ဒုံပဆျာႏကြိုႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ
ဒုံပဆျာႏကြိုႏ (မန်း: ပချားကလိုရွာ) နဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏအခဝ်နဝ် ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသ ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ အွိုင်ႏနာသံကို ကအဝ်ႏပါဒါႏ ဒုံတဒုံဒျာႏသွူ။ ဒုံပဆျာႏကြိုႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလွေꩻ ဒုံခိုႏ၊ ဒုံဒေါမ်၊ ဒုံဖောက်ꩻနောက်ꩻ၊ ဒုံကျောင်ꩻယ ရိုꩻတဲင် ဒုံကွက်(၄)ကွက် အောဝ်ႏခြွဉ်းဗူႏခါꩻသွူ။ လမ်းငင်းအဝ်ႏ (၄၀၀)ရပ်၊ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအောဝ်ႏ (၁၃၀၀) ရပ်တဲင် ထွာဒျာႏ ပအိုဝ်ႏဒုံတဒုံဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခရိစ်နေင်ႏ ၂၀၁၄ ဗာႏ စာႏရင်ꩻအလꩻ အွိုင်ႏနာသံ(လွယ်ယွန်ႏနာꩻသံ)ကိုနဝ်ꩻတဲ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၇၃၆၈ ဖြာꩻသွူ။[၂] ခမ်းသားအမျာꩻ စီꩻပွါꩻရေꩻအတာႏနဝ်ꩻ ကိဉ်းအာ ထွာဒျာႏဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻအကို အဓိကဆို့ꩻလွေꩻ သေင်ႏလာႏနဝ်ꩻသွူ။
ဒုံပဆျာႏကြိုဝ်ႏ သူႏရိယခမ်း | |
|---|---|
| ဒုံ | |
| ပဆျာႏကြိုဝ်ႏ | |
  ဒုံပဆျာႏကြိုဝ်ႏ | |
| ကိုဩဒိနိတ်: 20°35′41″N 97°18′32″E / 20.594814°N 97.308919°Eကိုဩဒိနိတ်: 20°35′41″N 97°18′32″E / 20.594814°N 97.308919°E | |
| ခမ်းထီ |  မျန်မာခမ်းထီ |
| ခမ်းနယ်ႏ |  ဖြဝ်ꩻခမ်းနယ်ႏ |
| နမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသ | ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအိုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသ |
| ဝေင်ꩻနယ်ႏ | ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ |
| အွိုင်ႏ | အွိုင်ႏနာသံ |
| ထိုထဲင်းပင်ႏလယ်ႏ ထီခိုႏဆꩻကီ[၁] | ၅၄၁၀ ပေ (၁၆၅၀ မီတာ) |
| အခိန်ႏအွိုင်ꩻ | မျန်မာအခိန်ႏအွိုင်ꩻ (UTC+6.30) |
ဒုံသမဲင်ꩻ
မွဉ်းဖျင်ဒုံပဆျာႏကြိုဝ်ႏခရာႏ ထုမ်ႏရီ ဗွေႏဗွန်ရဟန်ꩻ လိုꩻဖြားလိုꩻတန်ဖုင်ႏတွော့ꩻ ကသေလွဉ်ဗာႏနောဝ်ꩻ အွိုးကရီးခါ နေင်ႏပေါင်ꩻ (၄၀၀) လွိုခိန်ႏတွင်ꩻ အဝ်ႏတဝ်းခင်ႏလမ်းယိုခါ အောဝ်ႏဒျာႏမုဲင်းကောင်ရွေꩻဗꩻတွို့ꩻ ဒုံတုပ်ꩻသောက်ဖဲ့ꩻကီနောဝ် ဒုံမိဉ်ꩻတဲ့မိဉ်ꩻဒျာႏ "လွယ်စင်း" သွူ။ တွိုႏ မန်းသက္ကရာဇ် (၉၅၅) (ထောင်ထွားပျက္ခဒိန်ႏအလꩻ ခရိစ်နေင်ႏ (၁၅၉၃) ) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုံပြောင်ꩻလွဉ်ထိုꩻ လွယ်စင်းဖဲ့ꩻကီနောဝ် မုဲင်းကောင်နာထျꩻ ယိုခါရပ်သားပဆျာႏကြိုဝ်ႏသီး ကဟဲ့ꩻဒါႏ "ဒုံလီꩻပေႏ" ကရိုꩻဒါႏ ဒုံပဆျာႏကြိုဝ်ႏ ယိုခါဖဲ့ꩻတွို့ꩻ ကောင်နာလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဗꩻထမ်ခါ ဒုံꩻလီပေႏ ဒုံခြောင်ꩻကို သေင်ႏလာႏခြံ၊ နေင်းခြံဖုံႏအောဝ်ႏလိုပ်မာꩻနေကဒွိုန်းတဲင် လမ်းခင်ခြောင်ꩻ ဟမ်ႏကခူႏတွောင်းဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏနေက နောဝ်ꩻသွူ။ ကတယ်ႏထောင်ႏစဒုံလီꩻပေႏတွင်ꩻ တယ်ႏစတောမ်ႏ လမ်းငင်း (၁၅) လမ်းရပ်၊ လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻ (၃၀) လွို ရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ သက္ကရာဇ် (၉၆၀) နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဒုံလီꩻပေႏ ပြောင်ꩻလွေꩻယင်း "ပန်ꩻတင်ႏ" (အောဝ်ႏဒုံဖဲ့ꩻတွို့ꩻ တကောင်ꩻရွေꩻလောင်း) တဲင် ဟဲ့ꩻဖန်ခန်း ဒုံပန်ꩻတင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူည (၉) နေင်ႏ ရပ် ပြောင်ꩻကွဉ်ႏလွဉ်ကောင်ဖုဲင်းလောင်း ဒုံကအောဝ်ႏယိုခါရပ်နောဝ်ꩻသွူ။ ကတယ်ႏတသာ ဒုံအရပ်ယို အွိုးနောဝ်ခါ ပဆျာႏမွူး လွိုင်ႏအာတဲင် ပဆျာႏအမွူး အပင် အလာႏ ဖုံႏအရောင်ႏကြိုႏအာယို စွယ်ꩻထူႏအနွတ္တသညာအနေႏ ဟဲ့ꩻဖန် ဒုံပဆျာႏကြိုဝ်ႏ အကျောင်ꩻ သေထွꩻဗာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
ပညာႏရေꩻ
မွဉ်းဖျင်ပအိုဝ်ႏခမ်းကောင်သီး ပိုလီꩻလိုꩻပေႏဖုံႏ ဖေႏကသေဖေႏကဒါႏပညာႏအတာႏ ဆရာႏခွန်ဘအေး(သထုံႏ)အွဉ်ဟိုတဲင် မန်းသက္ကရာဇ် (၁၃၁၂) ဗာႏနေင်ႏကို ဗွောင်လွေꩻစခန်း အခေႏခံႏမူလတန်ꩻကျောင်ꩻတဲင် နောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် ခရိစ်သက္ကရာဇ် (၁၉၆၄) နောဝ်ꩻ အစိုႏရသေမုဲင်(အသိအမှတ်ပြု)ခန်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏ လူထုမူလတန်ကျောင်ꩻ ယို ထွာလွဉ်ခန်း အစိုႏရလိတ်သွဉ်ကျောင်ꩻ အခေႏခံႏမူလတန်ꩻကျောင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် (၁၉၇၄-၁၉၇၅) ပညာႏသွဉ်နေင်ႏအကို ထွာလွဉ်ခန်း အခေႏခံႏပညာႏ အထာႏဝတန်ꩻကျောင်ꩻသွူ။ တယ်ႏစ ခရိစ်နေင်ႏ (၁၉၉၃) ဗꩻလွေꩻ (၂၀၀၀) အခါႏကာႏလတွင်ꩻ ရပ်မွိုးရပ်ဖာသီး ခံႏလို့ရွဉ် ဟဲ့ꩻလိတ်သွဉ်ဆရာႏဖုံႏတဲင် ဗွောင်လွေꩻခန်း တွယ်ꩻဖက် အထကတဲင် ၊ တွယ်ꩻဖက်တောမ်ႏ အထကဘန်းယဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ (၂၀၁၁-၂၀၁၂) ပညာႏသွဉ်နေင်ႏအကို ထွာလွဉ်ခန်း အထကကျောင်ꩻ(ခွဲꩻ) တဲင် (၂၀၁၇-၂၀၁၈) ပညာႏသွဉ်နေင်ႏအကိုနောဝ်ꩻ တရာꩻဝင်ႏလꩻထွာလွဉ်ခန်း အစိုႏရအရန်းထိုကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။။
နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်း တယ်ႏစ ခရိစ်နေင်ႏ(၂၀၀၃) ဗာႏနေင်ႏအကိုကာႏ ဗွောင်လွေꩻပါလဲဉ်း (Early Childhood Center (ECC) မူကြို)ကျောင်ꩻ ဒုံခိုႏကိုနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻပေႏအဖြာꩻပေါင်ꩻအာလွဉ်တဲင် ဒုံဒွမ်အကို ဗွောင်ဖျင်ယင်းထဲင်း မူကြိုကျောင်ꩻတကျောင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။
ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ
မွဉ်းဖျင်တယ်ႏစ(၁၉၈၀) နေင်ႏလွိုတွင်ꩻ ဗꩻထမ် (၁၉၉၀) နေင်ႏရပ် အခါႏလယ်ႏကို အစိုႏရဗွောင်ဖေႏ ဒုံတသီႏဖေႏခန်ꩻ (ကျေးလက်ဆေးပေးခန်း) အောဝ်ႏဗာႏဖိုနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ ခေတ်ကာႏလအလꩻ တသီႏဆရာႏမူႏဖုံႏ တလွဉ်အုံနွောင်ꩻတောဝ်းတွော့ꩻ လွဉ်ဆောင်းဆောင်းနေးလွုမ်ꩻ၊ ယိုခါနောဝ်ꩻတဲ အောဝ်ႏကုဲင် တသီႏဖေႏခန်ꩻအခြုံလွုမ်ꩻတွော့ꩻ ယိုခါꩻထွာလုဲင်ႏ လိတ်သွဉ်ဆရာႏမူႏ အုံခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလွဉ် (၁၉၉၂) နောဝ်ꩻ အစိုꩻရမာꩻဖေႏခန်း တွိုက်နယ်ႏတသီႏယွုံႏ(ကူႏ ၁၆ ဖြုံႏအရန်း) တဲင် (၁၉၉၃) နေင်းနောဝ်ꩻဗွောင်လွေꩻဖေႏခန်းတသီႏယွုံႏ ဗꩻထမ်ခါနောဝ်ꩻသွူ။
တဖူꩻလွေꩻသဲင်ꩻ သွုပ်ဆွိုက်ရေꩻ
မွဉ်းဖျင်ဒုံကိုတဖူꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ရပ်သားဒုံသားသီး ဒိုမာꩻချာဒျာႏတဲင် ကရီးခါနောဝ်ꩻတဲ တဖူꩻဟမ်ႏလွုမ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ (၂၀၁၀) မာꩻလွဉ်ယို ဗွေႏရဟန်ꩻတောမ်ႏ လိုꩻဖြာꩻလိုꩻတန်သီးအွဉ်ဟို ဒျာသော့ꩻလူးလုံးတူႏဖုံႏ တောက်ꩻနျꩻတောမ်ႏ ကာꩻအာႏ လိုꩻအာႏတဲင် ထွာလွဉ်ခန်း တဖူꩻလုံးချော်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစခရိစ်နေင်ႏ (၂၀၁၅) ရပ်နောဝ်ꩻ ရပ်သားအမျာꩻသီး မာꩻဒါခန်းတဖူꩻကွန်ကရစ်နောဝ်ꩻသွူ။
တဖူꩻလွေꩻသဲင်ꩻဝေင်ꩻအတာႏ (၁၃၂၄) ဗာႏနေင်ႏအကို ခူႏဒိုမာꩻလွေꩻတဖူꩻဟံႏ ကသွုပ်ဆွိုက်အီ နောင်ဗွဉ် - ပဆျာႏကြိုဝ်ႏ တဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ (၂၀၁၈-၂၀၁၉) အစိုႏရရွဉ်ဘဏ္ဍာနေင်ႏအကို ပအိုဝ်ႏနမ်ႏပဲင်ႏအုတ်ချုပ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသအွဉ်ငါအစွိုꩻ ရွဉ်ရံႏပုင်ႏ ဖေႏခွင်ꩻလင်ꩻတဲင် နောင်ဗွဉ်-ပဆျာႏကြိုဝ်ႏ တဖူꩻယို တယ်ႏစ တောင်ႏကီꩻ-သီႏသဲင်ႏ တဖူꩻတန် အောဝ်ႏဟိုတူးထျꩻ ဗꩻထမ် ဒုံပဆျာႏကြိုဝ်ႏ ဒုံကို တဖူꩻတန် တွိုႏစွဉ်ႏဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻထျꩻတဲင် ယိုခါထွာလို့လဲဉ်း တဖူꩻကတ္တရာႏ နောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံပဆျာႏကြိုဝ်ႏဖဲ့ꩻနောဝ် ဒုံလုံးဒါယို အောဝ်ႏ နောင်ဗွဉ်- ပဆျာႏကြိုဝ်ႏတဖူꩻလောင်းတဲင် သွုပ်ဆွိုက်လဲဉ်းတောမ်ႏတဖူꩻကတ္တရာႏအတွိုင်ꩻ ဒုံပဆျာႏကြိုဝ်ႏဖဲ့ꩻထင်ꩻ ဒုံနောင်စုံယိုလဲ့ သွုပ်ဆွိုက်လဲဉ်းတောမ်ႏတဖူꩻကတ္တရာ ဗꩻထင်ꩻထမ် ဒုံစောက်ကဆျာႏ၊ ဒုံလုံးဟီႏ ထွူ ဗꩻတွိုႏလင်ꩻထီဗွာ ဟိုပုံꩻဆꩻကွဉ်ႏတဲင် လင်ꩻသွုပ် တဖူꩻတန်တောင်ႏကီꩻ - ကိင်ꩻတုံ နောဝ်ꩻသွူ။
ဒုံကအောဝ်ႏ အသောင်အရင်ꩻဖုံႏ
မွဉ်းဖျင်ပဆျာႏကြိုဝ်ႏဒုံယို အောဝ်ႏ မန်းခမ်း၊ တောင်ႏကီꩻခရဲင်ႏ၊ သီႏသဲင်ႏဝေင်ꩻနယ်ႏ အခေါဝ်မော့ကွဉ်ႏထင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကအောဝ်ႏဗော့ꩻ သွုပ်လွေꩻဒါႏဒုံဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏနောဝ်ဖဲ့ꩻယို ဒုံထီလွိုင်ႏ(ဒုံထီအုင်ႏစောက်ꩻ)၊ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏထင်ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ဒုံလဲင်းကလ၊ ဖဲ့ꩻတွို့ꩻနောဝ်ဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ဒုံလုံးဒါ၊ ဖဲ့ꩻထင်ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ဒုံနောင်စုံ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဒုံလဲင်းကလ တောမ်ႏ ဒုံနောင်စုံဖိုင်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏသော့ꩻဒျာႏ ဟိုပုံꩻဝေင်ꩻနယ်ႏကိုနောဝ်ꩻသွူ။
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ GoogleEarth
- ↑ Place codes (Pcodes)။ Myanmar Information Management Unit (June 2020)။