သီရိလင်ႏကာႏခမ်းထီ

ဒီမိုကရဲတ်တိစ် သိုသယ်လိစ် ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ
သိဉ်ဟာလာ:	Śrī Laṅkā Prajātāntrika Samājavādī Janarajaya
တမီး:	Ilaṅkai Jaṉanāyaka Sōsalisak Kuṭiyarasu
အလံႏတောႏ	အမုဲင်မိတ်
	ခမ်းထီငဝ်းသꩻချင်ꩻ: "en:Sri Lanka Matha"; (အိန်းကလေတ်: "Mother Sri Lanka");
ဝေင်ꩻတန်	ဝေင်ꩻသီရိဇေယျဝဒ္ဓနပူရကိုတဲ (legislative); ဝေင်ꩻကိုလံဗို (executive and judicial); 6°56′N 79°52′E / 6.933°N 79.867°E;
အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻ	ဝေင်ꩻကိုလံဗို
ရွုမ်ꩻသွုံꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါဖုံႏ	သိဉ်ဟာလာ; တမီး;
Recognised languages	သီရိလင်ႏကာႏအိန်းကလေတ်
လိုꩻခွိုꩻ (၂၀၁၂)	74.9% သိဉ်ဟာလာ; 11.2% သီရိလင်ႏကာႏတမီး; 9.2% en:Sri Lankan Moors; 4.2% အေင်ဒိယတမီး; 0.5% အလင် (Burghers, မလေး, en:Veddas, ခယ်ႏ, အေင်ဒိယ);
ကိုꩻကွဲႏ	70.2% ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ (တရာꩻဝင်ႏ); 12.6% ဟေင်ဒူဘာႏသာႏ; 9.7% အိစ်သာလမ်ဘာႏသာႏ; 7.4% ခရိစ်ယာန်ႏဘာႏသာႏ; 0.1% အလင်/None
Demonym	သီရိလင်ႏကာႏခမ်းသား
အစိုႏရ	တခမ်းတအာႏဏာႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏတခဝ်
• ခမ်းနမ်းဗွေႏ	en:Ranil Wickremesinghe
• ဝွန်ႏတန်ချုတ်	en:Dinesh Gunawardena
• Speaker of the Parliament	en:Mahinda Yapa Abeywardena
• တရာꩻသူꩻကီꩻချုတ်	en:Jayantha Jayasuriya
ထေဥပဒေႏလွတ်တောႏ	ပါလီမန်လွတ်တောႏ
သမဲင်ꩻ
• သိဉ်ဟာလ ခွန်စိုး established	543 BCE
• တယ်ႏထောင်ႏ en:Rajarata	437 BCE
• en:Kandyan Wars	1796
• en:Kandyan Convention signed	1815
• လꩻလွစ်တခြင်ရေꩻ	၁၉၄၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၄
• ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ	၁၉၇၂ မေ ၂၂
• ခမ်း	၁၉၇၈ သဲတ်တဉ်ဗာ ၇
ဧရိယာႏ
• ခြွဉ်း	၆၅,၆၁၀ km2 (၂၅,၃၃၀ sq mi) (အရန်း: ၁၂၀)
• ထီနမ်း (%)	4.4
လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း
• ၂၀၂၀ အရမ်ꩻ	22,156,000 (အရန်း - ၅၇)
• ၂၀၁၂ မွူးကွို့ꩻနာꩻစာႏရင်ꩻ	20,277,597
• တချ	၃၃၇.၇/km2 (၈၇၄.၆/sq mi) (အရန်း - ၂၄)
GDP (PPP)	၂၀၂၂ အရမ်ꩻ
• ခြွဉ်း	$318.6 ဗီလီယံ (အရန်း - ၆၀)
• Per capita	$14,230 (အရန်း - ၁၀၁)
GDP (nominal)	၂၀၂၂ အရမ်ꩻ
• ခြွဉ်း	$73.7 ဗီလီယံ (အရန်း - ၇၉)
• Per capita	$3,293 (အရန်း - ၁၃၂)
Gini (၂၀၁၆)	39.8; ထာႏဝ
HDI (၂၀၂၁)	0.782; ထို · ၇၃
ရွဉ်ဗီႏ	သီရိလင်ႏကာႏရွဉ်ဗီႏ- ရူပီး (Rs) (LKR)
အခိင်ႏအွိုင်ꩻ	သီရိလင်ႏကာႏအခိင်ႏအွိုင်ꩻ(SLST) (UTC+5:30)
မွူးနီꩻစွယ်ꩻပွုံႏစံႏ	နီꩻ/လာ/နေင်ႏ
ဝါးကာꩻစနိစ်	စေႏ
ဖိုန်းကိုဒ်အမုဲင်	+94
ISO 3166 ကိုဒ်	LK
Internet TLD	.lk; .ලංකා; .இலங்கை;
	'ဝဲက်သုဲက်; gov.lk

သီရိလင်ႏကာႏခမ်းထီ (အိန်းကလေတ်: Sri Lanka) ယို ကရီးခါနဝ်ꩻ လိုꩻသေအာ "သီလုံ"၊ မန်းခမ်းကိုနဝ်ꩻ သေအာ "သီႏဟိုဠ်ႏကြွန်" နုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် တရာꩻဝင်ႏအမိဉ်ꩻအနေႏ အဝ်ႏဟဲ့ꩻဖန်ခါꩻ သီရိလင်ႏကာႏ ဒီမိုကရဲတ်တိစ် သိုသယ်လိစ် ခမ်းနမ်းဗွေႏခမ်းထီ (Democratic Socialist Republic of Sri Lanka) တဲင် အဝ်ႏဒျာႏ အာသျတွိုက် အခဝ်နဝ်ကို ကြွန်ခမ်းတခမ်းဒျာႏသွူ။ အသောင်နဝ်ꩻ အေင်ဒိယသမုဒ္ဒရာႏ၊ ဗိဉ်းကလားပင်ႏလယ်ႏအောႏ အခဝ်တွို့ꩻနဝ် တောမ်ႏ အာရေးဗီးယားပင်ႏလယ်ႏ အခဝ်ကွဉ်ႏနဝ် အဝ်ႏခူခါꩻတဲင် အဝ်ႏဒျာႏ ပင်ႏလယ်ႏသမုဒ္ဒရာႏယိုဖုံႏအကို ကြွန်လောင်းသွူ။ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻတောမ်ႏဖဲ့ꩻထင်ꩻနဝ်ꩻ အေင်ဒိယခမ်းထီတန်၊ ဖဲ့ꩻနဝ် ပင်ႏလယ်ႏသမုဒ္ဒရာႏကိုနဝ်ꩻ မော်ဒုဲက်ခမ်းထီပေႏ အဝ်ႏတဲင် တောမ်ႏခမ်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ထီပင်ႏလယ်ႏတဖူꩻရဲဉ်ႏ အကူအနားအဝ်ႏရောင်ꩻဝင်ꩻသွူ။ ခမ်းထီဝေင်ꩻတန်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻသီရိဇေယျဝဒ္ဓနပူရကိုတဲ(ကိုတဲး)(Sri Jayawardenepura Kotte)သွူ။ အတန်သွတ်ꩻဝေင်ꩻတောမ်ႏ စီꩻပွာꩻရေꩻဝေင်ꩻတန်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဝေင်ꩻကိုလံဗိုနဝ်ꩻသွူ။

၂၀၂၀ ဗာႏ စာႏရင်ꩻအလꩻ ခမ်းထီကိုနဝ်ꩻ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၂၂ သန်းရပ်တဲင် ယေန်ႏငဲးရေꩻတောမ်ႏ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ တဗွိုန်ပီတဝ်းဒါႏ လိုꩻမျိုꩻစွုမ်ႏသီး အဝ်ႏအုံသော့ꩻငီဒါႏဝင်ꩻ ခမ်းတခမ်းဒျာႏသွူ။ ခမ်းထီလိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအကို သိဉ်ဟာလီလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ ထွာအအာသွတ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီလိုꩻဖြာꩻ တထာႏဝလွို(၇၀%)နဝ်ꩻ ကိုꩻကွဲႏယွုမ်းအံႏ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏသွူ။ ခမ်းထီတန် စီꩻပွာꩻရေꩻ ရွဉ်နွို့ခမ်းထန်ႏ(နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ)တာႏ ကအဝ်ႏစွဲးကိုဖေႏဒါႏ တဖူꩻလွေꩻထာꩻမာꩻတန်(ခရီးသွားလုပ်ငန်း)နဝ်ꩻ ပွိုးကိုဗစ် ၁၉ ထာꩻဆာကပ်ရောႏဂါႏတဲင် ဆွိုးထိုꩻဗာႏနဝ်ꩻမꩻ ဗာႏခွိုက်ပါမွေး ခမ်းထီတန် စီꩻပွာꩻရေꩻ တခူးတခဝ်နဝ်ꩻသွူ။^[၁၄]

၂၀၂၁ ဗာႏ သဲတ်တိဉ်ဗာလာကိုနဝ်ꩻ သီရိလင်ႏကာႏခမ်းထီ ကျုံႏခွဲးဗာႏတောမ်ႏ စီꩻပွာꩻရေꩻ တချထဲ့ဖွိုႏ(အကျပ်အတည်း)တဗာႏအကျောင်ꩻ ကေႏညာႏခန်းဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။^[၁၅] ကောပ်အတချအယပ်ꩻခုဲင်ႏကျာꩻ ဗဟိုႏဘဏ် အတန်အကဲႏ ဥက္ကဋ္ဌလဲ့ ဗဲ့ꩻထန်ႏထိုꩻချာအရာႏ ထန်ႏလင်ꩻထိုꩻခန်းဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။^[၁၆] ပွိုးအတချအခေႏနေႏအယပ်ꩻခုဲင်ႏတဲင် ပါလီမန်လွတ်တောႏလဲ့ ကေႏညာႏခန်းဒျာႏ အရေꩻတွိုႏ စီꩻကန်ꩻဖုံႏတဲင် "အွဉ်ႏလောင်ႏအအံႏအွꩻ" ဖေႏကအဝ်ႏဗာႏမွုန်းတာႏ အဝ်ႏကျိုꩻစာꩻထိန်ꩻရဲးလွေꩻနဝ်ꩻသွူ။^[၁၇]^[၁၈] ပွိုးစီꩻပွာꩻရေꩻအတချထွာလွဉ်တဲင် အအံႏအွꩻခြေား၊ စက်နမ်းမန်ꩻဓာတ်ထီဖုံႏခြေား၊ ရွဉ်ဒေါလာခြေား၊ ကွန်ႏခန်ထင်ႏထို စတဲင်ပျသနာႏဖုံႏ ကျုံႏခွဲးဗာႏ စီꩻပွာꩻရေꩻထဲ့သွုမ်ꩻဖုံႏတဲင် ခမ်းသားပွယ်ꩻထေပျꩻသꩻဆန္ဒဖုံႏလဲ့ ထွာလွဉ်တွိုႏစွဉ်ႏ အစိုႏရရွုမ်ꩻ၊ ခမ်းနမ်းဗွေႏဟော်တန်ကိုတဲင် ခမ်းထီအတန်အကဲႏ ခမ်းနမ်းဗွေႏနမ်းလဲ့ လဲ့ꩻထိုꩻယို့ꩻထန်ႏထိုꩻဗာႏခမ်းနဝ်ꩻသွူ။

အာႏကွိုꩻ မွဉ်းဖျင်

↑ Sri Jayewardenepura Kotte။
↑ Colombo။
↑ Official Languages Policy။ Department of Official Languages။ 12 April 2021 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 28 March 2023 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
↑ South Asia: Sri Lanka။ CIA (22 September 2021)။
↑ 2018 Report on International Religious Freedom: Sri Lanka။ United States Department of State။
↑ Constitution of Sri Lanka။
↑ De Silva, K. M. (1981). A History of Sri Lanka. University of California Press. ISBN 978-0-19-561655-2. A History of Sri Lanka.
↑ Nicholas, C. W.; Paranavitana, S. (1961). A Concise History of Ceylon. Colombo University Press.
↑ Mid‐year Population Estimates by District & Sex, 2016 ‐ 2021။ Department of Census and Statistics။
↑ Census of Population and Housing 2011 Enumeration Stage February–March 2012။ Department of Census and Statistics – Sri Lanka။ 6 December 2013 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 28 March 2023 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
↑ ^၁၁.၀ ^၁၁.၁ ^၁၁.၂ ^၁၁.၃ World Economic Outlook Database, October 2022။ International Monetary Fund (October 2022)။
↑ Gini Index။ World Bank။
↑ Human Development Report 2021/2022 (in en)။ United Nations Development Programme (8 September 2022)။
↑ "The New York Times, 2021 Sri Lanka"
↑ Covid: Sri Lanka in economic emergency as food prices soar (1 September 2021)။
↑ Ondaatjie၊ Anusha (10 September 2021)။ Sri Lanka Central Bank Chief Steps Down Amid Reserves Crisis။
↑ Sri Lanka parliament approves state of emergency – Food News (7 September 2021)။
↑ Sri Lanka parliament passes emergency regulations to seize food stocks, warehouses (6 September 2021)။

[1] Sri Jayewardenepura Kotte။

[2] Colombo။

[3] Official Languages Policy။ Department of Official Languages။ 12 April 2021 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 28 March 2023 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။

[CIATONGA-4] South Asia: Sri Lanka။ CIA (22 September 2021)။

[5] 2018 Report on International Religious Freedom: Sri Lanka။ United States Department of State။

[6] Constitution of Sri Lanka။

[7] De Silva, K. M. (1981). A History of Sri Lanka. University of California Press. ISBN 978-0-19-561655-2. A History of Sri Lanka.

[8] Nicholas, C. W.; Paranavitana, S. (1961). A Concise History of Ceylon. Colombo University Press.

[2021_population-9] Mid‐year Population Estimates by District & Sex, 2016 ‐ 2021။ Department of Census and Statistics။

[popsl-10] Census of Population and Housing 2011 Enumeration Stage February–March 2012။ Department of Census and Statistics – Sri Lanka။ 6 December 2013 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 28 March 2023 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။

[IMFWEO-11] ၁၁.၀ ^၁၁.၁ ^၁၁.၂ ^၁၁.၃ World Economic Outlook Database, October 2022။ International Monetary Fund (October 2022)။

[wb-gini-12] Gini Index။ World Bank။

[HDI-13] Human Development Report 2021/2022 (in en)။ United Nations Development Programme (8 September 2022)။

[14] "The New York Times, 2021 Sri Lanka"

[BBC_News_2021_crisis-15] Covid: Sri Lanka in economic emergency as food prices soar (1 September 2021)။

[Bloomberg_2021-16] Ondaatjie၊ Anusha (10 September 2021)။ Sri Lanka Central Bank Chief Steps Down Amid Reserves Crisis။

[Al_Jazeera_2021_crisis-17] Sri Lanka parliament approves state of emergency – Food News (7 September 2021)။

[18] Sri Lanka parliament passes emergency regulations to seize food stocks, warehouses (6 September 2021)။

[၁]

[၂]

[၃]

[၄]

[၅]

[၆]

[၇]

[၈]

[၉]

[၁၀]

[၁၁]

[၁၂]

[၁၃]

[၁၄]

[၁၅]

[၁၆]

[၁၇]

[၁၈]