Socio-Economic Survey 2019–20။ Ministry of Planning။ National Institute of Statistics (December 2020)။
↑ Constitution of the Kingdom of Cambodia (PDF) (in en)။ Constitutional Council of Cambodia (October 2015)။ 16 October 2022 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 23 June 2022 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။ “"Buddhism is State's religion"”
↑ Ministry of Planning, National Institute of Statistics (2020)။ General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – National Report on Final Census Results (PDF) (အစီရင်ခံစာ)။ Ministry of Planning, National Institute of Statistics။ 26 January 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ CIA World Factbook Country Summary - Cambodia (PDF) (အစီရင်ခံစာ)။ CIA။ 2021။ 26 January 2022 တွင် မူရင်း (PDF) အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 27 April 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ ^၆.၀ ^၆.၁ ^၆.၂ ^၆.၃ Cambodia။ International Monetary Fund။
↑ Income Gini coefficient။ World Bank။
↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF)။ United Nations Development Programme။ 15 December 2020။ pp. 343–346။ ISBN 978-92-1-126442-5။ 16 December 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
↑ Dollarization in Cambodia (in en) (31 March 2007)။
↑ "Cambodia aims to wean off US dollar dependence with digital currency"၊ Nikkei Asia၊ 4 August 2021။ ""Cambodia runs a dual-currency system, with the U.S. dollar widely circulating in its economy. The country's dollarization began in the 1980s and 90s, following years of civil war and unrest.""
↑ Cambodia။ Dictionary.reference.com။ 16 March 2013 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
↑ အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named CIACB
↑ Cambodia to celebrate day for indigenous people near Angkor Wat။ News.xinhuanet.com။ 25 August 2013 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 15 March 2013 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။

[constitution-1] ၁.၀ ^၁.၁ Constitution of the Kingdom of Cambodia။ អង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័ស။

[CSES2019-2] Cambodia Socio-Economic Survey 2019–20။ Ministry of Planning။ National Institute of Statistics (December 2020)။

[3] Constitution of the Kingdom of Cambodia (PDF) (in en)။ Constitutional Council of Cambodia (October 2015)။ 16 October 2022 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 23 June 2022 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။ “"Buddhism is State's religion"”

[Census_2019-4] Ministry of Planning, National Institute of Statistics (2020)။ General Population Census of the Kingdom of Cambodia 2019 – National Report on Final Census Results (PDF) (အစီရင်ခံစာ)။ Ministry of Planning, National Institute of Statistics။ 26 January 2021 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[Census_2021-5] CIA World Factbook Country Summary - Cambodia (PDF) (အစီရင်ခံစာ)။ CIA။ 2021။ 26 January 2022 တွင် မူရင်း (PDF) အား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 27 April 2022 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[imf2-6] ၆.၀ ^၆.၁ ^၆.၂ ^၆.၃ Cambodia။ International Monetary Fund။

[7] Income Gini coefficient။ World Bank။

[8] Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF)။ United Nations Development Programme။ 15 December 2020။ pp. 343–346။ ISBN 978-92-1-126442-5။ 16 December 2020 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။

[9] Dollarization in Cambodia (in en) (31 March 2007)။

[10] "Cambodia aims to wean off US dollar dependence with digital currency"၊ Nikkei Asia၊ 4 August 2021။ ""Cambodia runs a dual-currency system, with the U.S. dollar widely circulating in its economy. The country's dollarization began in the 1980s and 90s, following years of civil war and unrest.""

[:1-11] Cambodia။ Dictionary.reference.com။ 16 March 2013 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။

[CIACB-12] အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named CIACB

[13] Cambodia to celebrate day for indigenous people near Angkor Wat။ News.xinhuanet.com။ 25 August 2013 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 15 March 2013 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။

[၁၁]

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]

[၁၂]

[၁၃]