ဝေင်ꩻပင်လောင်ꩻ
ဝေင်ꩻပင်လောင်ꩻ (ဖြဝ်ꩻ : ပၢင်လွင်း၊ ဝဵင်း ), (အင်္ဂလိပ်: Pinlaung)ယိုအဝ်ႏဒျာႏ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ ၊ တောင်ႏကီꩻခရဲင်ႏ ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသအကိုဝေင်ꩻတဝေင်ꩻဒျာႏတဲင် အိုပ်ချုတ်ရေꩻဆဲင်ႏရာꩻရွုမ်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏသွော့ဝေင်ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ ။
ဝေင်ꩻပင်လောင်ꩻ စန္တာႏခမ်း | |
|---|---|
| ဝေင်ꩻ | |
 | |
  ဝေင်ꩻပင်လောင်ꩻ | |
| ကိုဩဒိနိတ်: 20°5′42″N 96°47′23″E / 20.09500°N 96.78972°Eကိုဩဒိနိတ်: 20°5′42″N 96°47′23″E / 20.09500°N 96.78972°E | |
| ခမ်းထီ |  မျန်မာခမ်းထီ |
| ခမ်းနယ်ႏ |  ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ |
| ခရဲင်ႏ | တောင်ႏကီꩻခရဲင်ႏ |
| ဒေႏသ | ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသ |
| ထိုထဲင်းပင်ႏလယ်ႏ ထီခိုႏဆꩻကီ[၁] | ၄၈၀၆ ပေ (၁၄၆၅ မီတာ) |
| လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၂၀၁၉) | |
| • ဝေင်ꩻကို | ၁၀,၀၁၄ |
| အခိန်ႏအွိုင်ꩻ | မျန်မာအခိန်ႏအွိုင်ꩻ (UTC+6.30) |
ဒေႏသသမဲင်ꩻအအဲဉ်ႏ
မွဉ်းဖျင်ခရစ်သက္ကရာဇ် နေင်ႏ (၁၀၄၄-၁၇၅၂) ဗာႏအကို ၊ ပေါက္ကံႏခေတ် တွမ်ႏ တောင်ႏအူခေတ် တွင် ယိုခါ ကဟဲ့ꩻဒါႏ ပင်လောင်ꩻဒေႏသကိုယို ကျိုက်ထို ၊ ကျိုက္ခမီနယ်ႏကို စောက်ꩻဖုံႏ ၊ သထွုံႏနယ်ႏအကို ပအိုဝ်ႏဖုံႏ ၊ ကွန်ဟူဖြဝ်ꩻခွိုꩻနွယ်ႏဖုံႏ အုံအဝ်ႏလွေꩻ အရန်းရန်း တဲင် ပထမ အရီးသွတ်ꩻ တွိုႏလွဉ်ꩻသားနဝ်ꩻ ကျိုက္ခမီနယ်ႏကိုစောက်ꩻဖုံႏ နဝ်ꩻ တယ်ႏထောင်ႏလွေꩻခန်း ဝေင်ꩻပင်လောင်ꩻ ဆနောဝ်(၁၃)မဲင်ႏ အကို ဝမ့်ဖာ(ဘန့်ဘာ)ဘန်းဖြာဒုံ သွူ ။ ခရစ်သက္ကရာဇ် (၁၇၆၃-၁၇၇၈) နေင်ႏ ၊ တတိယ ကွုံႏဘောင်ႏမင်ꩻစိုး ဆင်ဗွာမင်ꩻစိုး တွင်ꩻအခိန်းနဝ်ꩻ ဘန်းဖြာဒုံကို မဲမုဲင်းမူႏပိုမူႏ နင်ႏမူႏ(မစီးထား) လုဲင်းခြံကို ဆင်ဗွာ(၁)ဗာႏ နွိုꩻယားထိုꩻခန်း နင်ႏမူႏ လုဲင်းခြံ ကိုတဲင်ꩻ ဒုံသားဖုံႏ နွို့ဆောမ်ꩻ ခန်းတဲ့ ဆောမ်ꩻတလတောဝ်းနဝ်ꩻမ နင်ႏမူႏ နမ်းကိုႏတဲင်ႏ ထွိုင်ႏလွေꩻဆောမ်ꩻနဝ်ꩻ လလွေꩻခန်းနဝ်ꩻသွူ ။ ဆင်ဗွာယိုလဲ့ နင်ႏမူႏ အဝ်ႏတီလွေꩻဒျာႏ ဘန်းဖြာဒုံကိုတဲင် ၊ နဝ်ꩻထွူ ထင်ႏဆွုပ်လွေခန်း အင်းဝခွန် ဆင်ဗွာမင်ꩻခွန်ထျꩻ နဝ်ꩻသွူ ။ အင်းဝခွန်တဲ့ ဖေႏအပ်လွေꩻခန်း နင်ႏမူႏ ယိုခါထွာလွဉ် ဝေင်ꩻပင်လောင်ꩻ နယ်ႏ ဒေႏသသူꩻ အကေပ်ႏအခွေါဉ်ႏ ခမ်းကူခမ်းနာႏ နဝ်ꩻသွူ ။ ခမ်းကူခမ်းနာႏ ဒေႏသနဝ်ꩻ ပင်လောင်ꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ တဲ့ပါပါ ၊ ခထင်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ စူထိက်ကောင် ၊ ခကွဉ်ႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ နောင်အင်းလေး ၊ ထီပလွီꩻခြောင်ခနဝ်ဝါႏခြောင် ၊ ခတွို့ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ပျဉ်ႏမနားဝေင်ꩻ နဝ်ꩻသွူ ။ ကထွာလွဉ်ဒါႏ ပင်လောင်ꩻလွယ်လုံယိုနဝ်ꩻ စဝ်းဖား ခွန်ခမ်းချုတ် ယို အိုပ်ချုတ်လွေꩻ ပင်လောင်ꩻ (၅၄) နေင်ႏ တဲင် လွယ်လုံနယ်ႏအကို ကောင်တန်(၁၂)ကောင်အဝ်ႏနဝ်ꩻမ ဟဲ့လွေꩻကောင်နဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ ဖြဝ်ꩻဘာႏသာႏနေႏ လွိုင်လုံ ထူတဲင် ၊ ထွာလွဉ်ဗာႏ လွိုင်လုံ ပင်လောင်ꩻ နဝ်ꩻသွူ ။ ကဟဲ့ꩻဗာႏ ပင်လောင်ꩻယို ပင်လောင်ꩻဝေင်ꩻကအဝ်ႏဒါႏ ခြောင်ႏယို အဝ်ႏခြောင်ႏမ မန်းငဝ်ႏနေး (ခရောင်း) မ ဗန်းရောင်း ထွူ တဲင် ထွာလွဉ်ဗာႏ ပင်လောင်ꩻ နဝ်ꩻသွူ ။ ဒေႏသနဝ်ꩻအကို ခွန်ဟဝ်ခွန်မျတ်ဖုံႏ ပေါႏလွဉ်ဒျာႏနဝ်ꩻမ ဖြဝ်ꩻဘာႏသာႏငွေါဝ်ႏငွါအလꩻ ပန်လောင်း တဲင် အဝ်ႏနဝ်ꩻတဲ့ ထွာလွဉ်ဒါႏနဝ်ꩻသွူ ။ ခမ်းကိုရေꩻဝွန်းတန်ဌာႏနတဲ့ နေင်ႏ ၁၉၇၂ နေင်ႏ ၊ လာဇွန်(၁၆)မွူးနီꩻအလꩻ အမိန်ႏနဝ်ꩻ ရပ်ကွက်(၆)ရပ်ကွက် ယို စုခြွဉ်းလွေꩻတဲင် အဝ်ႏထွော့လွေꩻခန်း ဝေင်ꩻပင်လောင်ꩻနဝ်ꩻသွူ ။ ကူစွိုးစွိုးအိုပ်ချုတ်ရေꩻဌာႏန နေင်ႏ ၁၉၇၂ နေင်ႏ ၊ လာဇူလုဲင်(၄)မွူးနီꩻအလꩻ အမိန်ႏအမုဲင်ꩻ၊၃၁၀ ကိုနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏပင်လောင်ꩻယို အွိုင်ႏဒုံ (၂၅) အွိုင်ႏ တဲင် ၊ တွမ်ႏ ရပ်ကွက် (၆) ရပ်ကွက် ယို အွဉ်ႏထွော့လွေꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏပင်လောင်ꩻနဝ်ꩻသွူ ။ ထွိုင်ႏတွိုႏလွေꩻ ၂၀၁၀ နဝ်ꩻ ခမ်းကိုရေꩻဝွန်ႏတန် မွူးနီꩻ(၁၅)နီꩻ ၊ လာဇန်နာဝါရီ နေင်ႏ ၂၀၁၀ ဗာႏ ခိန်ႏ အမိန်ႏအလꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏပင်လောင်ꩻကိုယို ရပ်ကွက်(၁၀)ရပ်ကွက် ၊ အွိုင်ႏဒုံ(၂၅)အွိုင်ႏ ၊ ဒုံပေါင်ꩻ(၄၃၀)ဒုံ ယိုခြွဉ်ႏဗူႏလွေꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ ။
ဟံႏပထဝီႏ
မွဉ်းဖျင်ဝေင်ꩻနယ်ႏပင်လောင်ꩻယို အဝ်ႏလွေꩻ ဒျာႏ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ ၊ တောင်ႏကီꩻခရဲင်ႏ အကို ခကွဉ်ႏလောင်ဂျီတွဒ် ၆၅ဒီဂရီႏ ၂၅ မိနစ် တွမ်ႏ ၉၆ ဒီဂရီႏ၆၅ မိနစ် အခါႏ ၊ ခထင်ꩻလတ္တီတွဒ်နဝ်ꩻ ၁၉ဒီဂရီႏ၄၀မိနစ် တွမ်ႏ ၂၀ ဒီဂရီႏ၁၈မိနစ် အခါႏ ကိုယိုနဝ်ꩻသွူ ။ နဝ်၊ထင်ꩻ အလုဲင်းနဝ်ꩻ မဲင်ႏ၃၂ ၊ တွို့ꩻ၊ကွဉ်ႏ အလုဲင်းနဝ်ꩻ မဲင်ႏ ၄၈ မဲင်ႏ အအဲဉ်ႏအလုဲင်ႏနဝ်ꩻ (၁၂၉၃.၄၂၅)စတုရန်းမဲင်ႏ အဝ်ႏလွေꩻခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ ။ ဝေင်ꩻနယ်ႏ ၊ ဝေင်ꩻ ဧရိယာႏအအဲဉ်ႏအလုဲင်း ယို အဝ်ႏခလꩻယိုအတွိုင်ꩻသွူ −
| စဲဉ်ႏ | ဝေင်ꩻနယ်ႏ | ဧရိယာစတုရန်းမဲင်ႏ | ဝေင်ꩻ | ဧရိယာစတုရန်းမဲင်ႏ |
|---|---|---|---|---|
| ၁ | ပင်လောင်ꩻ | ၁၂၉၃.၄၂၅ | ပင်လောင်ꩻ | ၂.၃၈ |
| ၂ | နောင်တရား | ၄.၂၃ | ||
| ၃ | ဖောင်ꩻလောင်ႏ | ၅.၂၉ | ||
| ဝေင်ꩻနယ်ႏချုတ် | ၁၁.၉ |