ကိုလံဗီယာခမ်းထီ
ကိုလံဗီယာခမ်းထီ (အိန်းကလေတ်: Colombia) ယို တရာꩻဝင်ႏအမိဉ်ꩻအနေႏ အဝ်ႏဟဲ့ꩻဖန်ခါꩻ ကိုလံဗီယာ ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ (Republic of Colombia) တဲင် အဝ်ႏဒျာႏ အမေႏရိကတွိုက်နဝ် အခဝ်ထင်ꩻကိုသွူ။ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ဗိဉ်နီသွဲလားခမ်းထီ၊ ဗရာသီးခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻနဝ်ဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ အီကွေဒေါခမ်းထီ၊ ပီရူးခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻထင်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ကာရိစ်ဗီယံပင်ႏလယ်ႏ၊ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻထင်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ပနားမားခမ်းထီ၊ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာႏဖုံႏ အဝ်ႏခူရောင်ꩻခါꩻနဝ်ꩻသွူ။[၁၁] [၁၂] [၁၃] ကိုလံဗီယာခမ်းနဝ်ꩻ တောမ်ႏဗိဉ်နီသွဲလားခမ်း၊ စျမေကာခမ်းထီ၊ ဟေတီခမ်းထီ၊ ဒိုမီနီကန်ခမ်းထီ၊ ဟွန်ဒူးရပ်ခမ်းထီ၊ နီကာရာဂွါခမ်းထီ၊ ကော့သတာရီကာခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းထီနယ်ႏ အဝ်ႏရောင်ꩻခါႏတောမ်ႏ ထီပင်ႏလယ်ႏနယ်ႏ နဝ်ꩻသွူ။[၁၄][၁၅] ခမ်းထီဟံႏနယ်ႏ ဧရိယာႏအအဲဉ်ႏအလုဲင်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏစတုရန်းမဲင်ႏ ၄၄၀,၈၃၁ မဲင်ႏ (၁,၁၄၁,၄၇၈ စတုရန်းကီလိုမီတာ) သွူ။ ၂၀၂၃ ဗာႏ စာႏရင်ꩻအရမ်ꩻအလꩻ ခမ်းကိုလိုꩻဖြာꩻခြွောန်းအဝ်ႏ (၅၂ သန်း) လွိုတဲင် နဝ်ꩻအကို (၈၇ %)နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ကိုꩻကွဲႏယွုမ်းအံႏ ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏသား နဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီဝေင်ꩻတန် တောမ်ႏ အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻဗိုဂိုတာ သွူ။
| ကိုလံဗီယာ ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ Republic of Colombia República de Colombia (သပေင်) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
ဆောင်ႏအွံ: "Libertad y Orden" (သပေင်) "Freedom and Order" | |||||
ခမ်းထီငဝ်းသꩻချင်ꩻ: Himno Nacional de la República de Colombia (သပေင်) "National Anthem of the Republic of Colombia" | |||||
.svg) ကိုလံဗီယာခမ်းထီအဝ်ႏဒါႏခင်ႏလမ်း (အချို) | |||||
| ဝေင်ꩻတန် တွမ်ႏ အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻ | ဝေင်ꩻဗိုဂိုတာ 4°35′N 74°4′W / 4.583°N 74.067°W | ||||
| ရွုမ်ꩻသွုံꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါဖုံႏ | သပေင် | ||||
| အွဉ်ႏရေꩻ ဒေႏသခံႏဘာႏသာႏငဝ်းငွါဖုံႏ | Creole အိန်းကလေတ် (in en:San Andrés and Providencia)[၁] 64 other languages[a] | ||||
| လိုꩻခွိုꩻ (၂၀၁၈ စာႏရင်ꩻ) |
| ||||
| ကိုꩻကွဲႏ |
| ||||
| Demonym | ကိုလံဗီယာခမ်းသား | ||||
| အစိုႏရ | Unitary presidential republic | ||||
| en:Gustavo Petro | |||||
| en:Francia Márquez | |||||
| ထေဥပဒေႏလွတ်တောႏ | ကွန်ကရဲစ်လွတ်တောႏ | ||||
| သီးနေက်လွတ်တောႏ | |||||
| နမ်းခြောင်တင်လွတ်တောႏ | |||||
| လꩻလွစ်တခြင်ရေꩻ သပေင်ထျꩻ | |||||
| ၁၈၁၀ ဇူလုဲင် ၂၀ | |||||
• အွဉ်ႏသေအသိအမတ် | ၁၈၁၉ ဩဂဲစ် ၇ | ||||
• လွောင်ႏဗူႏချာ | ၁၈၈၆ ဩဂဲစ် ၅ | ||||
• ပနားမားခမ်းထီ ဖဖြယ်ထန်ႏ | ၁၉၀၃ နိုဝဲင်ဗာ ၆ | ||||
| ၁၉၉၁ ဇူလုဲင် ၄ | |||||
| ဧရိယာႏ | |||||
• ခြွဉ်း | ၁,၁၄၁,၇၄၈ km2 (၄၄၀,၈၃၁ sq mi) (အရန်း: ၂၅) | ||||
• ထီနမ်း (%) | 2.1 (၂၀၁၅)[၂] | ||||
| လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း | |||||
• ၂၀၂၃ အရမ်ꩻ |  52,156,254[၃] (အရန်း - ၂၇) | ||||
•
တချ | ၄၅.၆၈/km2 (၁၁၈.၃/sq mi) (အရန်း - ၁၇၄) | ||||
| GDP (PPP) | ၂၀၂၃ အရမ်ꩻ | ||||
• ခြွဉ်း |  $1.02 trillion[၄] (အရန်း - ၃၂) | ||||
• Per capita | $19,482[၄] (အရန်း - ၈၂) | ||||
| GDP (nominal) | ၂၀၂၃ အရမ်ꩻ | ||||
• ခြွဉ်း | $363.835 ဗီလီယံ[၄] (အရန်း - ၄၆) | ||||
• Per capita | $6,975[၄] (အရန်း - ၉၇) | ||||
| Gini (၂၀၂၀) |  54.2[၅]ထို | ||||
| HDI (၂၀၂၁) | 0.752[၆] ထို · ၈၈ | ||||
| ရွဉ်ဗီႏ | ကိုလံဗီယာ ပီသို (COP) | ||||
| အခိင်ႏအွိုင်ꩻ | COT (UTC−5[b]) | ||||
| မွူးနီꩻစွယ်ꩻပွုံႏစံႏ | နီꩻ-လာ-နေင်ႏ (CE) | ||||
| ဝါးကာꩻစနိစ် | ထွေ | ||||
| ဖိုန်းကိုဒ်အမုဲင် | +57 | ||||
| Internet TLD | .co | ||||
| |||||
ကိုလံဗီယာခမ်းနဝ်ꩻ လွောင်ႏဗူႏခါꩻတောမ်ႏ ဟံႏနယ်ႏဌာႏန ၃၂ ဖြုံႏ တောမ်ႏ ဝေင်ꩻတန်ခရဲင်ႏ ၁ ဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။ လဲတ်တိဉ်အမေႏရိက(ခဝ်ထာႏဝ)ကို ကိုလံဗီယာခမ်းနဝ်ꩻ စီꩻပွာꩻရေꩻထင်ႏထိုသွတ်ꩻ အဝ်ႏလွေꩻအရန်း(၄)တဲင် အရန်းထာႏဝ ဩဇာႏအာႏဏာႏအဝ်ႏဒါႏ ခမ်းတခမ်းဒျာႏသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ ပဲင်ႏဆဲင်ႏဓနဥစ္စာႏ ကွာႏအာငါႏတဲင် လိုꩻခြွေလိုꩻကေန်ꩻ တညီႏတွာတဝ်း ကွာႏအာငါႏနဝ်ꩻမꩻ အဝ်ႏစွဉ်ႏ ၄၀ ပွန်း ၁ ပွန်း နဝ်ꩻသွူ။
ခမ်းထီရေꩻ တောမ်ႏ အစိုႏရ
မွဉ်းဖျင်
စီꩻပွာꩻရေꩻ
မွဉ်းဖျင်.jpeg)
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ Por la cual se dictan normas especiales para la organización y el funcionamiento del Departamento Archipiélago de San Andrés, Providencia y Santa Catalina.။ “ARTÍCULO 42. IDIOMA Y LENGUA OFICIAL EN EL DEPARTAMENTO ARCHIPIELAGO. Son oficiales en el Departamento Archipiélago de San Andrés, Providencia y Santa Catalina el castellano y el inglés comunmente hablado por las comunidades nativas del Archipiélago.”
- ↑ Surface water and surface water change။ Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)။
- ↑ Proyecciones de Población DANE။ Departamento Administrativo Nacional de Estadística (DANE)။ 28 October 2022 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 9 January 2024 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ ၄.၀ ၄.၁ ၄.၂ ၄.၃ World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Colombia)။ International Monetary Fund (10 October 2023)။
- ↑ GINI index (World Bank estimate) – Colombia။ World Bank။
- ↑ Human Development Report 2021/2022 (in en)။ United Nations Development Programme (8 September 2022)။
- ↑ Colombian Constitution of 1991 (Title I – Concerning Fundamental Principles – Article 10)
- ↑ LEY 47 DE 1993 (in es)။ alcaldiabogota.gov.co။
- ↑ The official Colombian time (in es)။ horalegal.inm.gov.co။ 9 February 2014 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 9 January 2024 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Decreto 4175 de 2011, artículo 6, numeral 14 (in es)။ Presidencia de la República de Colombia။ 15 April 2016 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 9 January 2024 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Gerhar Sandner, Beate Ratter, Wolf Dietrich Sahr and Karsten Horsx (1993)။ Conflictos Territoriales en el Mar Caribe: El conflicto fronterizo en el Golfo de Venezuela (in Spanish)။ Biblioteca Luis Angel Arango။ 1 March 2010 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 2008-01-05 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ The Geographer Office of the Geographer Bureau of Intelligence and Research (1985-04-15)။ Brazil-Colombia boundary (PDF)။ International Boundary Study။ 16 September 2006 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 2008-01-05 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ CIA (2007-12-13)။ Ecuador။ World Fact Book။ 8 December 2015 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 2008-01-05 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Tratados Internacionales limítrofes de Colombia။ 27 September 2007 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 12 December 2010 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Colombia – Limites territoriales။ 7 July 2011 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 12 December 2010 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
အာႏကွိုꩻချက်အမာႏ: <ref> tags exist for a group named "မတ်ရောမ်", but no corresponding <references group="မတ်ရောမ်"/> tag was found