ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ

ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ(ဖြဝ်ꩻ : သီႇသႅင်ႇ၊ ၸႄႈဝဵင်း ၊ အင်္ဂလိပ် : Hsi Hseng Township) နဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ မျန်မာခမ်းထီအခဝ်ကွဉ်ႏ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏအခဝ်နဝ် ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသကို ကပါဒါႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏတဖြုံႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဆꩻကွဉ်ႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏမောက်ꩻမုဲင်ႏ ဆꩻနဝ်ဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ စောက်ꩻတနျာႏခမ်းနယ်ႏ ဆꩻတွို့ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏညောင်ႏရွီႏ ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏတောင်ႏကီꩻ ၊ ဝေင်ꩻကျောက်တလွုံꩻတန် ဆꩻထင်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏဟိုပုံꩻ ဖုံႏ အဝ်ႏခူပယ်ခါꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻနယ်ႏကိုယိုနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻခွိုꩻအဝ်ႏအုံသော့ꩻအာလွိုဝင်ꩻသွူ။ ဖြဝ်ꩻ၊ မန်း၊ စောက်ꩻတနျာႏ၊ လီသူ(ခယ်ႏလီႏသောႏ)၊ မန်းနောင်၊ တယင်၊ တောင်ႏရွိုꩻ၊ ဓနုꩻ စတဲင် လိုꩻခွိုꩻအလင်ဖုံႏတွမ်ႏ ခမ်းလင်သား ခယ်ႏ၊ ကလာꩻဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏအုံအဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။

ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ
ဝေင်ꩻနယ်ႏ
ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသအကို အဝ်ႏဒါႏခင်ႏလမ်း (တနျာႏ)
တောင်ႏကီꩻခရဲင်ႏကို အဝ်ႏဒါႏခင်ႏလမ်း (တနျာႏ)
ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ မျန်မာခမ်းထီဟံႏပွုံႏကို အဝ်ႏဒါႏခင်ႏလမ်း
ကိုဩဒိနိတ်: 20°9′0″N 97°15′0″E
ခမ်းထီ	မျန်မာခမ်းထီ
ခမ်းနယ်ႏ	ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ
ခရဲင်ႏ	တောင်ႏကီꩻခရဲင်ႏ
နမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသ	ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသ
ထိုထဲင်းပင်ႏလယ်ႏ ထီခိုႏဆꩻကီ	၃၀၉၁ ပေ (၉၄၂ မီတာ)
လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၂၀၁၄)	၁၅၃,၀၃၂
အခိန်ႏအွိုင်ꩻ	မျန်မာအခိန်ႏအွိုင်ꩻ (UTC+6:30)

ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏအခဝ်ထင်ꩻ အောင်တပေကဝ်ႏခြံဆꩻငါတောမ်ႏ We ❤️ Hsi Hseng လိတ်ဖြုံႏ- ၆-၁-၂၀၂၃

သမဲင်ꩻအအဲဉ်ႏ

သထွုံႏပေႏ ခွန်ဟော်ခင်

ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏသုဝဏ္ဏဘူမိဝေင်ꩻသထွုံႏ ပြောင်ꩻထင်ႏလွဉ် ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ(၉)စွိုꩻအကို ခွန်စံဦးအွဉ်ငါ အစွိုꩻနဝ်ꩻ ထင်ႏတယ်ႏခန်း ဒုံထမ်းသုဲင်ꩻ(တောင်ꩻသေꩻ-ဒုံထမ်းသုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ယိုခါခါ အဝ်ႏတဖူꩻသုဲင်ꩻခဝ်ထင်ႏဟိုနမ်း လွယ်ပွတ်ꩻတွမ်ႏပွဉ်ခြောင်အခါႏ တဖူꩻတန်လောင်းသွူ)။ တွိုႏဆုဲင်ꩻ ခွန်စံဦးဖူးပေႏ ခွန်မျအောင်တွမ်ႏ ခွန်စံဦးယို သွီႏခဝ်းတဲ့ꩻတဝ်းဝင်ꩻတွော့ꩻ ခွန်မျအောင်အွဉ်ငါ တယ်ႏထောင်ႏတသာလွေꩻယင်း ဒုံလွယ်ပွတ်ꩻ နေင်ႏ ၁၀၅၈ ဗာႏ၊ ခွန်မျမောင်ပိုခို ခွန်မောင်နုဲင်နဝ်ꩻ တယ်ႏလွေꩻယင်း ဒုံကောင်ဝေင်ꩻ၊ ခွန်မောင်နုဲင် ပိုခို ခွန်မောင်ႏတာနဝ်ꩻ ဖထန်ႏဖြယ် ပြောင်ꩻလွေꩻယင်း ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏခင်ႏလမ်းယိုခါခါ ဒုံမိဉ်ꩻနဝ်ꩻ ဖန်ဖေႏခန်း "ဒုံသထွုံႏပေႏ" နေးနဝ်ꩻအကျောင်ꩻ သေထွꩻဗာႏသွူ။

ခွန်မောင်ႏတာ ပိုခို ခွန်ပတ် စိုးနဝ်ꩻ "ဒုံသထွုံႏပေႏ"မိဉ်ꩻယို ဟဲ့ꩻပြောင်ꩻလွေꩻတေား "ဒုံသီႏသဲင်ႏတန်" အိုပ်ချုတ်တငါလွေꩻခန်း တယ်ႏနေင်ႏ ၁၁၀၃ ဗာႏ ဗꩻနေင်ႏ ၁၁၃၄ ဗာႏသွူ။ ဝွေꩻအိုပ်ချုတ်ထွူ စောက်ꩻဖားခွန်လော အိုပ်ချုပ်ချုတ်လွေꩻလုဲင်ႏသွူ။ ခွန်လော အိုပ်ချုတ်ခိန်ႏနဝ်ꩻ ဖေႏအာႏမွေးငါႏ စွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻ ဘာႏသာႏသာႏသနာႏတဲင် သမဲင်ꩻအလꩻ ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏယို ထွာမွေးငါႏ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻတာႏ စွိုးခွိုꩻရေꩻ အရွီးခံႏတဗာႏ တယ်ႏစစွဉ်ႏဒျာႏ အွိုးခိန်ႏနဝ်ꩻကာႏ ကရိုꩻနဝ်ꩻ သေထွꩻဗာႏသွူ။ ခိန်ႏနဝ်ꩻခါ မျန်မာခမ်းထီ မန်းခွန် မင်ꩻတွုံꩻစိုးနဝ်ꩻ သထွုံႏပေႏသီႏသဲင်ႏကို ခွန်အိုးနဝ်ꩻ ထွꩻလꩻလွေꩻ ထိန်ꩻရွဉ်ဘဏ္ဍာႏအရာႏတဲင် အိုပ်ချုတ်လွေꩻခန်း တယ်ႏနေင်ႏ ၁၂၃၁ ဗာႏ ဝါႏခေါင်ႏလောင်း(၉)နီꩻ ဗꩻလွေꩻ နေင်ႏ ၁၂၆၈ ဗာႏ ညစွဉ်ႏဒျာႏ နေင်ႏပေါင်ꩻ(၃၀)လွို၊ ခွန်အိုးထွူ ခွန်အိုးပိုခို ဒုတိယတဖြာꩻ ခွန်စိန်ႏနဝ်ꩻ အိုပ်ချုတ်လွေꩻယင်း တယ်ႏနေင်ႏ ၁၂၆၉ ဗာႏ ဗꩻနေင်ႏ ၁၂၈၆ ဗာႏ ညလွေꩻနေင်ႏပေါင်ꩻ (၁၇)နေင်ႏသွူ။ ခွန်စိန်ႏယို ထေင်းထမ်ႏလွေꩻပါ မျန်မာခမ်း စဲ့ꩻတပ်ထာꩻမာꩻ တယ်ႏခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၂၅ ဗာႏ ဗꩻ ၁၉၁၈ ဗာႏတဲင် ခမ်းထီအစိုႏရ ဖေႏအပ်စွဉ်ႏ "တီတီအမ်"ဘွဲ့သွူ။ ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၂၄ ဗာႏ ခွန်စိန်ႏသီထွူ ခွန်စိန်ႏပိုခို ခွန်ကြည်နဝ်ꩻ အိုပ်ချုတ်လွေꩻယင်း တယ်ႏခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၂၅ ဗာႏ ဗꩻ ၁၉၃၈ ဗာႏသွူ။ ခလားမိဉ်ꩻကတွင်ႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏယိုခါခိန်ႏခါႏ အိုပ်ချုတ်ရေꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ႏလွေꩻ ဘန်းယေန်ႏ၊ နောင်မွန်၊ သီႏသဲင်ႏ(သထွုံႏပေႏ) (၃)နယ်ႏသွူ။ တွိုႏအင်္ဂလိပ်ထွိုင်ႏအိုပ်ချုတ်စိုး ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၄၃ ဗာႏခိန်ႏခါႏ သီႏသဲင်ႏကို အွဉ်ဝင်ꩻတယ်ႏလူႏဖရာꩻတန်(ဖရာꩻကွုံꩻယိုခါခါ)တဲင် ကွဲးကွိုန်ꩻကွိုန်ꩻ မိဉ်ꩻလဲ့ကွဲးတန်တန်လွဉ်တွော့ꩻ ထွာခန်းဝေင်ꩻအရန်းနဝ်ꩻသွူ။ ခလားကထွာဝေင်ꩻအရန်းခိန်ႏနဝ်ꩻ သီႏသဲင်ႏ(သထွုံႏပေႏ)ယို အဝ်ႏဒျာႏစောက်ꩻဖားရွီႏခလ ဟံႏနယ်ႏအရန်းသွူ။ ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၅၉ ဗာႏ စောက်ꩻဖားဖုံႏ ထွိုင်ႏစွဉ်ႏအာႏဏာႏထွူ အွဉ်ႏထွော့လွေꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏအရန်း တွမ်ႏတွိုက်နယ်ႏ(၁၃)နယ်ႏသွူ။ ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏယို မျန်မာခမ်း ခမ်းကိုရေꩻတွမ်ႏသာႏသနာႏဝွန်ႏတန်ဌာႏန လိတ်ကေႏညာႏအမုဲင် မွူးနီꩻ(၇-၇-၁၉၇၂)ပါ အမိန်းအလꩻ ဝေင်ꩻကို ရပ်ကွက်(၆)ရပ်ကွက်၊ အွိုင်ႏ(၁၃)အွိုင်ႏဖုံႏ ခြွဉ်းဗူႏဝင်ꩻတဲင် အွဉ်ႏထွော့တငါလွေꩻခန်းဒျာႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ အကျောင်ꩻ သေထွꩻဗာႏသွူဩ။

ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ သမဲင်ꩻ

ခွန်သထွုံႏပေႏ ခွန်စီမုခ် တောမ်ႏ ခွန်စိန်ႏမုခ်- ၆-၁-၂၀၂၃

ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏလတ္တီတွဒ်ထင်ꩻ ၂၀-ဒီဂရီတွမ်ႏ ၃၀-မိနစ်အခါႏ၊ လောင်ဂျီတွဒ်ကွဉ်ႏ ၉၇-ဒီဂရီတွမ်ႏ ၃၀-မိနစ်အခါႏကို၊ အအဲဉ်ႏအလုဲင်း အောဝ်ႏစတုရန်းမဲင်ႏ (၄၇၁-၂၆)နောဝ်ꩻသွူ။ ဆꩻထင်ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏဗန်းယေန်ႏတွမ်ႏ နယ်ႏနောင်မွန်၊ ဆꩻကွဉ်ႏဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏမောက်ꩻမုဲင်ႏတွမ်ႏ ပွဉ်ခြောင်အောဝ်ႏခါႏခါꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဆꩻနောဝ်ဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ စောက်ꩻတနျာႏခမ်း၊ ဆꩻတွို့ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ မွိုင်ꩻပြုဲင်ꩻ-စကွယ်တွမ်ႏ နယ်ႏစကား နမ်းတုတ်ဖုံႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။

နယ်ႏတဘက်(စံႏဖက်ꩻ)တွမ်ႏ နယ်ႏလမိုင်း(စဝ်မွိုင်ꩻ)ဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏပါသော့ꩻ သထုံႏ(ပေႏ)နယ်ႏကိုသွူ။ နယ်ႏသထွုံႏ(ပေႏ)နောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻဖုံႏ အောဝ်ႏသော့ꩻရီးဝင်ꩻတဲင် နယ်ႏသထွုံႏ(ပေႏ)ကို ပထမအရီးသွတ်ꩻ ခမ်းဗွေႏနောဝ်ꩻ ခွန်စံဦးနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်စံဦးနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻတွမ်ႏပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻတွော့ꩻ အွဉ်အုံရီးဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်စံဦးနောဝ်ꩻ အေဒီနေင်ႏ ၁၇၈၁-ဗာႏကို တယ်ႏထောင်ႏစဒုံ ခမ်းဆိုင်း(ထမ်းသုဲင်ꩻ)ကိုနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်စံဦး အုပ်ချွုတ်ခိန်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ဘိုးတော်ဘုရား (ပဒုံမင်း)လိတ်အိန်းတောႏအလꩻ နယ်ႏမဉ်ꩻနောဝ်ꩻ ဖန်လွေꩻနယ်ႏသထွုံႏ(ပေႏ)နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။

ခွန်စံဦးထွိုင်ႏသီထိုꩻနောဝ်ꩻ ဝွေꩻဖူးခွန်မြတ်အောင် အုပ်ချွုတ်လုဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်မြတ်အောင် အောဝ်ႏအုပ်ချွုတ်တွင်ꩻနောဝ်ꩻ ပြောင်ꩻလွေꩻထိုꩻ လွယ်ပွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်မြတ်အောင် ထွိုင်ႏသီထိုꩻဆꩻချာ ဝွေꩻပိုကထွာဒါႏ ခွန်မောင်နိုင် ကအုပ်ချွုတ်တွင်ꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏလွယ်ပွတ်ꩻ ပြောင်ꩻလွေꩻယင်း ကောင်ဝိန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်မောင်နိုင် အုပ်ချွုတ်ထွူနောဝ်ꩻ ခွန်မောင်ဖြူ အုပ်ချွုတ်လုဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၇၈၃-ဗာႏနောဝ်ꩻ (လိတ်စောင်ႏကိုအဝ်ႏ ၁၃၈၃-မာႏတဲင် ရမ်ꩻသော့ꩻနေး) ဒင်ႏလွေꩻဝင်ꩻနယ်ႏလိုꩻတန် မောင်စံသာနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၈၅၂-ဗာႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏလိုꩻတန်နောဝ်ꩻ ထွာခွန်ဖေါဒီနောဝ်ꩻသွူ။ အေဒီနေင်ႏ ၁၈၅၆-ဗာႏနောဝ်ꩻ ခွန်ကုံႏရ အုပ်ချွုတ်လုဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ကုံႏရကထွိုင်ႏသီနောဝ်ꩻ ခမ်းသားမာꩻဖေႏမုခ် ဘုရာꩻကက္ကူႏဆꩻနောဝ်ဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ကုံႏရ ကထွိုင်ႏသီထိုꩻဆꩻချာ အေဒီ ၁၈၈၀-ဗာႏကိုနောဝ်ꩻ (လိတ်စောင်ႏကို အဝ်ႏ ၁၀၈၀-မာႏနေနေလွိုး) ခွန်အိုးအုပ်ချွုတ်သွုပ်လွေꩻလုဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ အေဒီနေင်ႏ ၁၈၉၆-ဗာႏနောဝ်ꩻ ခွန်အိုးသီထိုꩻတဲင် ခွန်လော အုပ်ချွုတ်လုဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။

ဗြိတိသျှအင်္ဂလိပ်သီး ကထူႏသိမ်ꩻဒါႏ ဖြောဝ်ꩻခမ်းအတွင်ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏသထွုံႏ(ပေႏ)ယို ခွန်အိုး အောဝ်ႏအုပ်ချွုတ်နောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်အိုးနောဝ်ꩻ တွိုက်ꩻညောင်ႏရွီႏစောက်ꩻဖါးတွော့ꩻ ညောင်ႏရွီႏစောက်ꩻဖါးလꩻထာꩻဆာတဲင် လင်ꩻကုꩻဗာႏ ခမ်းမန္တလေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အေဒီနေင်ႏ ၁၈၉၂-ဗာႏနောဝ်ꩻ နယ်ႏသထွုံႏ(ပေႏ)ကို ဒုံပေါင်ꩻအောဝ်ႏ (၁၂၂)ဒုံ၊ လမ်းငင်းပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၁၄၄၆)လမ်း၊ အဆောင်ႏခွဉ်ႏလမ်း အောဝ်ႏ (၁၀၂၂)လမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လုဲင်းလွုပ်ꩻခြံမာꩻသား အောဝ်ႏ(၁၆၇၈)ဖြာꩻ၊ ကုန်ႏသယ်ႏသား (၂၇၂)ဖြာꩻ၊ စူမုꩻပညာႏသျင်ႏ (၅၉)ဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ မာꩻတောဝ်းထာꩻမာꩻသားတွမ်ႏ ဗွေႏရဟန်ꩻသံႏဃာႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ (၁၄၄)ဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အတွင်ꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၇၃၂၆)ဖြာꩻတဲင် ပအိုဝ်ႏလိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻနောဝ်ꩻ (၅၅၄၁)ဖြာꩻ၊ ဖြောဝ်ꩻ (၁၅၃၁)ဖြာꩻ၊ မန်း (၉၇)ဖြာꩻ၊ စောက်ꩻ (၁၅၅)ဖြာꩻတွမ်ႏ အိန္ဒိယ (၂)ဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အခိန်ႏနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လမ်းဖုံႏယို မာꩻတန်မွေးထာꩻတဲင် ဒုံဖုံႏလဲ့ ကြောင်းသျင်ꩻငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ သေင်ႏမွူးလွိုင်ႏလဲ့ ထီခြောငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ လုဲင်းလုပ်ꩻခြံမာꩻသားဖုံႏနောဝ်ꩻ လုပ်ꩻအာဗွူ၊ ယာမန်းတွမ်ႏ ဖုဲင်ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဟန်ႏသဉ်ဟန်ႏလာႏလဲ့ အောဝ်ႏလုပ်ꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ နယ်ႏအကို ကအောဝ်ႏဒါႏဆေꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ဆေꩻလွယ်ပွတ်ꩻ၊ ဆေꩻပင်စုံ၊ ဆေꩻသီႏသဲင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။

နယ်ႏဗန်းယေန်ႏနောဝ်ꩻ အလုဲင်းအောဝ်ႏ စတုရန်းမဲင်ႏ (၂၃၀)နောဝ်ꩻသွူ။ ဆꩻထင်ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏနောင်မွန်၊ ဆꩻကွဉ်ႏဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏမိုင်းစိတ်တွမ်ႏ နယ်ႏမွိုင်ꩻပွဉ်၊ ဆꩻနောဝ်ဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏသထွုံႏ(ပေႏ)၊ ဆꩻတွို့ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏညောင်ရွှေဖုံႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ နယ်ႏဗန်းယေန်ႏယို ပွိုင်းလဲင်ႏနောဝ်ꩻ ပါသော့ꩻဒျာႏ နယ်ႏနောင်မွန်ကိုသွူ။ အေဒီနေင်ႏ ၁၆၆၅-ဗာႏနောဝ်ꩻ ခွန်စောအုပ်ချွုတ်နောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၈၉၃-ဗာႏနောဝ်ꩻ ခွန်စောသီထိုꩻတဲင် ခွန်လုံ အုပ်ချွုတ်လွေꩻလုဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်လုံနောဝ်ꩻ အေဒီနေင်ႏ ၁၈၉၇-ဗာႏကို ထင်ႏလွဉ်ပွယ်ꩻဒါဘာ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻကိုတွင်ꩻ သီစွော့ꩻထိုꩻတဲင် ခွန်ယုံအုပ်ချွုတ်လုဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ နယ်ႏဗန်းယေန်ႏကို အေဒီနေင်ႏ ၁၈၉၁-ဗာႏနောဝ်ꩻ ဒုံပေါင်ꩻအောဝ်ႏ (၁၄၂)ဒုံ၊ လမ်းငင်းပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၁၈၉၅)လမ်း၊ လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၉၃၃၉)ဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ပအိုဝ်ႏလိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻနောဝ်ꩻ (၅၅၄၆)ဖြာꩻ၊ ဖြောဝ်ꩻ (၃၃၃၉)ဖြာꩻ၊ ပါတွမ်ႏမန်း၊ ခယ်ႏ၊ လီရှောဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။

နယ်ႏနောင်မွန်နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဖြောဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ အခေါဝ်ကွဉ်ႏကို နယ်ႏတနယ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ အအဲဉ်ႏအလုဲင်း အောဝ်ႏစတုရန်းမဲင်ႏ (၄၁-၉၂)နောဝ်ꩻသွူ။ ဆꩻထင်ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏနမ်းခုတ်၊ ဆꩻကွဉ်ႏဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏမွိုင်ꩻပွဉ်၊ ဆꩻနောဝ်ဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏဗန်းယေန်ႏ၊ ဆꩻတွို့ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နယ်ႏညောင်ရွှေဖုံႏ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ နယ်ႏနောင်မွန် ဆꩻကွဉ်ႏဖဲ့ꩻ ကအောဝ်ႏဒါႏ ကောင်လွယ်ဆင်နောဝ်ꩻ အထိုအောဝ်ႏပေပေါင်ꩻ (၈၂၈၈)နောဝ်ꩻသွူ။ အေဒီနေင်ႏ ၁၈၉၁-ဗာႏ အခွဉ်ႏတောႏမတ်တန်ꩻအလꩻ နယ်ႏနောင်မွန်နောဝ်ꩻ ဒုံပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၇၆)ဒုံ၊ လမ်းငင်းပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၁၀၉၇)လမ်း၊ အဆောင်ႏခွဉ်ႏလမ်း အောဝ်ႏ(၅၆၅)လမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၄၆၆၀)ဖြာꩻတဲင် ဖြောဝ်ꩻလိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻနောဝ်ꩻ (၄၄၃၀)ဖြာꩻ၊ ပအိုဝ်ႏ (၁၅၀)ဖြာꩻတွမ်ႏ မန်း၊ မန်းနောင်၊ ကလာꩻဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏအုံသော့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဗွူနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏအဓိကတဲင် ဗေဟံႏ၊ ထထီႏတွမ်ႏ ဟန်ႏသဉ်ဟန်ႏလာႏဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏဆို့ꩻရုဲင်ꩻဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။

နေင်ႏ ၁၉၅၉-ဗာႏ၊ လာဧပြီ (၂၄)နီꩻနောဝ်ꩻ ပဒေႏသရာဇ်စောက်ꩻဖါးဖုံႏ စွဉ်ꩻထိုꩻအာႏဏာႏတဲင် နယ်ႏနောင်မွန်၊ နယ်ႏဗန်းယေန်ႏ၊ နယ်ႏသထွုံႏ(ပေႏ)ဖုံႏယို ပါဝင်ႏသော့ꩻလို့ ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏကိုနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ယိုခါ ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏနောဝ်ꩻ ဝေင်ꩻကိုရပ်ကွက် အောဝ်ႏ (၆)ရပ်ကွက်၊ လမ်းငင်းပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၁၀၂၈)လမ်းတဲင် လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၆၆၆၃)ဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏအကို အွိုင်ႏပေါင်ꩻအောဝ်ႏ (၁၃)အွိုင်ႏ၊ ဒုံပေါင်ꩻအောဝ်ႏ (၃၂၁)ဒုံ၊ လမ်းငင်းပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၁၁၁၈၇)လမ်းတဲင် လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ (၈၆၁၉၄)ဖြာꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ဒင်ႏပျꩻနယ်ဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။