အန်တာတိက
အန်တာတိကတွိုက် (အိဉ်ႏကလေက်: Antarctica) နဝ်ꩻ အဝ်ႏလွေꩻဒျာႏ ကမ္ဘာႏဟံႏအခဝ်နဝ်သွတ်ꩻ အကြဲင်ႏမော့နဝ်ကို တွိုက်တန် တဖြုံႏဒျာႏသွူ။ အဝ်ႏဒျာႏ အန်တာတိကစက်ဝွိုင်ꩻအခဝ်နဝ် အန်တာတိကဒေႏသအကိုတဲင် အခဝ်နဝ် သမုဒ္ဒရာႏဖုံႏ အဝ်ႏခူခါꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဧရိယာႏအဲဉ်ႏလုဲင်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏ စတုရန်းမဲင်ႏ ၅.၄ သန်း (စတုရန်းကီလိုမီတာ ၁၄ သန်း)ရပ်တဲင် အာသျ၊ အာဖရိက၊ အမေႏရိကထင်ꩻ၊ အမေႏရိကနဝ် တွိုက်တန်ဖုံႏမိဉ်ႏထွူ ဝွေꩻနဝ်ꩻ ထွာစွောန်ႏ ပဉ္စမအတန်သွတ်ꩻ တွိုက်တန်တဖြုံႏဒျာႏသွူ။ အပေႏအတန်မိဉ်ႏတဲက်ခေးနဝ်ꩻတဲ့ တတွာလွေꩻ ဩသတေးလျတွိုက် နီဖြုံႏတာႏသွူ။ ဧရိယာႏဟံႏနယ်ႏ (၉၈%)နဝ်ꩻ ထီဝ(ရေခဲ)ဖုံႏ အဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့ခါꩻဒျာႏတဲင် ထီဝနမ်း အဒွုန်အဗွိုပေႏတန်နဝ်ꩻ အဝ်ႏ ၁.၂ မဲင်ႏ (၁.၉ ကီလိုမီတာ)ရပ်[၂]သွူ။ တွိုက်တန်ယိုအကို လွိုတဲင် အန်တာတိကကွန်ဗူႏ အမော့ထင်ꩻသွတ်ꩻ အဝ်ႏကုဲင်ဟံႏနယ်ႏအလင်ကိုနဝ်ꩻ ထီဝဖုံႏ အဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့ခါꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။
.svg) | |
| ဧရိယာႏ | ၁၄,၀၀၀,၀၀၀ km2 (၅,၄၀၀,၀၀၀ sq mi)[၁] |
|---|---|
| လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း | လိုꩻအုံယို့ꩻသား
ထာꩻခွꩻခိန်ႏ- ၁၀၀၀ ဖြာꩻ၊ ခမ်းသဲင်ခိန်ႏ- ၅၀၀၀ ဖြာꩻ |
| လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း အာတချꩻမုꩻ | <0.01/km2 <0.03/sq mi |
| အိဉ်တာနဲက်ဒိုမေင်း | .aq |
အန်တာတိကတွိုက်ယို ကမ္ဘာႏလောင်း ခွုင်းကအဝ်ႏဒါႏ တွိုက်တန်ဖုံႏအကို ဝွေꩻနဝ်ꩻ ထွာ အခွꩻသွတ်ꩻ၊ အသဲင်ခြစ်ꩻသွတ်ꩻ၊ တလီꩻမာꩻသန်အအာသွတ်ꩻ တွိုက်တန်တဖြုံႏဒျာႏသွူ။[၃] အန်တာတိက နောင်ကူရွေꩻ(ကမ်းရိုးတန်း)နဝ်ꩻ စွုမ်ႏနေင်ႏ အဝ်ႏလꩻလွေꩻ ခမ်းရာႏထီ ၈ လက်မ (၂၀၀ မီလီမီတာ)လဲ့ ဒေႏသအကိုဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ပေါင်းလꩻဆေ့ꩻတဲင် ထွာကန်တာရဟံႏသဲင်တုံး ဒေႏသနုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ ရမ်ꩻရိုꩻလꩻဒျာႏသွူ။[၄] အလျားနဝ်ꩻ အဝ်ႏတွိုႏ အနုတ် ၈၉°Cဒီႏဂရီႏသဲးသီးယဲက် (- ၁၂၉° F)သွူ။ တွိုက်တန်လောင်းယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏအုံသော့ꩻသေႏသေႏဒါႏ ခမ်းသားလိုꩻဖုံႏ အဝ်ႏသော့ꩻတဝ်းတဲင် အဝ်ႏဒျာႏ လိုꩻအုံယွို့သား သုတေသနစခန်ꩻကို အဖြာꩻ (၁၀၀၀-၅၀၀၀)ရပ်လုမ်ꩻသွူ။ အာတန်တိကတွိုက်ယို ခမ်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလဲ့ တပွိုင်ႏဆဲင်ႏတဝ်းအကျောင်ꩻ အဝ်ႏသꩻဖော်ꩻတူႏခါꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။
ကောပ်စွောန်ႏ တွိုက်တန်ဖုံႏအကို ထွာ အခွꩻသွတ်ꩻ၊ အသဲင်ခြစ်ꩻသွတ်ꩻ၊ တလီꩻမာꩻသန်အအာသွတ်ꩻ၊ ထာꩻထူꩻဆန်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏထွာသော့ꩻ အထိုသွတ်ꩻတကာႏတဝ်း ခမ်းမုဲင်ꩻလဲ့ တပဲင်ႏဆဲင်ႏဗာႏတဝ်းတဲင် လိုꩻဖုံႏ ကအဝ်ႏအုံသော့ꩻ သေႏသေႏသားဖုံႏ တအဝ်ႏတဝ်းလဲ့ တွိုက်ယိုအကို အဝ်ႏမာꩻသုတေသနထာꩻမာꩻတာႏ သိပ္ပံသုတေသနစခန်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏသော့ꩻ (၈၀)ရပ်သွူ။ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏ အဖြာꩻပေါင်ꩻ (၄၀၀၀)ရပ် အဝ်ႏချာႏလူႏလုဲင်ႏလွေꩻသဲင်ꩻ အဝ်ႏခွုမ်မာꩻလွေꩻ သုတေသနသွူ။ နဝ်ꩻအကို အမေႏရိကန်ႏခမ်းခြွဉ်းဗူႏကို ကအဝ်ႏအုံဒါႏ မျန်မာမူႏ သိပ္ပံပညာႏသျင်ႏတဖြာꩻလဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻအကျောင်ꩻ သေထွꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
-
The blue ice covering Lake Fryxell, in the Transantarctic Mountains, comes from glacial meltwater from the Canada Glacier and other smaller glaciers. -
-
-
-
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ United States Central Intelligence Agency (2011)။ Antarctica။ The World Factbook။ Government of the United States။ 25 December 2018 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 22 October 2011 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ British Antarctic Survey. "Bedmap2: improved ice bed, surface and thickness datasets for Antarctica". The Cryosphere journal. Retrieved on 6 January 2014.
- ↑ National Satellite, Data, and Information Service။ National Geophysical Data Center။ Government of the United States။ 13 June 2006 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 9 June 2006 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Joyce, C. Alan (18 January2007)။ The World at a Glance: Surprising Facts။ The World Almanac။ 4 March 2009 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 7 February 2009 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။