ဒြပ်စင်
ဒြပ်စင် (အိန်းကလေတ်: Chemical Element) ဟဲ့ꩻ ဓာတုဒြပ်စင် ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ဒြပ်အလင်ရော်ꩻပါꩻတောဝ်း အောဝ်ႏ ဒြပ် တမျိုꩻဖြီႏဖြီႏ ကြောင်းကြောင်းစင်စင်နောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ ဒြပ်စင်နောဝ်ꩻသွူ။ ဓါတုဗေဒနယ်ꩻအလꩻ ဖꩻစေလီခေါ်ထဲင်းတလꩻတောဝ်းဒွုမ် ဒြပ်ဝတ္ထုတဗာႏယို ဟဲ့ꩻဗာႏ ဒြပ်စင် နောဝ်ꩻသွူ။ အွိုးဒြပ်စင်အကို ကအောဝ်ႏသော့ꩻဒျာႏ အဲစ်တမ်(Atom) နောဝ်ꩻ ဒြပ်စင်တဗာႏအတာႏအပေႏသွတ်ꩻအရန်းနောဝ်ꩻသွူ။ အဲစ်တမ်ကိုနောဝ်ꩻ ပရိုတွန်၊ နျူထရွန် တွမ်ႏ အီလဲတ်ထရွန် ဖုံႏ အောဝ်ႏပါသောꩻ့နောဝ်ꩻသွူ။
ဒြပ်စင်(ဓာတုဒြပ်စင်)အကို အဖွီသွတ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဟုဲက်ဒရိုစဲန် တောမ်ႏ ဟီလီယမ်တဲင် အဝ်ႏစကျာႏဝဠာႏ ပထမမိနစ်-၂၀ (the first 20 minutes of the universe)အကို ဗိတ်ဗန် နျူကလီယိုပေါင်ꩻစပ်မုꩻ (Big Bang nucleosynthesis) ဖန်ꩻဆင်ꩻခါꩻခါꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။[၁] ဒြပ်စင် ကရိုꩻယို အဲစ်တမ် ပါသော့ꩻတမျို့ꩻလွုမ်ꩻတဲင် ဒြပ်စင်တမျိုꩻအဲစ်တမ်အကို ကအောဝ်ႏပါသော့ꩻဒါႏ ပရိုတွန် အဆေ့ꩻအအာ အလꩻဟဲ့ꩻဖန် ချလင်ꩻလွေꩻဂဏန်ꩻအမုဲင် အဲတ်တမ်အမုဲင်ရဲဉ်ႏ(အဲတ်တေားမေတ်နမ်ဗာ) (Atomic Number) နောဝ်ꩻသွူ။
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ See the timeline on p.10 in "Evidence for Dark Matter" (2006). Physical Review C 74 (4): 044602. doi:. en:Bibcode: 2006PhRvC..74d4602O. Archived 13 February 2021 at the Wayback Machine.