ဝီခီပီးဒီးယား

ကယ်လသီယမ်

ကယ်လသီယမ် (အိန်းကလေတ်: Calcium) ယို ထွာ သင်္ကေတ Ca တွမ်ႏ အဲတ်တမ်အမုဲင် ၂၀ ကိုကအောဝ်ႏဒါႏ ဓာတုဗေဒ ဒြတ်စင်တဗာႏသွူ။ ကယ်လသီယမ်ယို အရောင်ႏပီ ရွဉ်ဗွာ၊ အပနဲန်ႏတဲင် သွို့ꩻတွမ်ႏနꩻဒါႏ၊ ထွို့ꩻထိုထွာတဖြွီꩻပေႏတဲ့ဒါႏ။ ကယ်လသီယမ်ယို သဘာဝကို ထီႏမော့ꩻကြို့ꩻတောဝ်း သတ္တုနေးခြေင်ခြေင်။ ကွဲႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏပါသော့ꩻငီꩻ ထာꩻလင်ကို အာအေားတန်။ ဝင်ꩻကသေငါꩻအာဒါႏ ကယ်လသီယမ် ဒြတ်ငီꩻဝင်ꩻ တခူးတခေါဝ်ဖုံႏနောဝ်ꩻ

  • (၁) ကယ်လသီယမ် ကာဗွန်နိတ်(လုံးဖို့ꩻထွန်)၊ ဟမ်ႏဗွာ(မန်း-မြေဖြူ)၊ လုံးဆွော့ꩻ သစဉ်(မန်း-စကျင်ကျောက်)
  • (၂) ကယ်လသီယမ် သာလဖိတ် (စေပ်ပသန်)
  • (၃) ကယ်လသီယမ် ဖော့သဖိတ် (လိုꩻတွမ်ႏ ထာꩻသားဆွတ်ꩻကို ကပါဒါႏ အဓိကထာꩻခြိုꩻ) ဖုံႏသှူ။
ကယ်လသီယမ်,  20Ca
ကယ်လသီယမ် ရောင်ရဲန်ႏ
ကအောဝ်ႏလုဲင်ႏဒါႏ ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
အမဉ်ꩻ၊ သင်္ကေတကယ်လသီယမ်, Ca
အငေါဝ်းထန်ႏ/ˈkælsiəm/
KAL -see-əm
အယောင်ꩻdull gray, silver; with a pale yellow tint[၁]
ဒြတ်စင် အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရှောင်ကို ကယ်လသီယမ်
Element 1: Hydrogen (H), Other non-metal
Element 2: Helium (He), Noble gas
Element 3: Lithium (Li), Alkali metal
Element 4: Beryllium (Be), Alkaline earth metal
Element 5: Boron (B), Metalloid
Element 6: Carbon (C), Other non-metal
Element 7: Nitrogen (N), Other non-metal
Element 8: Oxygen (O), Other non-metal
Element 9: Fluorine (F), Halogen
Element 10: Neon (Ne), Noble gas
Element 11: Sodium (Na), Alkali metal
Element 12: Magnesium (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: Aluminium (Al), Other metal
Element 14: Silicon (Si), Metalloid
Element 15: Phosphorus (P), Other non-metal
Element 16: Sulfur (S), Other non-metal
Element 17: Chlorine (Cl), Halogen
Element 18: Argon (Ar), Noble gas
Element 19: Potassium (K), Alkali metal
Element 20: Calcium (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: Scandium (Sc), Transition metal
Element 22: Titanium (Ti), Transition metal
Element 23: Vanadium (V), Transition metal
Element 24: Chromium (Cr), Transition metal
Element 25: Manganese (Mn), Transition metal
Element 26: Iron (Fe), Transition metal
Element 27: Cobalt (Co), Transition metal
Element 28: Nickel (Ni), Transition metal
Element 29: Copper (Cu), Transition metal
Element 30: Zinc (Zn), Transition metal
Element 31: Gallium (Ga), Other metal
Element 32: Germanium (Ge), Metalloid
Element 33: Arsenic (As), Metalloid
Element 34: Selenium (Se), Other non-metal
Element 35: Bromine (Br), Halogen
Element 36: Krypton (Kr), Noble gas
Element 37: Rubidium (Rb), Alkali metal
Element 38: Strontium (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: Yttrium (Y), Transition metal
Element 40: Zirconium (Zr), Transition metal
Element 41: Niobium (Nb), Transition metal
Element 42: Molybdenum (Mo), Transition metal
Element 43: Technetium (Tc), Transition metal
Element 44: Ruthenium (Ru), Transition metal
Element 45: Rhodium (Rh), Transition metal
Element 46: Palladium (Pd), Transition metal
Element 47: Silver (Ag), Transition metal
Element 48: Cadmium (Cd), Transition metal
Element 49: Indium (In), Other metal
Element 50: Tin (Sn), Other metal
Element 51: Antimony (Sb), Metalloid
Element 52: Tellurium (Te), Metalloid
Element 53: Iodine (I), Halogen
Element 54: Xenon (Xe), Noble gas
Element 55: Caesium (Cs), Alkali metal
Element 56: Barium (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: Lanthanum (La), Lanthanoid
Element 58: Cerium (Ce), Lanthanoid
Element 59: Praseodymium (Pr), Lanthanoid
Element 60: Neodymium (Nd), Lanthanoid
Element 61: Promethium (Pm), Lanthanoid
Element 62: Samarium (Sm), Lanthanoid
Element 63: Europium (Eu), Lanthanoid
Element 64: Gadolinium (Gd), Lanthanoid
Element 65: Terbium (Tb), Lanthanoid
Element 66: Dysprosium (Dy), Lanthanoid
Element 67: Holmium (Ho), Lanthanoid
Element 68: Erbium (Er), Lanthanoid
Element 69: Thulium (Tm), Lanthanoid
Element 70: Ytterbium (Yb), Lanthanoid
Element 71: Lutetium (Lu), Lanthanoid
Element 72: Hafnium (Hf), Transition metal
Element 73: Tantalum (Ta), Transition metal
Element 74: Tungsten (W), Transition metal
Element 75: Rhenium (Re), Transition metal
Element 76: Osmium (Os), Transition metal
Element 77: Iridium (Ir), Transition metal
Element 78: Platinum (Pt), Transition metal
Element 79: Gold (Au), Transition metal
Element 80: Mercury (Hg), Transition metal
Element 81: Thallium (Tl), Other metal
Element 82: Lead (Pb), Other metal
Element 83: Bismuth (Bi), Other metal
Element 84: Polonium (Po), Metalloid
Element 85: Astatine (At), Halogen
Element 86: Radon (Rn), Noble gas
Element 87: Francium (Fr), Alkali metal
Element 88: Radium (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: Actinium (Ac), Actinoid
Element 90: Thorium (Th), Actinoid
Element 91: Protactinium (Pa), Actinoid
Element 92: Uranium (U), Actinoid
Element 93: Neptunium (Np), Actinoid
Element 94: Plutonium (Pu), Actinoid
Element 95: Americium (Am), Actinoid
Element 96: Curium (Cm), Actinoid
Element 97: Berkelium (Bk), Actinoid
Element 98: Californium (Cf), Actinoid
Element 99: Einsteinium (Es), Actinoid
Element 100: Fermium (Fm), Actinoid
Element 101: Mendelevium (Md), Actinoid
Element 102: Nobelium (No), Actinoid
Element 103: Lawrencium (Lr), Actinoid
Element 104: Rutherfordium (Rf), Transition metal
Element 105: Dubnium (Db), Transition metal
Element 106: Seaborgium (Sg), Transition metal
Element 107: Bohrium (Bh), Transition metal
Element 108: Hassium (Hs), Transition metal
Element 109: Meitnerium (Mt), Transition metal
Element 110: Darmstadtium (Ds), Transition metal
Element 111: Roentgenium (Rg), Transition metal
Element 112: Copernicium (Cn), Transition metal
Element 113: Ununtrium (Uut)
Element 114: Ununquadium (Uuq)
Element 115: Ununpentium (Uup)
Element 116: Ununhexium (Uuh)
Element 117: Ununseptium (Uus)
Element 118: Ununoctium (Uuo)
 Mg
↑
Ca
↓
Sr
ပိုတဲတ်သီယမ် ← ကယ်လသီယမ် → သကဲန်ဒီယမ်
အဲက်တမ် အမုဲင်ရဲန်ႏ (Z)20
အဗူႏ၊ ဘလော့group 2 (alkaline earth metals)
အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရွောင်period  4
ဒြပ်စင် ကဏ္ဍ  အယ်ကာလုဲင်း သတ္တုဖုံႏ
အှောန်ႏထော့ခါꩻ အဲက်တမ်မေက် အထှူႏခေန်ႏ (±) (Ar)40.078(4)[၂]
အီလဲက္ထရွန် ကဖျင်ထာꩻ[Ar] 4s2
အပီတထွိုင်ကို ကပါဒါႏ အီလဲက္ထရွန်2, 8, 8, 2
ပှိုင်းဝှို့တုမ်ႏ ယောင်ꩻဖဲ့ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
ဖေ့စ်အခြုံးအတူႏ
အခြုံးခြီအီအလျား1115 K ​(842 °C, ​1548 °F)
အထီဗို့ꩻအီအလျား1757 K ​(1484 °C, ​2703 °F)
အနဲန်းအတဉ်ႏ (အခန်ꩻအလျား ၊ လမ်းဟောင်းကိုအလျား)1.55 g/cm3
1.378 g/cm3
ဖျှူးဆဉ်းအလျား8.54 kJ/mol
အတအှိုထန်ႏအလျား154.7 kJ/mol
မိုလာ အလျားအာႏရဲင်ꩻ25.929 J/(mol·K)
အတအှိုထီတေက်ꩻအာႏ
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 864 956 1071 1227 1443 1755
အဲက်တမ်မေက်ဂုဏ်ႏဖုံႏ
ထွာအောက်သုဲက် (အောက်သုဲက်ဒေးဆဉ်း) အထျꩻအအုံ+2, +1[၃] ​(a strongly basic oxide)
ဓာတ်ငင်ႏအီလက်ထရွန် Pauling scale: 1.00
အာႏတောင်ႏတာႏမာꩻထွာအုဲင်းယွန်း1st: 589.8 kJ/mol
2nd: 1145.4 kJ/mol
3rd: 4912.4 kJ/mol
(more)
အဲက်တမ်မေက် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻempirical: 197 pm
ကိုဗေးလဲန့်ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ 176±10 pm
ဗန်ဒါဝေါ့သ် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ231 pm
Miscellanea
ကမာꩻထွာခါꩻထာꩻကြုံး ​face-centered cubic (fcc)
Face-centered cubic crystal structure for ကယ်လသီယမ်
အငေါဝ်းအမှိုင် 3810 m/s (at 20 °C)
အလျားမာꩻတခြက်ထာꩻ22.3 µm/(m·K) (at 25 °C)
အလျားတွီကာႏထာꩻ201 W/(m·K)
တျာႏရဲးကမ်းထာꩻ33.6 nΩ·m (at 20 °C)
ပသီႏထှို့ꩻဓာတ်diamagnetism
ပသီႏထှို့ꩻ ကခှေါင်းအီဒါႏထာꩻ (χmol)+40.0·10−6 cm3/mol[၄]
Young's modulus20 GPa
Shear modulus7.4 GPa
Bulk modulus17 GPa
ပွုဲင်သွန် အဗျင်ႏ- ပွိုင်စွန် အချိုး0.31
Mohs hardness1.75
Brinell hardness170–416 MPa
CAS Number7440-70-2
ထွာလှောန်ခြောင်ꩻ
ကထုမ်ႏမော့ꩻ ယင်း ဖဖြှဲ့ꩻထန်ႏ အရီးသွတ်ꩻလဲင်ႏHumphry Davy (၁၈၀၈)
အစှူဖြှိုးသွတ်ꩻ ကယ်လသီယမ်သီး အုဲင်သိုတုပ်ဖုံႏ
iso NA သက်တန်ꩻတာကွို့ꩻ DM DE

( MeV)

DP
40Ca 96.941% is stable with 20 neutrons
41Ca trace 1.03×105 y ε – 41K
42Ca 0.647% is stable with 22 neutrons
43Ca 0.135% is stable with 23 neutrons
44Ca 2.086% is stable with 24 neutrons
45Ca syn 162.7 d β− 0.258 45Sc
46Ca 0.004% is stable with 26 neutrons
47Ca syn 4.5 d β− 0.694, 1.99 47Sc
γ 1.297 –
48Ca 0.187% 4.3×1019 y β−β− 4.274 48Ti
ဝီကီဒေတာကို |
| အုံနောင်

ထွန်ထီစွူကို မဉ်ႏအွောန်ႏစွꩻ ကာဗွန် ဒုဲင်အောက်သုဲက် ဓာတ်လူးနောဝ်ꩻ ကယ်လသီယမ် ကာဗွန်နိတ် အနျဗွာဖုံႏ ထဲ့လင်ꩻအုံအကင်။ နောဝ်ꩻမꩻ ထွန်ထီစွူယို အဗွာထိုꩻနုဲင်း နဲန်းထီ။ ကအုံတဲင်လင်ꩻဒါႏ ထွန်ထီစွူဗွာယို မဉ်ႏစဲစ်တွမ်ႏဒွေါန်ႏထွူ မဉ်ႏအွောန်ႏသဲင်ထိုꩻနောဝ်ꩻ လꩻ ကယ်လသီယမ် ကာဗွန်နိတ် အဖွန်ႏဖုံႏ။ ထာꩻဖွန်ႏနောဝ်ꩻစားဖုံႏနောဝ်ꩻ အရသာႏအဲန်တောဝ်း၊ အခြီဒါႏတောဝ်း ထီကို။ ကွဲႏတွော့ꩻ မဉ်ႏသော့ꩻ ကာဗွန် ဒုဲင်အောက်သုဲက် ကအောဝ်ႏခြီထီကိုနောဝ်ꩻ ဝွေꩻကယ်ႏ ခြီထိုꩻနုဲင်းနုဲင်း။ ကယ်လသီယမ် ကာဗွန်နိတ်ယို မာꩻအီဒါႏ အာအေားတန်။ လုံးသစဉ်(မန်း-စကျင်ကျောက်)ယို မာꩻအီအာ လုံးတပျာႏ၊ လုံးယောင်ꩻတဲ့ꩻ၊ ထာꩻခြိုင်းတျာႏစပ်ꩻတောဝ်း တွမ်ႏယင်း ထာꩻခြိုꩻခြိုင်းလမ်းဖုံႏ။ လုံးထွန် (မန်း- ထုံးကျောက်)ယိုကဲႏ အောဝ်ႏပါသော့ꩻ ကာဗွန်နိတ်ကို။ လုံးထွန်ယို ဖို့ꩻအီဝင်ꩻ ထွန်ဖုံႏ၊ မာꩻအီ အင်္ကတေ ထာꩻအဲန်ခြꩻဖုံႏ၊ ကယ်လသီယမ် ကာဘိုက်ဖုံႏ၊ ဒွိုႏခြီ ပသီႏ ထာꩻမာꩻကိုဖုံႏသွူ။ ဟမ်ႏဗွာ (မန်း- မြေဖြူ)ယိုကဲႏ ထွာ ကာဗွန်နိတ်နေနေသွူ။

ထူႏတောမ်

မွဉ်းဖျင်
  1. ↑ Greenwood၊ Norman N.; Earnshaw၊ Alan (1997)။ Chemistry of the Elements (2nd ed.)။ Butterworth-Heinemann။ p. 112။ ISBN 0-08-037941-9။
  2. ↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  3. ↑ "Mechanistic Elucidation of the Formation of the Inverse Ca(I) Sandwich Complex [(thf)3Ca(μ-C6H3-1,3,5-Ph3)Ca(thf)3] and Stability of Aryl-Substituted Phenylcalcium Complexes" (2010). Journal of the American Chemical Society 132 (35): 12492–12501. doi:10.1021/ja105534w. PMID 20718434. 
  4. ↑ Weast၊ Robert (1984)။ CRC, Handbook of Chemistry and Physics။ Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing။ pp. E110။ ISBN 0-8493-0464-4။
ထူႏ "https://blk.wikipedia.org/w/index.php?title=ကယ်လသီယမ်&oldid=25737" ကို