ဗွေႏဗွန်ကောဝိဒ

ဗွေႏဗွန်တန်ဘဒ္ဒန္တကောဝိဒါဘိဝံသ
ဗွေႏဗွန်တန်ဘဒ္ဒန္တကောဝိဒါဘိဝံသ
	ဗွေႏဗိုန်တန်ကောဝိဒပုင်ႏတောႏ
ဘာႏသာႏ	ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ
ဘာႏသာႏစွုမ်ꩻစွိုꩻ	ထေရဝါဒ
ကျောင်ꩻတွိုက်	ဇဝနာရာမလိတ်သွဉ်တွိုက်(ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ)
ဘွဲ့တံႏဆိပ်	အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ; အဂ္ဂမဟာဂန္ထဝါစကပဏ္ဍိတ;
ပညာႏ/လိုꩻမုꩻ အစွိုꩻအဗူႏ	ဇဝနာရာမလိတ်သွဉ်တွိုက် (ဝေင်ꩻသထွုံႏပေႏသီႏသဲင်ႏ)
မိဉ်ꩻအွီႏလွီးဟွမ်ကျော်ႏအီ	ချꩻလွေꩻဖေႏလိတ် ၊ တရာꩻဟောꩻဗွေႏဆရာႏတောႏတန် ၊ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏဗဟိုႏသံဃာႏစွိုꩻ အွဉ်ငါ ဥက္ကဋ္ဌ ၊ ပိဋကတ်ပြန်ႏပအိုဝ်ႏစွိုꩻ ဥက္ကဋ္ဌ
မိဉ်ꩻလင်ဖုံႏ	ဗွေးဗွန်တန်
ဓမ္မမိဉ်ꩻ	ကောဝိဒ
ရဟန်ꩻမိဉ်ꩻ	ဘဒ္ဒန္တကောဝိဒါဘိဝံသ
ပုဂ္ဂိုလ်ႏရေꩻရာႏ
ခမ်းထီသား/လိုꩻခွိုꩻ	ပအိုဝ်ႏ / မျန်မာခမ်းထီ
လွူးဖွာꩻ	နေင်ႏ ၁၃၀၃ ဗာႏ ၊ ဝါႏဆိုလာဆန်ꩻ (၈)နီꩻ ၊ ခရစ်နေင်ႏ၁၉၄၁−ဗာႏ ၊ လာဇွန် −၃၀ နီꩻ ၊ မွူးနီꩻ တနင်ꩻလာႏ ၊; ဟိုနမ်းမော့တွို့ꩻ ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏမော့ကွဉ်ႏ ၊ ပွဉ်ခြောင်ထျꩻကွဉ်ႏ ၊ ဒုံတွူးဗောင်
မွိုးဖာဗွေႏ(ဖုံႏ)	စင်ꩻဖါတိနျာႏ တွမ်ႏ စင်ꩻမွိုးဗွော်
ထူႏတာႏဝွန်ႏ
ခင်ႏလမ်းဌာႏန	ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏဗဟိုႏသံဃာႏစွိုꩻ တွမ်ႏ ပိဋကတ်ပြန်ႏပအိုဝ်ႏစွိုꩻ
ဂုဏ်ႏဒြပ်	အွဉ်ငါ ဥက္ကဋ္ဌ
ဘာႏသာႏရေꩻရာႏ
ဆရာႏ(ဖုံႏ)	ဗွေႏဗွန်ဖြား၊ ဗွေႏစင်ꩻတန်တိလောက၊ ဗွေႏစင်ꩻတန်းဓမ္မသာမိ၊ ဗွေႏစင်ꩻတန်ဝရိန္ဒ၊ ဗွေႏစင်ꩻတန်ဝိစာရ၊ ဗွေႏနာရဒ၊ ဗွေႏပညာသာမိ၊ ဗွေႏဣန္ဒက၊ ဗွေႏအာဒိစ္စ၊ ဗွေႏဇောတိက-စတဲင်; ဗွေႏပညာႏသာမိ (ဆုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ ထွာဗွေႏဆရာႏတောႏ ကျောင်ꩻပေါမူ) ၊ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒဝံသ၊ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒာဝုဓ၊ ဘဒ္ဒန္တကုသလ၊ ဘဒ္ဒန္တသံဝရ၊ ဘဒ္ဒန္တသက္ကပါလ ၊;
လိတ်လုဲင်ꩻစူခြောင်ꩻဖုံႏ	(၁) ဒုစရဲက်ပါꩻဆီ; (၂) သုစရဲက်ပါꩻဆီ; (၃) ပုညကြိယာႏပါꩻဆီ; (၄) ဒုလ္လဘတရာꩻငတ်ꩻပါꩻ; (၅) မေတ္တာႏတရာꩻ; (၆) ဘာႏသာႏရေꩻ ဗဟုသုတ အမုဲင်(၁); (၇) ဘာႏသာႏရေꩻ ဗဟုသုတ အမုဲင်(၂); (၈) ဘာႏသာႏရေꩻ ဗဟုသုတ အမုဲင်(၃); (၉) အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏ အမုဲင်(၁); (၁၀) အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏ အမုဲင်(၂); (၁၁) အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏ အမုဲင်(၃); (၁၂) အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏ အမုဲင်(၄); (၁၃) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၄); (၁၄) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၅); (၁၅) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၆); (၁၆) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၇); (၁၇) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၈); (၁၈) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၉); (၁၉) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၁၀); (၂၀) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၁); (၂၁) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၂); (၂၂) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၃); (၂၃) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၄); (၂၄) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၅); (၂၅) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၆); (၂၆) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၇); (၂၇) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၈); (၂၈) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၉) ။;
နွို့သော့ꩻစ	နေင်ႏ ၁၃၁၆-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်သံဆန်ꩻ (၈)နီꩻ ဇဝနာရာမလိတ်သွဉ်တွိုက် ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ

ဗွေႏဗွန်ကောဝိဒ (သီႏသဲင်ႏ) ယိုနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏခမ်းရင်ꩻသား ဗွေႏဗွန်မဉ်ꩻအွီႏတပါꩻ၊ အောဝ်ႏမာꩻဖေႏ ဥက္ကဋ္ဌ ပိဋကတ်ချာႏပြန်ႏပအိုဝ်ႏငေါဝ်း အစွိုꩻကို တောမ်ႏ ဝွေꩻဗွေႏယို ထွာ သီႏသဲင်ႏတဝေင်ꩻနယ်ႏလုမ်း ကဆဲင်ႏလို့ဒါႏ ဇဝနာရာမ လိတ်သွဉ်တွိုက်တန် ကျောင်ꩻနင်းပုဂ္ဂိုလ်ႏ တပါꩻဒျာႏသွူ။ မန်းခမ်းဒွမ် သံႏဃာႏအစွိုꩻတန် ဖေႏတာႏဝွန်ႏတဲင် လင်ꩻမာꩻဗာႏဖို နိုင်ငံတော် သံဃဝိနိစ္ဆယရုံး၊ ကမ္ဘာအေး၊ ရန်ကုန် ကို နီနေင်ႏ၊ ဆုံႏဖျတ်ဖေႏဗာႏ တရာꩻ သံႏဃာႏစွိုꩻတာႏ ရန်ႏကုန်ႏကိုသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏမာꩻဖေႏ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံႏဃာႏစွိုꩻ ဥက္ကဋ္ဌ နောဝ်ꩻ လꩻလဲန်းအနေင်ႏ ၂၀ လွို၊ ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻတာႏ ဝွေꩻဗွေႏတဲမ်းဖေႏ လိတ်ပျဌာန်း လိတ်သွဉ်အီဖုံႏတဲ့ အာဖွူꩻတန်နဝ်ꩻသွူ။

ငေါဝ်းတဲႏအွဉ် (နိဒါန်း)

ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ ဗွေႏဗွန်သီႏသဲင်ႏ ထေရုပ္ပတ္တိယို ကအီႏတဲမ်း (စာတမ်း)နောဝ်ꩻ ထုမ်ႏရွမ်ဗာႏ တထွောင်းတစိꩻစိꩻ၊ ကမဉ်သေ အချက်ဖုံႏနောဝ်ꩻ လွေꩻလောဝ်းဝွေꩻဗွေႏတဲင် ဝွေꩻဗွေႏဆန္ဒအလꩻ တဲမ်းဗာႏ ဗဟုသုတ ကရထွာထွာ၊ အကျိုꩻကရအာအာ တွမ်ႏကလꩻအီ သင်ခန်းစာဖုံႏနောဝ်ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ ကတဲမ်းစာတမ်းယိုနောဝ်ꩻ -

၁။ ခါးလားကအုံကျောင်ꩻချိန်ႏ
၂။ အုံကျောင်ꩻ သွဉ်ပညာႏချိန်ႏ
၃။ သွဉ်ပညာႏထွူ ထင်းထမ်ႏ (လိတ်လုဲင်ꩻ၊ ဘာႏသာႏ၊ သာႏသနာႏ၊ စွိုးခွိုꩻ)တာႏဝွန်ႏချိန်ႏ

တဲမ်းခြပ်လွေꩻ အချိန်ႏသွံချိန်ႏ၊ လွူꩻထွားလွေꩻ ဝွေꩻဗွေႏဘဝ၊ သုတေသနပျုလွေꩻ အချိန်ႏသွံချိန်ႏကိုနောဝ်ꩻသွူ။

ခါးလားကအုံကျောင်ꩻချိန်ႏ

ဗွေႏဗွန်ကောဝိဒ ယိုနောဝ်ꩻ ဇာႏတိ - ဟိုနမ်းမော့တွို့ꩻ၊ သီႏသဲင်ႏမော့ကွဉ်ႏ၊ ပွဉ်ထျꩻကွဉ်ႏ ဒုံတွူးဗောင်နောဝ်ꩻသွူ။ လွူးဖွါꩻလင်ꩻ ၁၃၀၃-ဗာႏ၊ ဝါႏဆိုလာဆန်ꩻ (၈)နီꩻ (၁၉၄၁-ဗာႏ၊ ဇွန်လာ-၃၀) မွူးနီꩻ-တနင်ꩻလာႏ၊ ဖူးဝေး နွုတ်ꩻဖြာꩻအကို ထွာအတန်သွတ်ꩻ၊ မွိုးဖါနဝ်ꩻ "စင်ꩻဖါတိနျာႏ+စင်ꩻမွိုးဗွော်"နောဝ်ꩻသွူ။ဝွေꩻဗွေႏသက်တောႏ လꩻ(၉)နေင်ႏတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ထိုꩻလင်ꩻသီႏသဲင်ႏ ဒုံဟော်ဆနောဝ်နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၃၁၁-ဗာႏ၊ ချိန်ႏခါႏကာႏလ ဝွေꩻဗွေႏ ကတွိုႏလင်ꩻစ သီႏသဲင်ႏနောဝ်ꩻ "သꩻလမ်း၊ ရဲ့ဗွူ၊ ဗို့ꩻဗွူ"ဖုံႏနောဝ်ꩻ ဗွန်ဟုမ်ႏအနေး ဖူးဝေးဒုံကို၊ တလမ်းတဖြာꩻ လွေꩻမာꩻကို ပငါပရာꩻ၊ လမ်းသားနောဝ်ꩻ လွူးဗာႏဒဲဉ်လွုမ်ꩻ၊ လာဗွေလာမားနီꩻနောဝ်ꩻ ရဲဉ်ꩻသွမ်ꩻစာႏဂ ဝါႏတွင်ꩻသွံလာ၊ လာဖစ်တန်ဟာနောဝ်ꩻ မူႏနံꩻခိုဗင်ႏ ကဲလို့ဝင်ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏသီးမွိုး (စင်ꩻမွိုးဗွော်)နောဝ်ꩻ ဒါႏမွေးစွဉ်ႏ ငေါဝ်းကဲတဲင် ပေါႏသွမ်ꩻစာႏဂ အီႏတွိုႏတွိုႏနောဝ်ꩻ မူႏနံꩻဖုံႏ လွဉ်သွဉ်ငေါဝ်းကဲ ဝွေꩻဗွေႏသီးမွိုးထျꩻ မွူးဟာခိုႏ အံႏဒဲက်ထွူ၊ ဝွေꩻဗွေႏနောဝ်ꩻ ဗေင်ႏခွုမ်းအမွိုးကီႏ နာႏစွုမ်ႏဟာဟာနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏတကာႏလုံဖါ (စင်ꩻဖါတိ)နောဝ်ꩻ ဝါႏသနာႏမွေးစွဉ်ႏ ဟော်ꩻလိတ်တဲင်ပေါႏပွယ်ꩻမသာႏနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻပင်ꩻဟော်ꩻလိတ်သုတ္တနိဗ္ဗာန်ႏ၊ ပေါႏထင်ႏဆောက်တဲႏ အွိုးကျောင်ꩻတဲ့ ဟော်ꩻလိတ်ပပ်စခါ၊ ယလဲင်ႏလဲင်ႏတဲ့ ဖစ်လွဉ်လိုꩻဖြား အွိုးဝွေꩻလမ်းကို လွူးစာႏဂထာꩻအံႏ၊ အွဉ်ႏတံꩻနေင်းထီ၊ ဓမ္မဒါနအနေႏ ဟော်ꩻနယ်ဖေႏ လိတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။

ဝွေꩻဗွေႏတကာႏလုံဖါနောဝ်ꩻ အဒါႏပါငေါဝ်းတဲက်အာပသာႏတန်၊ ယဟာဟာတဲ့ သွဉ်ဖေႏဝွေꩻဗွေႏ၊ ငေါဝ်းတဲက်ယပွုတ်ပွုတ်နောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏသမဲင်ꩻမတ်တန်ꩻ၊ ဥပမာႏ- အဖါကသွဉ်ဖေႏ ဝွေꩻဗွေႏငေါဝ်းတဲက်တပွုတ်နောဝ်ꩻ နုဲင်းယို -"သျင်ႏခွေယိုနောဝ်ꩻ ဆရာႏခယ်ႏ၊ သတင်ꩻကျောႏလယ်ႏ နံပါတ်ထွန်း (ဟိုန်း)၊ မဲ့ခူꩻတဗွန်း နမ်းတကျောင်ႏ၊ လိုꩻကုဲင်ကျောႏခေါင်ႏ တရမ်းပြေး၊ တစ်နှစ်သုံးလေး ဒေါ့ꩻအနေင်ႏ၊ လွယ်လုံထောင်ႏဆေင်ႏ အောဝ်ႏနွုတ်ꩻကြဲမ်၊ နာꩻဝေးသျင်ႏခွေ ကာႏဝဲန်ဗꩻ၊ ယꩻတွမ်ႏနꩻ လောႏလွဉ်ꩻဒါႏ၊ မွူးပေႏထွိုင်ႏဟာ ခေ့ꩻရောင်းရိမ်ꩻ၊ ထောင်ႏထိန်ꩻသား မော့ꩻတောတံႏ၊ တဆီငတ်ꩻဆင်ႏ စောက်ꩻဖါးဝင်"ရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ ငေါဝ်းတဲက်ယိုနောဝ်ꩻ ထွာနုဲင်း "ကာလကျောႏလယ်ႏ-ဆရာႏခယ်ႏ"သမဲင်ꩻတခူတခေါဝ် ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ စခါလွယ်လုံခမ်းသူꩻနောဝ်ꩻ ထောင်ႏအောဝ်ႏ၊ စောက်ꩻဖါးလိုꩻဖုံႏ အောဝ်ႏထိန်ꩻထောင်ႏသား၊ ပေါႏထောင်ႏသား လွစ်ထန်ႏထိုꩻနောဝ်ꩻ စောက်ꩻဖါးတွဲႏအလိုꩻ တဆီငတ်ꩻဆင်ႏ သေဗာႏ လွယ်လုံသမဲင်ꩻ တခူးတခေါဝ်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။

အုံကျောင်ꩻ သွဉ်ပညာႏချိန်ႏ

ဝွေꩻဗွေႏနောဝ်ꩻ ထွာအတန်သွတ်ꩻတဲင် နေးဗာႏမွိုင်းဒျာႏ ဖူးဖုံႏတွော့ꩻ တွိုႏနေင်ႏ ၁၃၁၄-ဗာႏ၊ (သက်တောႏ လꩻ-၁၁)နဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏတကာႏလုံဖါ ထင်ႏအပ် ဗွေႏဗွန်ဖြား-သီႏသဲင်ႏထျꩻ၊ ဗွေႏဗွန်ဖြား-သီႏသဲင်ႏနောဝ်ꩻ အံႏထွဉ်ႏအာ ဝွေꩻဗွေႏသီးဖါတဲင် ယလဲင်ႏလဲင်ႏ ထင်ႏလွဉ်ꩻဖါ၊ ဗွေႏဗွန်ဖြား ဖေႏခွိုꩻတခိုးတွော့ꩻ သွီႏဗော့ꩻဗွေႏဗွန်ဖြား၊ ဖဉ်းဗွေႏဗွန်ဖြား ခါးလားကအုံကျောင်ꩻနောဝ်ꩻကာႏ၊ သဲစ်ကအုံကျောင်ꩻလဲ့ ဗွေႏဗွန်ဖြားထူႏရေꩻ သွဉ်စလွေꩻဖေႏ လိတ်မွူးအျကျောင်ꩻ သေဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။နေင်ႏ ၁၃၁၆-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်သံဆန်ꩻ (၈)နီꩻနောဝ်ꩻ ဗုဲင်သျင်ႏ၊ ဗုဲင်သျင်ႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြား စီႏစဲဉ်ႏအအဲဉ်ႏစားလွုမ်ꩻ၊ ထွဉ်ႏဖစ်ထင်ႏကွို့ꩻ ဖူးဝေးဒုံကို အဖြာꩻနီဆီရပ်လွုမ်ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏကဗုဲင်သျင်ႏနောဝ်ꩻ ကျွꩻထင်ႏကျောင်ꩻကီ ဗွေႏဗွန်ဖြားတပါꩻဒျာႏ၊ ဗုဲင်သျင်ႏတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏတပါꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏဗုဲင်သျင်ႏထွူ အတကာႏမမွိုးနောဝ်ꩻ ဖွစ်ꩻဖျိုးကျောင်ꩻကီထွူတဲင် လွဉ်ထေ့အပိုဗွေႏသျင်ႏထျꩻ၊ ခေါက်ဟောဝ် အပိုခွမ်ꩻလာꩻထွူတွော့ꩻ -" ပိုခို တောင်ꩻတောင်ꩻနေား၊ ကားယိုမာꩻငါနောဝ်ꩻ ပိုခိုအတာႏ ခွမ်ꩻလာꩻငိုꩻအဲဉ်ထောဝ်း၊ အဝ်ႏဒျာႏ သင်ႏကန်ꩻငိုꩻလွုမ်ꩻ ပိုခိုနေား" အမွိုးဒေါ့ꩻဖေႏ အပိုသျင်ႏပေႏ (ကောဝိဒ)နုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ အပိုသျင်ႏ (ကောဝိဒ)နောဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုးနာႏလွဉ်ꩻ "မွိုးငေါဝ်းခံꩻတူႏ-နေးထူႏမွိုးငွါခံꩻခြုံး"နောဝ်ꩻတဲင် ယိုခါနောဝ်ꩻ ထွာဗာႏစွဉ်ႏ "ဗွေႏဗွန်-သီႏသဲင်ႏ၊ ဗွေႏကောဝိဒ"နောဝ်ꩻသွူ။

ဝွေꩻဗွေႏနောဝ်ꩻ နေင်ႏ ၁၃၁၆-ဗာႏ၊ လွေꩻနွို့ပွယ်ꩻပြန်ႏလိတ် လွယ်ပွတ်ꩻ အောင်ႏမူလတန်ꩻ၊ နေင်ႏ ၁၃၁၇-ဗာႏနောဝ်ꩻ သမုတ်သိမ်ႏ ကျောင်ꩻဝေင်ꩻ သီႏသဲင်ႏ (ယိုခါ-ဇဝနာရာမ) အွဉ်ႏပါပွယ်ꩻပြန်ႏလိတ်၊ ဝွေꩻဗွေႏနွို့ပြန်ႏတဲင် အောင်ဖျင်စွဉ်ႏ ပထမတန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။နေင်ႏ ၁၃၁၈-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻဆန်ꩻ (၈)နီꩻ၊ ထင်ႏအုံကျောင်ꩻတန် မွဉ်ခြဲင်-တောင်ႏကီꩻ၊ အတွင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏသီးမွိုးဖူးခို စင်ꩻနာရဒနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏထွာ ပုဂ္ဂိုလ်ႏချꩻလိတ်တဲင် ဝွေꩻဗွေႏထင်ႏစလိတ် ဖူဗွေႏစင်ꩻထျꩻ၊ နေင်ႏ ၁၃၁၉-ဗာႏနောဝ်ꩻ အောင်ႏညောင်ႏရွီႏ ပထမတန်ꩻ ဖြေႏ+ပြန်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနေင်ႏ ၁၃၂၀-ဗွေနောဝ်ꩻ နွို့ဒုတိယတန်ꩻ၊ ဖြေႏအောင်ႏလꩻဒျာႏ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻတဲ့ သမ်းထဲ့တဲင် ဝွေꩻဗွေႏထူႏလွေꩻ တွမ်ႏငေါဝ်းရီပုစ္ဆာႏ လွေꩻထေ့စွဉ်ႏဒျာႏ "စာပွဲအကျိုးတော်ဆောင်ချုပ်"ဗွေႏဆရာႏတောႏ၊ ကျောင်ꩻအင်းခြံ (ဘဒ္ဒန္တဓမ္မပါလာဘိဝံသ)ထျꩻ၊ "ဖြေႏလꩻဒျာႏ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻ၊ မာꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတဲ့ယောဝ်း ခွေသွဉ်းတထဲ့နွောင်ꩻတောဝ်း၊ ယိုပုစ္ဆာႏ - ဗွေႏဆရာႏ မဉ်ရီအပွုတ်မုဲင်ꩻရီဟုဲင်း၊ ခွေသွဉ်းခံႏဖြေႏနယ် ယိုခါခါ"ရုဲင်းရုဲင်းဟန်ဟန် လောဝ်းဗွိုန်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻလဲ့တရောဝ်း၊ ဗွေႏဆရာႏတောႏနောဝ်ꩻ ခံႏယပ်ꩻဖေႏမွေးစွဉ်ႏ သွဉ်လိတ်သားတာႏလဲ့တရောဝ်း၊ အနေင်ႏနောဝ်ꩻ ဒုတိယတန်သား အောဝ်ႏကွိုꩻလစ်ꩻဆီလွိုလွုမ်ꩻတဲ့တရောဝ်းတဲင် "ခွေအီႏလွေꩻထွားချာဖေႏ ဗွေႏသျင်ႏကဖြေႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏသျင်ႏမဉ်ႏအောင်ႏမွေးတဲ့ ဖေႏအောင်ႏယင်းဒျာႏ" ဒေါ့ꩻသꩻရေꩻဖေႏ ဝွေꩻဗွေႏနုဲင်းနောဝ်ꩻထွူတွော့ꩻ ဗွေႏဆရာႏတောႏ အင်းခြံနောဝ်ꩻ ကျွꩻလွေꩻစွဉ်ႏ စောက်ꩻဖါးညောင်ႏရွီႏဟော်ကို၊ လွေꩻထွားချာအဖြေႏ၊ အောင်ႏဒျာႏမွေး၊ ပွိုးထမုဲင်ꩻ မထဲ့တွိုးနဲးတဲင် တကာႏသီးကသွင်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏအမတ် (ရ-မှတ်)ပေါင်ꩻနောဝ်ꩻ သွင်ꩻမာႏထိုꩻတော သျင်ႏပေႏတပါꩻဘွဲ့ဆꩻငါ၊ ပါꩻသျင်ႏပေႏ အမတ်ပေါင်းဆေ့ꩻနောဝ်ꩻ သွင်ꩻမာႏထိုꩻတော ဝွေꩻဗွေႏဘွဲ့ဆငါ၊ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏထဲ့ထိုꩻဗာႏ ကထွိုင်ႏသေစဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် စောက်ꩻဖါးညောင်ႏရွီႏ စဝ်ရွှေသိုက်နမ်းနမ်း တောင်ꩻပြန်ႏဗာႏစွဉ်ႏ ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန် (ဘဒ္ဒန္တနရိန္ဒ)၊ ဗွေႏဗွန်ဖြား ထွိုင်ႏဖျော်သဲင်ꩻချာ ကတယ်ꩻကျောင်ꩻ ရွှေဂူနောဝ်ꩻတဲင် ဟဲ့ꩻလွဉ် ဝွေꩻဗွေႏဒေါ့ꩻဖေႏနုဲင်းယို -

"တပဲ့ꩻဟွေး - နာꩻယံမွေး၊ ကားကားနဲ့ နာꩻလွေꩻလောဝ်း၊ မဉ်ႏမွေးတဝ်းနောဝ်ꩻ နာꩻထဲ့ခြေင်၊ လိုꩻခိုပေႏဟ- ပေါႏနီမွေးဒျာႏ၊ မဲဉ်ႏဒျာႏနောဝ်ꩻ ငမ်းမွိုန်းပါꩻ၊ မာꩻရုဲင်းရုဲင်းဗာႏ" ဖေႏအာႏဩဝါဒ-စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏအောင်ႏယင်းကီတဲ့ ဝင်ꩻတဲမ်းစူနေး ဆလသွတ်ꩻ အောင်ႏစဲဉ်ႏ-၃၇ နောဝ်ꩻသွူ။

သီႏသဲင်ႏ-ဘုရာꩻဗွာ၊ စင်ꩻဖါဆရာႏမှတ် (ပြည်နယ်လွှတ်တော် ခွန်လှသိန်း-ဖါဖြား)+စင်ꩻမွိုးမူႏ(ဇာႏတိ-ဖါမွိုန်း)၊ စင်ꩻမွိုးယွယ်ꩻ (ဇာႏတိ-ဟိုနမ်း)သီး ခံႏထွာဖေႏ ပစ္စေꩻတကာႏ၊ ဗွေႏဗွန်ဖြားသီႏသဲင်ႏ (ဘဒ္ဒန္တဇဝန၊ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ၊ နိုင်ငံတော်ဩဝါဒါစရိယ) နောဝ်ꩻ ထွာဖေႏ ဥပဇ္ဈာယ်ႏဆရာႏတဲင် နေင်ႏ ၁၃၂၃-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻဆန်ꩻ (၈)နီꩻ (၁၉၆၁၊ ဧပြီလာ-၂၁) သောကျာႏနီꩻနောဝ်ꩻ ထွာ "စင်ꩻကောဝိဒ"နောဝ်ꩻသွူ ဝွေꩻဗွေႏအုံကျောင်ꩻတန်မွဉ်ခြဲင်နောဝ်ꩻ လꩻလဲဉ်းငတ်ꩻနေင်ႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏကထင်ႏထေ့ဗာႏလိတ် ဆရာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြား၊ ဗွေႏစင်ꩻတန်တိလောက၊ ဗွေႏစင်ꩻတန်းဓမ္မသာမိ၊ ဗွေႏစင်ꩻတန်ဝရိန္ဒ၊ ဗွေႏစင်ꩻတန်ဝိစာရ၊ ဗွေႏနာရဒ၊ ဗွေႏပညာသာမိ၊ ဗွေႏဣန္ဒက၊ ဗွေႏအာဒိစ္စ၊ ဗွေႏဇောတိက-စတဲင် ဆရာႏဖုံႏနောဝ်ꩻထျꩻတဲင် အောင်ႏလꩻ အစိုႏရပွယ်ꩻရီလိတ် ပထမငယ်တန်ꩻ၊ ပထမလတ်တန်ꩻတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏဆရာႏ၊ ချꩻလိတ်သား ဗွေႏပညာႏသာမိ (ဆုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ ထွာဗွေႏဆရာႏတောႏ ကျောင်ꩻပေါမူ)နောဝ်ꩻ အီႏပသာလွေꩻဖေႏဝွေꩻဗွေႏ ညောင်တုန်း၊ ထွဉ်ႏလွေꩻရီအခွင်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန်ထျꩻ၊ လꩻဗွေႏဗွန်ဖြား အခွင်ꩻတဲင် နေင်ႏ ၁၃၂၄-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်စေတ်ꩻလာဆန်ꩻကိုနောဝ်ꩻ လင်ꩻအုံတော ဧရာဝတီတိုင်း၊ ဝေင်ꩻညောင်တုန်း ရွှေဟင်္သာတောရ ပါဠိတက္ကသိုလ်ႏကျောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။

ဝွေꩻဗွေႏကံႏဟောဝ်ငါႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏကလꩻခင်ႏလမ်း၊ ကကိန်ꩻသော့ꩻကျောင်ꩻနောဝ်ꩻ သံႏဃာႏအောဝ်ႏ (၂၄)ပါꩻ၊ ကျောင်ꩻအဖြုံႏနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ (ဝံသာနုတိုက်ကျောင်း) တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏကျောင်ꩻ၊ တိုက်အုပ်နောဝ်ꩻ ဆုဲင်ꩻချာထွာတေားစွဉ်ႏ "စတုတ္တစံကျောင်းဆရာတော်၊ ဘဒ္ဒန္တဝိမလ၊ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ၊ အဘိဓဇမဟာရဋ္ဌဂုရု၊ နိုင်ငံတော် သံဃမဟာနာယကအဖွဲ့၊ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ"နောဝ်ꩻသွူ။ဝွေꩻဗွေႏကံႏကယိန်းဟောဝ်ငါႏနောဝ်ꩻ တဲႏ ၁၃၂၅-ဗာႏ ဗꩻလွေꩻ ၁၃၂၉-ဗာႏ (၄)နေင်ႏဗွေဗွေ ဝွေꩻဗွေႏ အုံထေ့တွိုက်ဗာႏ တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏ၊ မာꩻဖေႏဗာႏ တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏဝွတ်ပတ်၊ ထွာဗာႏတိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏနောဝ်ꩻ (ရိုးစာရေး)၊ တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏနောဝ်ꩻ မဲ့ဟောဝ်တောဝ်း၊ စူတနွော့ꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏတဲမ်းဖေႏဗာႏ တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏလိတ်၊ ဆရာႏတောႏ သဘော်ꩻကျတဲင် ကွဲညညနောဝ်ꩻ ခွုမ်ပါဗာႏစွဉ်ႏ စာႏရင်ꩻကျောင်ꩻကိုဖုံႏနောဝ်ꩻယင်သွူ။ဝွေꩻဗွေႏ အုံညောင်တုန်း ရွှေဟံသာတောရ ကျောင်ꩻတွိုက် (၅)နေင်ႏ၊ ကထင်ႏထေ့ဗာႏလိတ် ဗွေႏဆရာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒဝံသ၊ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒာဝုဓ၊ ဘဒ္ဒန္တကုသလ၊ ဘဒ္ဒန္တသံဝရ၊ ဘဒ္ဒန္တသက္ကပါလ-နောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ အုံနောဝ်ꩻကို အောင်ႏလꩻ "သာသနပါလပထမကြီးတန်ꩻ၊ သာသနပါလဓမ္မာစရိယ၊ အစိုႏရပထမကြီးတန်ꩻ၊ အစိုႏရဓမ္မာစရိယစာချတန်း သီလက္ခန်ႏကျမ်ꩻ၊ အဋ္ဌသာလိနီကျမ်ꩻ"ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။

ဝွေꩻဗွေႏနောဝ်ꩻ အုံဗာႏတိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏ ခင်ႏထျꩻတဲင် လꩻသေꩻ တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏ ဩဝါဒအာတန်သွူ။ ဩဝါဒဖုံႏနောဝ်ꩻ ယံငါႏ၊ ဥပမာႏ - *"စိတ်ဆိုးတုန်း စကားမပြောနဲ့၊ စိတ်ဆိုးတုန်း စာမရေးနဲ့"စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ခꩻတနီꩻ - ဝွေꩻဗွေႏသွꩻပေႏဟောဝ် သျင်ႏလုံကောသလ္လာယန (အင်းလေး-အင်းလျား၊ ယိုခါ ထွာထွက် - ဦးကျော်မြင့်၊ အဝ်ႏအုံ တောင်ကြီး-အေးသာယာ) နောဝ်ꩻ လွဉ်လောဝ်းတေ့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏနုဲင်းယို -

"ဟန်ႏရောဝ်ꩻ ဆရာႏတောႏတွမ်ႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏချꩻလိတ်သားဖုံႏ တွိုင်ႏပင်ႏလို့ဝင်ꩻ၊ ၁၃၃၀-ဗာႏ၊ ဝါႏဆိုႏဆန်ꩻငါယို နီဗွေႏနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻအီႏအွဉ်ႏထွာ ဗိုလ်ကျောင်းဘုန်းကြီး၊ ဝင်ꩻအီႏအွဉ်ႏချꩻလိတ်-တဲ့၊ နီဗွေႏနောဝ်ꩻ သဲင်ꩻအုံကျောင်ꩻချာ လꩻဒွုမ်ကွေး"ဒေါ့ꩻစတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။

ကအီႏလွေꩻအုံညောင်တုန်းခါ ကလွေꩻကွီအခွင်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန်ထျꩻနောဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားရိုꩻ " မဉ်ႏလꩻညောင်တုန်းတဲ့ နာꩻအုံဗာႏ၊ မဉ်ႏလꩻတောဝ်း ညောင်တုန်းနောဝ်ꩻ နာꩻသဲင်ꩻထေ့ဗာႏချာဗာႏ ခွေထျꩻယို၊ နာꩻခံႏသဲင်ꩻနေဟောင်း" "ခံႏသဲင်ꩻဒျာႏ ဗွေႏအော်" "ဒါမှ ငါ့တပဲ့ကွ" ဗွေႏဗွန်ဖြားရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻထွူတဲင် ဖေႏပါဩဝါဒအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ တွိုႏတနီꩻခါ ရေႏသဲင်ꩻအုံချာ ကျောင်တန်ရင်ꩻရင်ꩻ၊ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ သဲစ်ကဟွိုန်သတင်ꩻနောဝ်ꩻတဲ့ တလဲင်ႏချင်ꩻ တဲမ်းလိတ် လောဝ်းသဲင်ꩻစွဉ်ႏ ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန်၊ ထွဉ်ႏဗွေႏဗွန်ဖြား အပ်ဖေႏတေား မြောင်းမြ-ပဇ္ဇောတာရုံ ပါဠိတက္ကသိုလ်ႏကျောင်ꩻ၊ ဗွေႏဗွန်ဖြားအပ်ဖေႏတဲင် အုံခွင်ꩻလꩻစွဉ်ႏ၊ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ အီႏလွေꩻအုံ မြောင်းမြအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻ တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏ သေရီးထိုꩻ၊ မဉ်ႏဖေႏလွေꩻတောဝ်းတဲ့ အုံဝွေꩻဗွေႏထျꩻနောဝ်ꩻ (၅)နေင်ႏလဲန်း၊ အစင်းရဲခါꩻတောဝ်း၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻထွူ မွူးဟာခိုႏနောဝ်ꩻ ဆရာႏတောႏ ဖေႏဩဝါဒနုဲင်းယို-

"အချို့အချို့သော စာသင်သားများဟာ အရိပ်အာဝါသ အလွန်ကောင်းတဲ့ သစ်ပင်ကြီးအောက်မှာ ရောက်နေပါလျက် ဟိုရှေ့ကို လှမ်းကြည့်ပြီးတော့ ဟိုသစ်ပင်ကြီးဟာ ဒီသစ်ပင်ကြီးထက် အရိပ်အာဝါသ ပိုကောင်းမှာဘဲ ထင်ပြီးတော့ ဟိုသစ်ပင်ကြီးအောက်ကို သွားဖို့လုပ်နေတယ်၊ အရိပ်အာဝါသချင်း အတူတူပါဘဲ၊ သွားဖို့မလိုဘူး၊ ပင်ပန်းရုံဘဲ"စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻ ဖေႏဆွာꩻတရွားမွေးစွဉ်ႏ ဩဝါဒနောဝ်ꩻသွူ။

တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏ ထွဉ်ႏဗွေႏဗွန် ကချꩻဖေႏဝွေꩻဗွေႏလိတ်ဖုံႏနဝ်ꩻ တပါꩻထွူတပါꩻ၊ ထွဉ်ႏချꩻနားဝွေꩻဗွေႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏလောဝ်းချာ -

"ဆရာရင်းက မြောင်းမြကိုပြောင်းဖို့ အမိန့်ရှိပြီ၊ မပြောင်းလဲမကောင်းတဲ့အတွက် မြောင်းမြမှာ ဝါတွင်းသုံးလဘဲနေမယ်၊ ဝါကျွတ်ရင် ပြန်လာမယ်ဘုရား"ဝွေꩻဗွေႏလောဝ်းလဲဉ်သꩻရေꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻ စွုမ်ႏပါꩻပါꩻနောဝ်ꩻသွူ။

တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏ ဟဲ့ꩻထင်ႏ "သာသနပါလအသင်းဥက္ကဋ္ဌ-ဦးလူသာ၊ အတွင်းရေးမှူး-ဦးထွန်း"ထွဉ်ႏပင်ꩻခါꩻ ဝွေꩻဗွေႏ၊ တကာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ လောဝ်းဝွေꩻဗွေႏနုဲင်းယို -

"အရှင်ဘုရား - တိုက်အုပ်ဆရာတော်က အရှင်ဘုရားကို မပြောင်းစေချင်ဘူး၊ အရှင်ဘုရား လိုလေသေးမရှိအောင် ဒီညောင်တုန်းမှာ အချမ်းသာဆုံး ဒကာခြောက်ဦး ပူးပေါင်းပြီးတော့ အရှင်ဘုရားကို သိက္ခာထပ်မယ်၊ ပစ္စည်းလေးပါး ဒကာခံမယ်"

တကာႏဖုံႏ ငေါဝ်းတန်ꩻသွတ်ꩻတောဝ်းဒွိုန်း ဝွေꩻဗွေႏဒေါ့ꩻသော့ꩻနုဲင်းယို -

"အဲဒီလိုမပြောပါနဲ့ ဒကာကြီး၊ ဦးဇင်းရဲ့ ရဟန်းဒါယကာ "ဦးဆရာမှတ်ဆိုတာ အင်္ဂလိပ်စစ်သား၊ တပ်ကြပ်ကြီး၊ ဝိတိုရိယ ဘုရင်မကြီးကိုယ်တိုင် ဆုချီးမြှင့်ခြင်းခံရတဲ့ knight-နိုက်ဆုရ သူရဲကောင်းဘွဲ့ရ၊ ဆီစက်ရှိတယ်၊ ကားကြီးကားငယ် ငါးစီးရှိတယ်၊ မယားတောင်မှ နှစ်ယောက်ယူထားတယ်"ဝွေꩻဗွေႏထွိုင်ႏနက်ချာနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် တကာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ တအံ့တဩ ထွားစဲင်းဝွေꩻဗွေႏတွော့ꩻ ဒေါ့ꩻထဲင်းဒွုမ် ထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။

နေင်ႏ ၁၃၂၉-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ဟားဆန်ꩻ (၇)နီꩻ မွူးနီꩻ-ကျာႏသပတေꩻ၊ (၁၉၆၈၊ ဧပြီလာ-၄ နီꩻ) ဝွေꩻဗွေႏအောဝ်ႏညောင်တုန်း ခြုဲင်းလွေꩻမြောင်းမြ၊ တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏဆုꩻ သင်ႏကန်ꩻ(၂)စွုံႏ၊ လိတ်ထောက်ခံႏတစောင်ႏ၊ သင်ႏဘော်ꩻခꩻတဲ့ ဆရာႏတောႏဖေႏပါဒျာႏ၊ ဆရာႏတောႏ ထွဉ်ႏကော်ပီႏ မောင်သန်းစိုးတွမ်ႏအသွꩻနီဖြာꩻ လွေꩻပသာဝွေꩻဗွေႏ အွိုးသင်ႏဘော်ꩻဆိတ်နောဝ်ꩻသွူ။ ထွိုင်ႏအုံမြောင်းမြ-ပဇ္ဇောတာရုံ ပါဠိတက္ကသိုလ်ႏကျောင်ꩻနောဝ်ꩻတဲ့ တလာတလဲင်ႏ ဗွေႏဆရာႏတောႏညောင်တုန်း သော့ꩻလွဉ်လိတ်၊ ထွိုင်ႏဗꩻသွံစောင်ႏကိုနောဝ်ꩻ မြောင်းမြဆရာႏတောႏ (ဘဒ္ဒန္တဉာနိက၊ ဓမ္မာစရိယ၊ ဘာသန္တရဆေက၊ ဘီအေ)နောဝ်ꩻ ဗွောင်ထွားစံꩻ၊ ရီဝွေꩻဗွေႏ ကအုံညောင်တုန်းတွင်ꩻနောဝ်ꩻ မာꩻဖေႏဆရာႏတောႏထမုဲင်ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏခြုဲင်းနယ် တွိုႏတလဲင်ႏတွော့ꩻ မြောင်းမြဆရာႏတောႏ ထွဉ်ႏဝွေꩻဗွေႏ လိတ်အုပ်ကအောဝ်ႏ ဆရာႏတောႏကျောင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွဉ်ႏမာꩻဖေႏစာႏရင်ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏမာꩻဖေႏ ပဉ်စားပဉ်စားထွူတဲင် စာႏရင်ꩻနောဝ်ꩻ လွေꩻကပ်ဆရာႏတောႏ၊ ဗွေႏဆရာႏတောႏမြောင်းမြ ထွားစာႏရင်ꩻထွူတွော့ꩻ -

"ဒါကြောင့် ညောင်တုန်းတိုက်အုပ် လက်စွဲဖြစ်သကိုး"ရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။

ဝွေꩻဗွေႏနောဝ်ꩻ မြောင်းမြဆရာႏတောႏ ခတ်ကယ်ꩻတေ့ꩻ၊ ဆရာႏတောႏရီတေ့ꩻပါ သျင်ႏဝေပုလ္လ (မဲင်ꩻပေႏ၊ ယိုခါ ထွာကျိုက်သီမွန်ဆရာႏတောႏ၊ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ၊ နိုင်ငံတော် ဗဟိုသံဃာ့ဝန်ဆောင်၊ အကျောင်ꩻတွိုက် အောဝ်ႏ ရွှေတိကွုန်ႏဆလကွဉ်ႏ)နောဝ်ꩻယင် အပွုံႏရမွေးဒျာႏတွော့ꩻ ကအောဝ်ႏခြေင်တွင်ꩻနောဝ်ꩻ တနီꩻတစိꩻစိꩻ သူလာကို ဆရာႏတောႏ သွဉ်ဖေႏဝွေꩻဗွေႏ အင်္ဂလိပ်၊ အီႏဟဲ့ꩻလွေꩻနဲင်ႏငန်ႏချာ ဆရာႏတောႏ ရေႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၃၃၀-ဗွေနေင်ႏနောဝ်ꩻ အောင်ႏထဲင်း ပါရာဇိကဏ်ႏကျမ်ꩻတဲင် လꩻ"သာသနဓဇဓမ္မာစရိယ"ဘွဲ့နောဝ်ꩻသွူ။ ၁၃၃၁-ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏရေႏဖြေႏ "မြန်မာဂုဏ်ထူး"တမျိုꩻလွုမ်ꩻ၊ ဆရာႏကချꩻဖေႏလိတ် (ဘဒ္ဒန္တကာရုဏိက)နောဝ်ꩻ ထွဉ်ႏဖြေႏပါ ပါဠိဂုဏ်ထူးတဲင် နာႏဆရာႏငေါဝ်း မာꩻနီမျိုꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏနောဝ်ꩻ စာမေးပွဲ ကုသိုလ်ႏကံႏညံးဒျာႏရင်ꩻတွော့ꩻ (၁၃၃၁-ဗာႏနေင်ႏ)နောဝ်ꩻ မြန်မာဂုဏ်ထူးတဲ့ တအောင်ႏတောဝ်း၊ ပါဠိဂုဏ်ထူးတဲ့ တအောင်ႏတောဝ်း၊ ထဲ့လို့စွဉ်ႏနီမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏအောင်ႏမြန်မာဂုဏ်ထူးနောဝ်ꩻ လꩻ"သာသာနဓဇသိရီပဝရ"ဘွဲ့၊ မဉ်ႏအောင်ႏပါဠိဂုဏ်ထူးနောဝ်ꩻ လꩻ"ပါဠိပါရဂူ"ဘွဲနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏကအုံမြောင်းမြ (၂)နေင်ႏတွင်ꩻ ကထင်ႏထေ့ဗာႏလိတ် ဗွေႏဆရာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏဆရာႏတောႏ ဘဒ္ဒန္တဉာနိက (ဘာသန္တရဆေက)၊ ဘဒ္ဒန္တကုမာရ (ပန်းကုံးကျမ်းပြု)၊ ဘဒ္ဒန္တဣန္ဒဝံသ (ပါဠိပါရဂူကျမ်းပြု)၊ ဘဒ္ဒန္တကာရုဏိက (ဓမ္မာစရိယ၊ ပါဠိပါရဂူမျက်ရှုကျမ်းပြု)နောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။

သွဉ်ပညာႏထွူ ထေင်းထမ်ႏ (လိတ်လုဲင်ꩻ၊ ဘာႏသာႏ၊ သာႏသနာႏ၊ စွိုးခွိုꩻ)တာႏဝွန်ႏချိန်ႏ

၁၃၃၂-ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားသီႏသဲင်ႏ (ဘဒ္ဒန္တဇဝန၊ သက်တောႏ-၈၆)နေင်ႏနောဝ်ꩻ ဆာတောဝ်ထာꩻ၊ ထင်ႏဗာႏဆေးရုံတောင်ႏကီꩻ၊ ဝါႏဆိုႏသွူတဲ့ ဟောဝ်တောဝ်းဒွိုန်းတဲင် အနေင်ႏနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ သဲင်ꩻပွေါဗာႏဒျာႏ ဗွေႏဗွန်ဖြား၊ သျင်ႏပေႏအောဝ်ႏ ၃၈-ပါꩻတဲင် ဗွေႏပုညဓမ္မ၊ ဗွေႏကောဝိဒ၊ ဗွေႏပညာသာမိ (ရော့ꩻတဖူးတဝေး) ဗွေႏသီးသွံပါꩻနောဝ်ꩻ တွိုင်ႏပင်ႏလို့ဝင်ꩻ ဗွောင်ပါခန်း "ဇဝနာရာမ"လိတ်သွဉ်တွိုက်နောဝ်ꩻသွူ။ ကဗွောင်စလိတ်သွဉ်တွိုက် ဝွေꩻဗွေႏဆရာႏ ဗွေႏဗွန်ဖြား ဖေႏဝွေꩻဗွေႏဩဝါဒ "မာꩻကုဲင်းကုဲင်း၊ မာꩻရုဲင်းရုဲင်း၊ မာꩻထွာထွာဟုဲင်း"နောဝ်ꩻသွံငွါလွုမ်ꩻသွူ။

နေင်ႏ ၁၃၃၃-ဗာႏ၊ လင်ꩻနွို့ညောင်ႏရွီႏ မူလတန်ꩻ အပြန်ႏခြေင်ခြေင်သွံပါꩻ၊ အောင်ႏသျင်ႏပညာလောက၊ သျင်ႏဓမ္မာလောက နီပါꩻလွုမ်ꩻ၊ သျင်ႏအာလောကနောဝ်ꩻ ထဲ့ထိုꩻဒျာႏ၊ အောဝ်ႏရွီႏသဲင်ꩻ သဲင်ꩻတယ်ꩻကျောင်ꩻတန်၊ ဗွေႏစင်ꩻတန်ဝရိန္ဒရိုꩻ- "သီလိုꩻဆေ့ꩻပေႏဟ ကိန်ꩻဗော့ꩻသိမ်ႏကိုသူꩻဟုဲင်း"နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏထွိုင်ႏကွဲညည သံႏဃာႏကွဲအာအာလွဉ်တဲင် အံႏအွꩻတာႏလုမ်းတောဝ်း၊ မွူးရောဝ်ꩻခိုႏ သွုံꩻဗာႏဒဲဉ်ပဲစ်ꩻ (ဆန်ပြုတ်) တနေင်ႏလွို၊ အီႏကိန်ꩻသော့ꩻတာႏ ကျောင်ꩻအဲဉ်ထောဝ်းတဲင် မာꩻဗာႏကျောင်ꩻတန်းလျား (ဗွန်နုဲင်းစဲ့ꩻသားတန်းလျား)၊ တဖဲ့ꩻ ၂၄-ပါꩻꩻ သꩻမီꩻကျောင်ꩻဝါႏ၊ ခင်ႏဖါႏဗွောင်ႏဟံႏလောင်း၊ ကျောင်ꩻနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻ "ကျောင်ꩻဖိုးသိုမ်း"နောဝ်ꩻသွူ။ နမ်းတွမ်ႏနမ်းကျိုꩻစာꩻ (ကိုယ်ထူကိုယ်ထ)ထွိုင်ႏလꩻ (၁၄)နေင်ႏကို သံႏဃာႏအောဝ်ႏတရျာꩻလွို၊ နေင်ႏ ၁၃၄၆-ဗာႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားပင်ꩻစုလို့ သံႏဃာႏသီႏသဲင်ႏတနယ်ႏလိုမ်း၊ မာꩻသီႏသဲင်ႏသံႏဃာႏညီႏလာႏခံႏ၊ အောဝ်ႏညီႏလာႏခံႏ ဆွုံꩻဖျတ်ချက်အလꩻ လိတ်သွဉ်တွိုက်ယိုနောဝ်ꩻ ကားကအောဝ်ႏသဘော်ꩻတူႏ အွဉ်ႏထွာလွေꩻ သီႏသဲင်ႏတဝေင်ꩻနယ်ႏလိုမ်းဆဲင်ႏရာꩻ ဇဝနာရာမလိတ်သွဉ်တွိုက် နောဝ်ꩻသွူ။ တဲႏနောဝ်ꩻမာꩻငါ ဗꩻစွဉ်ႏယိုခါ (သံႏဃာႏအောဝ်ႏသွံရျာꩻလွို) ပစ္စေꩻလစ်ꩻပါꩻ လုမ်းကုမ်ႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။

နေင်ႏ ၁၃၃၉-ဗာႏ၊ မွူးနီꩻခွိုꩻပအိုဝ်ႏ ဒဲဉ်သီႏလာဗွေနောဝ်ꩻ မာꩻတောင်ႏကီꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ နောင်ယာသုဲင်ꩻ၊ အနေင်ႏနောဝ်ꩻ ပွယ်ꩻတဲတဲဝါးဝါးတန်ကရိုꩻနောဝ်ꩻ အောင်ႏသေပငါပရာꩻတဲင် တဲမ်းလုဲင်း-ခြုဲင်းထဲင်းခရာႏ တလိုႏတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ တွိုႏပွယ်ꩻတန်နီꩻ သံႏဃာႏ(၈၀၀)သွစ်ꩻရျာꩻလွိုနမ်းခြောင်ꩻတင် ကအီႏထင်ႏဒေါ့ꩻထာꩻခြေင်ႏလောင်း ခမ်းသားဆငါသူꩻနောဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်နောင်ကာꩻတန် (ဗွေႏပဏ္ဍိတ) တွမ်ႏ ဗွေႏဗွန်မြို့ဦး တောင်ႏကီꩻ (ဗွေႏအရိယဝံသ) သီး ထွဉ်ႏဝွေꩻဗွေႏ ထင်ႏဒေါ့ꩻထာꩻခြေင်ႏလောင်း၊ အတွင်ꩻနောဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏသက်လꩻ (၃၇)ဒျာႏ၊ "စင်ꩻပေႏတပါꩻ တွမ်ႏပွယ်ꩻတန်မဟာႏ၊ ပွယ်ꩻမရေႏမရာႏနုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ တလွောက်ꩻတောဝ်း လွောက်ꩻဒျာႏ တွမ်ႏဗွေႏဆရာႏတောႏ နီဗွေႏသီးနီပါꩻ" ဝွေꩻဗွေႏလောဝ်းချာနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ဗွေႏဆရာႏတောႏမြို့ဦး အွဉ်ႏဟိတ်စွဉ်ႏအလွိုး၊ ဖေႏစွဉ်ႏအမိန်းနုဲင်းယို -

"ကောဝိဒ - ပေါႏနီထွဉ်ႏနောဝ်ꩻ လွေꩻတေ့ꩻတေ့ꩻ၊ လောဝ်းချာမွိုန်းထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ'နက်စွဉ်ႏဒျာႏ တစ်ချက်လွတ်အမိန့်တော်နုဲင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏလောဝ်းချာဗွုန်ႏဒွုမ် တငွါငွါ၊ တွမ်ႏခင်ႏကာ မရုဲင်းတရုဲင်းတွော့ꩻ ထင်ႏဗာႏစွဉ်ႏခြေင်ႏလောင်း၊ ဖြားတန်အောင်ႏခမ်းထီရိုꩻ- "ဗွေႏစင်ꩻကျွꩻလွဉ်သွူ၊ အုံထွိုင်ႏဝုဲင်ႏ ပငါပရာꩻဟုဲင်း"နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် လိုꩻတန်ကားကအောဝ်ႏ နောဝ်ꩻကိုဖုံႏနောဝ်ꩻ အုံထွိုင်ႏရိုႏသေႏ ဝုဲင်ႏဆွုမ်ႏဝွေꩻဗွေႏ ပငါပရာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏ လွေꩻအုံဒင်ႏ ကလာထဲင်လောင်း၊ ဝွေꩻဗွေႏစူထွေဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ဖြားအောင်ႏခမ်းထီ၊ ဝွေꩻဗွေႏစူစေႏဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ဗိုလ်မြိုင် (အင်းလေး)၊ တွိုႏအခြပ်အရဲဉ်ႏ အမုဲင်(၇)နောဝ်ꩻ တနꩻဝွေꩻဗွေႏထွိုင်ႏဟော်ꩻ၊ အချွုတ်နောဝ်ꩻ "လိတ်လုဲင်ꩻ၊ ဘာႏသာႏ၊ သာႏသနာႏကိစ္စ"ဖုံႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏသံႏဃာႏသီး အီႏအွဉ်ငါခွုမ်မာꩻလွေꩻဒျာႏအကျောင်ꩻ-စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ (ငဝ်းဟော်ꩻနောင်ယာသုဲင်ꩻယိုနဝ်ꩻ တဲမ်းထန်ႏခါꩻထွူလဲဉ်းဒျာႏနဝ်ꩻသွူ-စီႏခြပ်လိတ်သား)

၁၃၄၉-ဗာႏ၊ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံဃာႏစွိုꩻအွဉ်ငါ ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻ အမုဲင်(၃)နောဝ်ꩻ ဗွောင်ဝေင်ꩻနယ်ႏပင်လောင်ꩻ ကျောင်ꩻခြမ်ႏကို၊ တယ်ႏအနေင်ႏနောဝ်ꩻမာꩻငါ ချꩻလွေꩻဖေႏလိတ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻ အမုဲင်(၁၀)တွမ်ႏ အမုဲင်(၁၆)ပင်ႏလုံ (၂)နေင်ႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏတာႏဝွန်ႏထဲ့ သံဃဝိနိစ္ဆယ ဆွုံꩻဖျတ်တရာꩻ၊ လင်ꩻမာꩻဗာႏထာꩻမာꩻ "နိုင်ငံတော် သံဃဝိနိစ္ဆယရုံး၊ ကမ္ဘာအေး၊ ရန်ႏကွုန်ႏ"သူꩻတဲင် ချꩻဖေႏဗာႏတောဝ်းလိတ် (၂)နေင်ႏနောဝ်ꩻလွုမ်ꩻသွူ။

ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻတာႏ ဝွေꩻဗွေႏကတဲမ်းဖေႏ လိတ်ပျဌာန်းဖုံႏနောဝ်ꩻ -

(၁) ဒုစရဲက်ပါꩻဆီ
(၂) သုစရဲက်ပါꩻဆီ
(၃) ပုညကြိယာႏပါꩻဆီ
(၄) ဒုလ္လဘတရာꩻငတ်ꩻပါꩻ
(၅) မေတ္တာႏတရာꩻ
(၆) ဘာႏသာႏရေꩻ ဗဟုသုတ အမုဲင်(၁)
(၇) ဘာႏသာႏရေꩻ ဗဟုသုတ အမုဲင်(၂)
(၈) ဘာႏသာႏရေꩻ ဗဟုသုတ အမုဲင်(၃)
(၉) အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏ အမုဲင်(၁)
(၁၀) အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏ အမုဲင်(၂)
(၁၁) အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏ အမုဲင်(၃)
(၁၂) အင်္ဂုတ္တိုရ်ႏ အမုဲင်(၄)
(၁၃) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၄)
(၁၄) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၅)
(၁၅) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၆)
(၁၆) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၇)
(၁၇) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၈)
(၁၈) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၉)
(၁၉) ဓမ္မပဒ အမုဲင် (၁၀)

တောင်ꩻသေꩻ - ယိုခါခါ ဗꩻ (၁၃၈၃-ဟန်ႏနေင်ႏယိုတဲ့ အဝ်ႏတဲမ်းဖေႏနေဒွိုန်းကဒျာႏ ဓမ္မပဒ အမုဲင်-၁၁ နဝ်ꩻသွူ။)

(၂၀) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၁)
(၂၁) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၂)
(၂၂) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၃)
(၂၃) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၄)
(၂၄) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၅)
(၂၅) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၆)
(၂၆) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၇)
(၂၇) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၈)
(၂၈) ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်(၉) ။

တောင်ꩻသေꩻ (ဗꩻတွိုႏလွဉ် ဟန်ႏနေင်ႏ ၁၃၈၃-ဗာႏနေင်ႏကို အဝ်ႏတဲမ်းဖေႏနေကဒွိုန်း ဇာတ်ဝတ္ထု အမုဲင်-၁၀)နဝ်ꩻသွူ။)

ထေင်းထမ်ႏ ဥက္ကဋ္ဌ ထာꩻမာꩻတာႏဝွန်ႏ

နေင်ႏ ၁၃၅၉-ဗာႏ၊ ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻ အမုဲင်(၁၃)၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻဆန်ꩻ (၃)နီꩻ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံဃာႏစွိုꩻ နေင်ႏခွပ်ပွယ်ꩻမော့ꩻခွဲ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏပင်လောင်ꩻ၊ ကျောင်ꩻနောင်တရားကို သံႏဃာႏကားကအောဝ်ႏ သဘော်ꩻတူႏတဲင် ဝွေꩻဗွေႏနောဝ်ꩻ ဒင်ႏပထမဥက္ကဋ္ဌ၊ တဲႏစွဉ်ႏ ၁၃၅၉-ဗာႏမာꩻလွဉ်ယို ဝွေꩻဗွေႏကထွာ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံဃာႏစွိုꩻ" ဥက္ကဋ္ဌနောဝ်ꩻ လꩻလဲဉ်းသွူ နေင်ႏပေါင်ꩻ (၂၀)လွိုလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၃၇၃-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်စေတ်ꩻလောင်း (၁၃)နီꩻနောဝ်ꩻ လွောင်ႏဗူႏ "ပိဋကတ်ပြန်ႏပအိုဝ်ႏစွိုꩻ"တဲင် ဝွေꩻဗွေႏထွာဥက္ကဋ္ဌ၊ တဲမ်းဖေႏ ပြန်ႏပွုံႏပြန်ႏနယ်ꩻတွမ်ႏ တဲမ်းနယ်ဖေႏ ပြန်ႏပွုံႏနမူႏနာႏ-စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။

ငေါဝ်းရဲပ်နိဂုံး -

ထွားလွူꩻဝွေꩻဗွေႏဘဝ ကာႏလသွံချိန်ႏထွူလဲဉ်ႏသွူ၊ နောဝ်ꩻဖုံႏအကို မဉ်ႏထုမ်ႏလွိုက်ချာ ကထွာဗဟုသုတဖုံႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏပေႏခါ ပအိုဝ်ႏထွုံꩻ ဗွန်ဟုမ်ႏဖုံႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ကအွဉ်ႏရေꩻငေါဝ်းကဲတွမ်ႏ ကတဲမ်းငေါဝ်းတဲက်သမဲင်ꩻခန်ꩻဖုံႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဗွေႏဗွန်ဖြား ကစီႏစဲဉ်ႏဖေႏ ဗုဲင်သျင်ႏအနယ်ꩻသျင်ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ၊ အမွိုးကဆွုံꩻမꩻ ပိုဗွေႏသျင်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ တိုက်အုပ်ဆရာႏတောႏ ကကျံႏဟဲ့ꩻသေꩻခါꩻ ဝွေꩻဗွေႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဗွေႏဗွန်မြောင်းမြ ကခတ်ကယ်ꩻဝွေꩻဗွေႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဗွေႏဗွန်ဖြားနောင်ကာꩻတွမ်ႏ ဗွေႏဗွန်ဖြားမြို့ဦးသီး ကလွိုက်ဝွေꩻဗွေႏ ထွဉ်ႏဟော်ꩻသံႏဃာနမ်းခြောင်ꩻတင်တဲ့နောဝ်ꩻ၊ သံႏဃာႏသီႏသဲင်ꩻ ကမာꩻဒါႏ တဝေင်ꩻနယ်ႏလုမ်းဆဲင်ႏရာꩻ လိတ်သွဉ်တွိုက်တဲ့နောဝ်ꩻ စတဲင်နောဝ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာ"ဗဟုသုတ"ဖုံႏသွူ။

အကျိုꩻကထွာ ကဟောဝ်ထွားနုဲင်းဖုံႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားသီႏသဲင်ႏ ကထူႏရေꩻဝွေꩻဗွေႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဗုဲင်သျင်ႏထွူ အမွိုးကဒေါ့ꩻဖေႏဒါႏ ငေါဝ်းယာႏဆꩻဖုံႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဗွေႏပညာသာမိ ကသေပသာညာꩻ ဝွေꩻဗွေႏတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏအွဉ်ႏသꩻဆွာꩻဆွာꩻ ကမာꩻဖေႏ ဆရာႏဝွတ်ပတ်တဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏကလောဝ်းအတွိုင်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန် ကအပ်ဖေႏ မြောင်းမြတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏသီးသွံပါꩻ ကဗွောင်လိတ်သွဉ်တွိုက် သီႏသဲင်ႏတဲ့နောဝ်ꩻ စတဲင်နောဝ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ဟဝ်ထွားနုဲင်းငါႏ၊ အကျိုꩻထွာခရာႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကလꩻအီ သင်ခန်းစာဖုံႏနောဝ်ꩻ တကာႏဖုံႏ သွင်ꩻမာႏအမဲတ်တဲင် ဝွေꩻဗွေႏနစ်နာႏထိုꩻဗာႏ၊ ပေါႏမာꩻထာꩻမာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏလိုꩻမာꩻ ဆဲစ်ဆဲစ်နဲစ်နဲစ်အကျောင်ꩻ၊ သျင်ႏလုံကောသလ္လာယန မဉ်ႏလောဝ်းတေ့ꩻတောဝ်း ဝွေꩻဗွေႏနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻအီႏစီႏစဲဉ်ႏလꩻရီးထိုꩻ၊ ကားကားနဲ့ꩻ သေရီး၊ ထိုꩻလဲ့ꩻလꩻရီးထိုꩻအကျောင်ꩻ စတဲင်နောဝ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ လꩻအီသင်ခန်းစားဖုံႏသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏဘဝ မွူးနွောင်းမာꩻကွဉ်ႏချိန်ႏနောဝ်ꩻ ထာꩻမာꩻအတွက် ဝွေꩻဗွေႏဇယားကွက်ကိုနောဝ်ꩻ "အမျာꩻတာႏ ပထမ၊ နမ်းတာႏ ဒုတိယ"အောဝ်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏဘဝ မွူးခွယ်ꩻပသာႏချိန်ႏနောဝ်ꩻ ထာꩻမာꩻအတွက် ဝွေꩻဗွေႏ ဇယားကွက်ကိုနောဝ်ꩻ "အမျာꩻတာႏ ပထမ၊ နမ်းတာႏတဲ့ ပထမ"အောဝ်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏဘဝ မွူးခွယ်တန် အချိန်ႏယိုခါနောဝ်ꩻ ထာꩻမာꩻအတွက် ဝွေꩻဗွေႏဇယားကွက်ကိုနောဝ်ꩻ "နမ်းတာႏ ပထမ၊ အမျာꩻတာႏ ဒုတိယ"အောဝ်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏဘဝ မွူးမဉ်ႏဒင်ႏကောင် (မဉ်ႏဖြားမွေးမုဲင်း)သူꩻနောဝ်ꩻ "နမ်းတာႏ ပထမ"နောဝ်ꩻတဲး သေႏချာႏ၊ အမျာႏတာႏနောဝ်ꩻ အီႏအောဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ သုတေသန တထွꩻလွဉ်ꩻတောဝ်းဒွုမ်နောဝ်ꩻသွူ။

ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ ပအိုဝ်ႏတစွိုးခွိုꩻလုမ်း ဖေႏကအာႏကွိုꩻဗာႏညည၊ ဝွေꩻဗွေႏဖေႏနေးကအုံဟောဝ် အောဝ်ႏသန်ꩻ၊ သက်ဖေႏကထို စိုးဖေႏကဆွာꩻနောဝ်ꩻ စွုမ်ႏပါꩻပါꩻ စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ အောဝ်ႏလိုႏပသာဖေႏ ဝွေꩻဗွေႏမေတ္တာႏ၊ အောဝ်ႏလိုႏသေငါႏ ဝွေꩻဗွေႏကꩻဇူꩻအကျောင်ꩻ ဗွေႏဗွန်သီႏသဲင်ႏ ထေရုပ္ပတ္တိကထာ သံခေပ သုတေသနစာတမ်းယို အွဉ်ႏထွူခန်း တခွုင်းယိုသွူ။

ငေါဝ်းဩဝါဒ

အမုဲင်(၁)

"မာꩻဖေ့လꩻ လောႏဘꩻ၊ မာꩻဖေ့နွောင်ꩻဒေါႏသꩻနဝ်ꩻ ယိန်းယံ" ၁။ ကမဉ်လꩻအတွိုင်ꩻ "လꩻ"နဝ်ꩻ ရိုꩻ"ယံ"တဲ့ "မာꩻဖေ့လꩻ"လောႏဘꩻနဝ်ꩻ "ယိန်းယံ"။ ၂။ သꩻကလျားအတွိုင်ꩻ "နွောင်ꩻ"နဝ်ꩻ ရိုꩻ"ယံ"တဲ့ "မာꩻဖေ့နွောင်ꩻ"ဒေါႏသꩻနဝ်ꩻ "ယိန်းယံ"နောဝ်ꩻသွူ။

အမုဲင်(၂)

"ယိုနဝ်ꩻ ယိန်းတရေꩻ" ၁။ "ယာႏဗွာ"နောဝ်ꩻ တရေꩻတဲ့ "သꩻဗွာ"နောဝ်ꩻ ယိန်းတရေꩻ။ ၂။ ခြွိုင်းနမ်းတွမ်ႏ "ခံꩻ"နောဝ်ꩻ တရေꩻတဲ့ ခြွိုင်းနမ်းတွမ်ႏ "အကျင်ꩻ"နောဝ်ꩻ ယိန်းတရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။

အမုဲင်(၃)

"ရွဉ်ဗွာတွမ်ႏရွဉ်အွာ" ၁။ အံႏစင်းနမ်းတနီꩻ လꩻငတ်ꩻရေင်နဝ်ꩻ "ထွာရွဉ်ဗွာ"။ ၂။ စွန်ဝင်ꩻတလဲင်ႏ လꩻငတ်ꩻသိန်ꩻနဝ်ꩻ "ထွာရွဉ်အွာ"။ ၃။ ရွဉ်ဗွာနဝ်ꩻ "အပဲ့စ်အဲဉ်ထဝ်း"၊ ထွာတဝ်း သံႏသရာႏနီးခန်၊ ထဲ့ဗာႏတဝ်းငါးရုဲင်ꩻ၊ ဖြော်ဆုဲင်ꩻဗာႏတောဝ်း။ ၄။ ရွဉ်အွာနဝ်ꩻ "အပဲ့စ်တန်"၊ ထွာသံႏသရာႏနီးခန်၊ ထဲ့ဗာႏငါးရုဲင်ꩻ၊ ဖြော်ဆုဲင်ꩻဗာႏ အပွန်းသောင်ꩻသိန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။

အမုဲင်(၄)

"မွိုးဖါငေါဝ်းခွန်းတွမ်ႏ ရန်ႏသူႏငေါဝ်းအံႏဖြာႏ" ၁။ မွိုးဖါငေါဝ်းခွန်းနဝ်ꩻ တလေ့လဲဉ်းက ရန်ႏသူႏငေါဝ်းအံႏဖြာႏ၊ ကွပ်ထမုဲင်ꩻနဲတဲင်- ၂။ မွိုးဖါနဝ်ꩻ ခွန်းခန်းတဲ့ယဝ်း အသꩻကိုနဝ်ꩻ မဉ်အွဉ်ႏချမ်ꩻသာႏ။ ၃။ ရန်ႏသူႏနဝ်ꩻ ကိန်းအံႏဖြာႏခန်းတဲ့ယဝ်း အသꩻကိုနဝ်ꩻ မဉ်အွဉ်ႏသီပြာႏ။ ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ- ၄။ မွိုးဖါသꩻနဝ်ꩻ ရေႏဒျာႏအတုဲင်တဲင် ဗွာကြောင်းစင်နီတာႏ။ ၅။ ရန်ႏသူႏသꩻနဝ်ꩻ ရေႏဒျာႏအကုဲင်တွော့ꩻ ထွာထောင်းဗင် သီပြာႏနောဝ်ꩻသွူ။

အမုဲင်(၅)

"ထွီႏအူႏလိုꩻတွမ်ႏငေါဝ်းခွန်းဆာ" ၁။ ထွီႏအူႏလိုꩻ လွင်းထိုꩻနဝ်ꩻ ငမ်းခရာႏလိုႏတဝ်း။ ၂။ ကွပ်ထမုဲင်ꩻနဲတဲင်- အအူႏခြေင်နေးလွုမ်ꩻ၊ အတအဲင်ႏမွေးတဝ်း။ ၃။ အဗွန်နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ- ဝွေꩻခွန်းဆာမွေးလိုꩻတဲ့ အထိုꩻချာဒျာႏနဝ်ꩻ ငမ်းခရာႏလိုႏတဝ်း။ ၄။ ပွိုးထမုဲင်ꩻနဲတဲင်- အခွန်းဆာခြေင်နေးလွုမ်ꩻ၊ အတမာꩻဆာမွေးတဝ်း။ ၅။ ထွီႏအူႏနေးတဝ်းတဲ့ လောႏတေ့ꩻလိုꩻနဝ်ꩻ ငမ်းဗာႏ။ ၆။ ကွပ်ထမုဲင်ꩻနဲတဲင်- အအူႏတဝ်းလိုꩻရိုꩻတဲ့ အအဲင်ႏမွေးဒါႏလိုꩻ။ ၇။ အပီနုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ- ဝွေꩻခွန်းဆာတဝ်းရိုꩻတဲ့ အကျံႏတေ့ꩻလိုꩻနဝ်ꩻ ငမ်းဗာႏ။ ၈။ ပွိုးထမုဲင်ꩻနဲတဲင်- အခွန်းဆာတဝ်းရိုꩻတဲ့ အမာꩻဆာမွေးဒါႏလိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။

အမုဲင်(၆)

"သုခံဒုက္ခံ လောကဓံ" ၁။ ကွပ်တစွိုးစွိုး ပွိုးတမျိုꩻမျိုꩻတဲင် မော့ꩻထာꩻဒုက္ခကရိုꩻနဝ်ꩻ အဆန်ꩻခေါ်တမွေးတဝ်း၊ လောကထွုံꩻစံႏ၊ လောကဓံႏတရာꩻဒျာႏ။ ၂။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ မော့ꩻထာꩻဒုက္ခတွင်ꩻ သောင်ခြင်ꩻနေးထာꩻလွုမ်ꩻနဝ်ꩻ တထွူတဝ်း၊ အဝ်ႏထာꩻဒုက္ခ ဖေႏနေးကလွစ်ထန်ႏလꩻနဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏဉာဏ်ႏ ဝီရိယတဲင် ထိုမ်ႏအနယ်ꩻအမျိုꩻမျိုꩻ ကျိုꩻစာꩻတရန်ဗာႏ။ ၃။ ပေါႏနေးတွမ်ႏဉာဏ်ႏ ဝီရိယတဲင် ထိုမ်ႏအနယ်ꩻအမျိုꩻမျိုꩻ မဉ်ႏကျိုꩻစာꩻ တရန်မွေးမွေးနဝ်ꩻ အဝ်ႏထာꩻဒုက္ခကို လွစ်ထန်ႏဗာႏဗာႏ။ ၄။ ကွပ်ပွိုးထမုဲင်ꩻနဲတဲင် ထာꩻဒုက္ခကရိုꩻနဝ်ꩻ အနိစ္စဒျာႏနေနေ၊ တဒုက္ခသေႏသေႏတဝ်း၊ ထာꩻဒုက္ခနဝ်ꩻ တနွောင်ꩻတဝ်း ဉာဏ်ႏဝီရိယနောဝ်ꩻသွူ။

အမုဲင်(၇)

"ငေါဝ်းဆော့ꩻနား-ငေါဝ်းလျားသꩻရာႏ" ၁။ ငေါဝ်းကျံꩻတွမ်ႏ ငေါဝ်းလျားနဝ်ꩻ အဝ်ႏ"ဒေါႏသꩻအွိုင်ꩻ"ကို ဖေါင်းဝေါက်ထန်ႏလွဉ်၊ ထွာ"ဖရုသဝါႏစာႏ"ဒုစရဲ့က်။ ၂။ ကွပ်သꩻကျံꩻမꩻ ငေါဝ်းကျံꩻဖေါင်းထန်ႏ၊ ပွိုးသꩻလျားမꩻ ငေါဝ်းလျားဝေါက်ထန်ႏ။ ၃။ ငေါဝ်းကျံꩻအစားစား၊ ငေါဝ်းလျားအမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ အကျိုꩻခွꩻအဲဉ်ထဝ်း တဗာႏဗာႏ၊ အကျိုꩻသာႏအဲဉ်ထဝ်း တမျိုꩻမျိုꩻ။ ၄။ ငေါဝ်းကျံꩻဆော့ꩻနားနဝ်ꩻ ကုဲင်ယိုꩻမေတ္တာႏ၊ ငေါဝ်းလျားသꩻရာႏနဝ်ꩻ ပြင်ꩻထိုꩻသစ္စာႏ။ ၅။ (က) သꩻလျားထာꩻတွင်ꩻနဝ်ꩻ တဲမ်းမွုန်းလိတ်ထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ၊ "အပါႏဆုဲင်ꩻ"ဒါႏ။ (ခ) သꩻလျားထာꩻတွင်ꩻနဝ်ꩻ ဆွုံꩻဖျတ်မွုန်းထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ၊ "အဗာႏဆုဲင်ꩻ"ဒါႏ။ (ဂ) သꩻလျားထာꩻတွင်ꩻနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻမွုန်းငေါဝ်းထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ၊ "အမာႏဆုဲင်ꩻ"ဒါႏ။ ၆။ (က) ခင်ႏပြွန်ထာꩻတိုနဝ်ꩻ ဗဲ့ꩻချာလꩻကီတဲ့ "ခင်ႏပြွꩻဆာ"။ (ခ) ငေါဝ်းပြွန်ဖြောင်းအိုနဝ်ꩻ တောင်ꩻပြန်ႏချာခန်းသွူတဲ့ "နန်ꩻခွꩻချာ"တန်သွူ။

အမုဲင်(၈)

"ထွီႏငါတဲ့ တငမ်းတဝ်းနာꩻ" ၁။ ပါꩻတဖြာꩻနဝ်ꩻ တဗွန်ဗာႏသေင်ႏတနို့၊ သꩻလျားသေင်ႏတနို့တဲင် တွမ်ႏနꩻဗက်ꩻထိုꩻသေင်ႏတနို့၊ ဗက်ꩻထိုꩻနေးမွုန်းတွမ်ႏနꩻ၊ ပတ်ꩻထိုꩻနေးတွမ်ႏ နာꩻခင်ႏနဝ်ꩻမွိုင်ꩻ။ ၂။ ပါꩻတဖြာꩻနဝ်ꩻ အံႏဒဲ့ꩻတခွန်ꩻ ဝင်ꩻတဒွီတဲင် ဝင်ꩻဗွေႏစွော့ꩻတွော့ꩻ ဟဲ့ꩻနက်စွဉ်ႏဝင်ꩻဗွေႏ၊ ပါꩻအံႏဒဲ့ꩻတခွန်ꩻ နာꩻတဒွီတဲင် နာꩻစွော့ꩻတွော့ꩻ ပါꩻမဉ်ႏဟဲ့ꩻနက်နာꩻနဝ်ꩻ နာꩻသꩻကို အီႏထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻ (ယူႏစံꩻဟုဲင်း)။ ၃။ နာꩻနဝ်ꩻ လိုꩻခိုထီး၊ လိုꩻတန်၊ လိုꩻကုဲင်၊ အံႏနွောင်ꩻဝင်ꩻ ကားမုဲင်ꩻဖြာꩻဖြာꩻ၊ ထွီႏတဲ့ထွီႏထီး၊ ထွီႏနမ်းတန်၊ ထွီႏကုဲင်၊ အံႏနွောင်ꩻအသွꩻ ကားမုဲင်ꩻဗာႏဗာႏ၊ အဲင်ႏလိုꩻကားမုဲင်ꩻဖြာꩻဖြာꩻ၊ နာꩻခွုမ်မွုန်းခွဉ်း၊ ခွုမ်မွုန်းစူခွုမ်၊ နာꩻလွေꩻထွို့ꩻတသဉ်ဆော့ ထွီႏကုဲင်မေး ဗွုန်ႏနေဟောင်း၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ နာꩻခွုမ်မွုန်း ထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻနဝ်ꩻ လိုꩻတွမ်ႏရိုꩻမွုန်း "ထွီႏငါတဲ့ တငမ်းတဝ်းနာꩻ"နောဝ်ꩻသွူ။

အမုဲင်(၉)

"တွေတွမ်ႏကွမ်းခါႏ မာꩻဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ" ၁။ ဝင်ꩻကအွဉ်ႏဗေင်ႏသော့ꩻ တွေခါနဝ်ꩻ အဲ့ꩻမဲ့၊ သဲင်ꩻထေ့မွိုးဖါ၊ သဲင်ꩻလွဉ်လိုꩻခြာ၊ ကအဝ်ႏဗေင်ႏသော့ꩻ တွေတွင်ꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻပယွုမ်းထေ့ ပငါပရာꩻ။ ၂။ ဝင်ꩻကထွိုင်ႏအွဉ်ႏဗေင်ႏသော့ꩻတော ကွမ်းကိုနဝ်ꩻခါ ဆီမ်ꩻမဲ့၊ ဖမွိုး-ဖဖါ၊ ဖပို-ဖမာ၊ ဖပို-ဖဝါꩻ၊ ဖဖူး-ဖဝေး၊ ဖသွꩻ-ဖခွ၊ နွောင်ꩻတဝ်းမရဏတဲင် ဖထန်ႏထိုꩻချာဗာႏ လိုꩻခြာ၊ ကတိန်ႏဗေင်ႏသော့ꩻ ကွမ်းကိုနဝ်ꩻ ထာꩻပျောႏယေန်ဆွိုး၊ လောင်ႏလွိုးသွိုန်းထေ့ ပငါပရာꩻ။ ၃။ တွေတွမ်ႏကွမ်းခါႏ၊ မွန်ဗာႏလိုꩻဘဝ၊ တညတဝ်း တဆင်ႏပေႏဒျာႏ၊ ခိန်ႏခါႏဆေ့ꩻဆေ့ꩻပေႏအကို ဗွန်ထိုဗွေႏဘုရာꩻရိုꩻ- "မာꩻမွုန်းအကုသိုလ်ႏ၊ မာꩻဒျာႏသွော့ကုသိုလ်ႏ၊ မာꩻဗွါလꩻလꩻသွော့သꩻ"ဆွုံꩻမꩻခါꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ၄။ "အကု-သျောင်ႏညာꩻ၊ ကုသိုလ်ႏမာꩻ၊ အွဉ်ႏခါꩻ သꩻဗွာဗွာ၊ နီဗွေႏဘုရာꩻ၊ ဆွုံꩻမꩻခါꩻ၊ တရာꩻ ငေါဝ်းသွံငါ"။ ၅။ "အကု-ရှောင်ကြဉ်၊ ကု-စုံလင်၊ ဖြူစင် စိတ်ထားပါ၊ မြတ်စွာဘုရား၊ ဆုံးမထား၊ စကား သုံးခွန်းပါ"။

အမုဲင်(၁၀)

"အသေဝနာ စ ဗာလာနံ" ၁။ လိုꩻယွုတ်၊ လိုꩻမွိုက်၊ လိုꩻကုဲင်ဖုံႏနဝ်ꩻ "လောႏဘꩻ၊ ဒေါႏသꩻ၊ မောႏဟꩻ၊ မာႏန၊ ဒိဋ္ဌိ"စတဲင် အကုသိုလ်ႏကိလေႏသာႏ အာႏတလာလွဉ်ꩻထာꩻ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ "မာꩻထာꩻကုဲင်တဗော့ꩻ၊ ဒေါ့ꩻငေါဝ်းခတ်ꩻနား၊ ကျံႏယားအမျိုꩻမျိုꩻ"။ ၂။ လောကကိုယို ကခိုးကလျား၊ ကသွုမ်ꩻကတေင်၊ ကတရေင်ကသျုတ်နဝ်ꩻ အဝ်ႏအွိုးလိုꩻယွုတ်၊ လိုꩻမွိုက်၊ လိုꩻကုဲင်ဖုံႏထွာလွဉ်။ ၃။ အဇာတသတ်နဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻမဂ်ဖိုလ်ႏ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ႏအခြွီဆꩻတန်ဒျာႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ဝွေꩻပေါင်ꩻမာႏ ဒေဝဒတ်၊ သတ်သီအဖါတဲင် ယိုခါ အဝ်ႏခံဗာႏတောဒျာႏ ငါးရုဲင်ꩻ၊ ယူႏဆုဲင်ꩻမာႏမွေး၊ စွေးစွေးစဲင်သꩻ၊ ဘုရာꩻခန်းတဲ့ ကယ်ႏဝွေꩻတလꩻတဝ်းဒွုမ်။ ၄။ ပေါင်ꩻတဝ်းလိုꩻမွိုက်၊ ကွိုက်ꩻတဝ်းလိုꩻကုဲင်နဝ်ꩻ ထွာ"အသေဝနာ စ ဗာလာနံ"မင်္ဂလာႏတပါꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻ ဟော်ꩻခါꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ဖေႏကထွာဒျာႏ မင်္ဂလာႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ပေါင်ꩻမွုန်းတဝ်းလိုꩻမွိုက်၊ ကွိုက်ꩻမွုန်းတဝ်း လိုꩻကုဲင်နော။ ၅။ (က) ဖေႏကထွာ "အနဝဇ္ဇာနိ ကမ္မာနိ"မင်္ဂလာႏနဝ်ꩻ မာꩻဒျာႏသွော့ ထာꩻမာꩻအပဲ့စ်ကင်ꩻကင်ꩻ။ (ခ) ဖေႏကထွာ "သုဘာသိတာ စ ယာ ဝါစာ"မင်္ဂလာႏနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဒျာႏသွော့ ငေါဝ်းအမင်ꩻလွစ်လွစ်။ (ဂ) ဖေႏကထွာ "အတ္တသမ္မာပဏိဓိ စ"မင်္ဂလာႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသꩻဟောဝ်ဟောဝ်ယူႏ၊ အွဉ်ႏသꩻရျူႏရျူႏ စဉ်ꩻစာꩻဒျာႏသွော့ အကျိုꩻအဝ်ႏရာꩻနဝ်ꩻနော၊ "ကားကအဝ်ႏ မင်္ဂလာႏဒျာႏ"နော။

အမုဲင်(၁၁)

"သော့ꩻဟို့ꩻကြောင်းကြောင်း၊ သော့ꩻဖြောင်းစင်စင်" ၁။ လွူးနမ်းတွမ်ႏ ဒုစရဲ့က်ယို၊ ကမ်းကြိုတွမ်ႏ အကုသိုလ်ႏနဝ်ꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻရိုꩻ "မိစ္ဆာအာဇီဝ-လွူးနမ်းမာႏ"၊ ခံႏဗာႏဆုဲင်ꩻဒုက္ခ၊ ထဲ့လသံႏသရာႏ၊ ယပ်ꩻဗာႏဖြော်ဝဋ်၊ ပြွတ်ဗာႏခန္ဓာႏ၊ လုဲင်ႏဗာႏအပါယ်ႏပွိုင်၊ မွိုင်မွိုင်ယိုꩻယိုꩻ အီႏထွာချာလိုꩻနဝ်ꩻ ယိုꩻတဝ်းယပ်ꩻငါႏ၊ ဒေါ့ꩻနေးစွဉ်ႏကမ္ဘာႏ အဆီအရျာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၂။ လွူးနမ်းအပဲ့စ်ကင်ꩻကင်ꩻ၊ နီရင်ꩻစူဗောင်၊ ပေါင်ꩻဒျာႏနမ်းအာႏ၊ ရီႏရာႏတသိုꩻ၊ လꩻတခြိုꩻဗွာဗွာ၊ ထွာတခြိုꩻကြောင်းကြောင်းနဝ်ꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻရိုꩻ "သမ္မာအာဇီဝ-လွူးနမ်းမဲဉ်ႏမွေး"စွေးဆုဲင်ꩻသꩻရေꩻ၊ ဝွဋ်ဘေꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ ခံႏဗာႏတဝ်းဒုက္ခ၊ ယံကျသံႏသရာႏ၊ ချမ်ꩻသာႏလူꩻလိုꩻ၊ ယိုꩻယိုꩻအီႏလꩻ၊ မဂ်သꩻဖိုလ်ႏဉာဏ်ႏ၊ နိဗ္ဗာန်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ၃။ ကွပ်ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ အံႏသော့ꩻဟို့ꩻတွက်၊ သက်မွန်အီတာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏထာꩻပသို့ꩻ၊ "သော့ꩻဟို့ꩻကြောင်းကြောင်း-သော့ꩻဖြောင်းစင်စင်ဗွာဗွာ"၊ ဖေႏကထွာ သမ္မာအာဇီဝ၊ သုခချမ်ꩻသာႏ၊ ဖေႏကလွစ်မွိုင်မွိုင်ဒျာႏ သံႏသရာႏဝွဋ်ဒုက္ခနောဝ်ꩻနော။

အမုဲင်(၁၂)

"မဲ့ꩻမွိုးဖါဝွဋ်တွပ်ꩻချာသီကွေး" ၁။ လိုꩻသီးဆန္ဒအလꩻ ယလဲင်ႏလဲင်ႏ လိုႏထီခွꩻ၊ ယလဲင်ႏလဲင်ႏ အွꩻထီလျား၊ ထီဖေႏကလျား၊ လိုꩻတာႏနဝ်ꩻ ဖွိုင်းသီႏတွမ်ႏ ထီလျားဖွိုင်ꩻ ခံႏဖေႏဗာႏစွဉ်ႏ မေႏခိုးဖြီႏဖြီႏ၊ ဖွိုင်းသီႏလျားကတစ်ꩻ၊ ထီလျားဖွိုင်ꩻ ဖြေင်းကရစ်ꩻနေးစွဉ်ႏ။ ၂။ ကဒွိုႏထီလျားသားနဝ်ꩻ အဝ်ႏထွားသွူ ဖွိုင်းသီးလျားကတစ်ꩻ၊ အဝ်ႏထီႏသွူ ထီလျားဖွိုင်ꩻ ဖြေင်းကရစ်ꩻတဲ့ သညင်ꩻဖိုဖိုတဝ်း ဖွိုင်းသီႏ၊ ရက်အွီႏဖိုဖိုတဝ်း ထီလျားဖွိုင်ꩻ။ ၃။ တဲ့က်တွိုင်ꩻဗာႏ နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ၊ အဝ်ႏသေသွူ မွိုးယပ်ꩻအာ၊ အဝ်ႏထီႏသွူ ဖါရွိုးမွေးတဲ့ တသေစွေးတဝ်းရင်ꩻ၊ သညင်ꩻတဝ်းဖါ၊ ရက်ချာတဝ်းမွိုး၊ ပိုနုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ အဝ်ႏဗောႏဗာႏထာꩻ။ ၄။ သီတဲ့ အဝ်ႏတွမ်ႏပိုနေနေ (အီႏအဝ်ႏတွမ်ႏပိုနေနေ) သီမဉ်ႏဖြားတနီꩻခါ သီမဉ်ႏဆာတနီꩻတွင်ꩻ ပိုသညင်ꩻတဝ်းသီ၊ ပီနုဲင်း သီတရက်တဝ်းမွိုးဖါ၊ မဲ့ꩻဝွဋ်အီႏတွပ်ꩻချာသီကွေးနော။

အမုဲင်(၁၃)

"သက်ဆွာꩻဉာဏ်ႏဗွို့ꩻ စီꩻပွါꩻကံႏထွို့ꩻ" ၁။ လိုꩻသီးယိုနဝ်ꩻ ကွပ်ရသတဏှာႏ လွောက်ꩻဖြေꩻအရသာႏတဲင် ကျွိုက်အအွီႏ၊ အွီႏတွိုင်ꩻတဲ့ အံႏတထွာတောဝ်း၊ ပေါႏအံႏတငါတငီနောဝ်ꩻ ကုဲင်းသီဒါႏ၊ "အံႏတရော့ꩻတဝ်းတငွါ-လွေꩻတရော့ꩻတဝ်းတကာ"၊ စခါနမ်းမော့ꩻ လိုꩻဖြားဒေါ့ꩻသေꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻ။ ၂။ လိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာ ကျွိုက်တဝ်းအခါႏ၊ တသီႏခါႏနဝ်ꩻ မာꩻဗာႏနေး အခြံအထန်ႏ၊ နဝ်ꩻမꩻ အံႏယိုꩻ၊ နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻကျွိုက်၊ ခါႏတဲ့ယတ်း ပေါႏတဲ့ꩻနီသွီႏယာႏ၊ ပေါႏရောႏဂါႏဟောဝ်အီနဝ်ꩻ မဉ်ခါႏနုဲင်းမုဲင်ꩻခါႏ အံႏဗာႏဗာႏ။ ၃။ လိုꩻဆာယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ဆရာႏရိုꩻသွူ "တဲ့ꩻတဝ်း၊ အံႏလꩻတဝ်း"တဲ့ "အံႏဗာႏငါမန်ႏထွူ သီခန်းတဲ့ယဝ်း"ဒေါ့ꩻငေါဝ်းတနွိုင်အံႏ ခံႏစွဉ်ႏအသီနဝ်ꩻ လိုꩻထာꩻထီႏအဲဉ်ႏ၊ လိုꩻဉာဏ်ႏအဲဉ်ထဝ်း၊ နွောင်ꩻတဝ်းအဖြောင်း၊ ခင်ႏအဝ်ႏယောင်းစွဉ်ႏဒျာႏ၊ မာႏမွေးစွဉ်ႏထာꩻ။ ၄။ "သက်ဆွာꩻဉာဏ်ႏဗွို့ꩻ၊ စီꩻပွါꩻကံႏထွို့ꩻ"ငေါဝ်းနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ သက်ဖေႏကဆွာꩻနောဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏဉာဏ်ႏ ချင်းအံႏသွော့ကွို့ꩻကွို့ꩻ၊ ဖေႏနေးကစီꩻပွါꩻနဝ်ꩻ ကံႏထွို့ꩻရုဲင်းရုဲင်း (မာꩻရုဲင်းရုဲင်း)၊ မာꩻကုဲင်းကုဲင်းသွော့နော။

အမုဲင်(၁၄)

"အွဉ်ႏသꩻဗာႏစွဉ်ႏ နုဲင်းတဒေါင်" ၁။ ပိုလိန်ႏမာႏတဲ့အဝ်ႏ၊ ပိုနုတ်ꩻပိုနာ မွိုးဖါဒေါ့ꩻယပ်ꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ ဒေါ့ꩻတလꩻတောဝ်းလာꩻလာꩻ၊ ယားထာꩻလို့လ၊ မာꩻမွမွိုးဖါတဲင် မွိုးဖါပယ်ႏထိုꩻဗာႏစွဉ်ႏတဲ့အဝ်ႏ။ ၂။ အနုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ တပဲ့ꩻလိန်ႏမာႏတဲ့အဝ်ႏ၊ တပဲ့ꩻနုတ်ꩻတပဲ့ꩻနာ ကထွာဆရာႏ ယွုန်းဗာႏလꩻလꩻ၊ ဆွုံꩻမꩻဗာႏခွိုꩻခွိုꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ ဆွုံꩻမꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻဆွုံꩻမꩻ တလꩻဒွုမ်လာꩻလာꩻတွော့ꩻ ဝါးထန်ႏထိုꩻဗာႏတဲ့အောဝ်ႏ။ ၃။ တပဲ့ꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ အဉာဏ်ႏသမ်းဟောဝ်၊ သမ်းအီႏရထွာလိုꩻဒါႏ၊ အမျာꩻသမ်းအီႏရအာႏကွိုꩻဗာႏတဲင် "အကွိုက်ꩻသွꩻမာႏ၊ အသွꩻအော်ကုဲင်ဒျာႏ"ယူႏတောနုဲင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ အွဉ်ႏသꩻဗာႏစွဉ်ႏ နုဲင်းတဒေါင်"တောငါ တပဲ့ꩻသီး ဗꩻကီလꩻငါ၊ ဆရာႏယိုနဝ်ꩻ ခံႏစွဉ်ႏအဆာ၊ ခံႏစွဉ်ႏအနစ်နာႏ"ဆရာႏသီး ယွုန်းတေ့ꩻဗာႏ နုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့အဝ်ႏ။ ၄။ လိုꩻသီးယို ပေါႏမွိုးဖါပယ်ႏ၊ ပေါႏဆရာႏပယ်ႏသွူနဝ်ꩻ သက်အဝ်ႏမွန်ခန်းတဲ့ယဝ်း တွမ်ႏလိုꩻသီဗွန်ပီလို့ဝင်ꩻ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ အုံလိန်ႏလိန်ႏမာႏမာႏ၊ နာႏသွော့မွိုးဖါငေါဝ်း၊ လွိုမွုန်းတဝ်း ဆရာႏအဆွုံꩻအမꩻနော။

အမုဲင်(၁၅)

"လာဘော-အလာဘော၊ ခြွေခါႏခါႏ-ခြောခါႏခါႏ" ၁။ လာဘော-အလာဘော-ခြွေခါႏခါႏ-ခြောခါႏခါႏ၊ ခြောခန်းတဲ့ယဝ်း သꩻကုဲင်မွုန်းတောဝ်း၊ "ထာꩻခြောနဝ်ꩻ လောကထွုံꩻစံႏ၊ လောကဓံႏတပါꩻဒျာႏ"ဆန်ꩻငါမွေးတဝ်း၊ လွိုးသွိုန်းသောင်ခြင်ꩻ အွဉ်ႏလင်ꩻမွုန်းမဲ့ထီ၊ ထိုမ်ꩻစူတုပ်ꩻ အဲင်ႏတငါ လွေꩻငါငါ ကာမပ်မပ်၊ သꩻဓာတ်လင်ꩻမွုန်း တစိꩻစိꩻနော။ ၂။ အဝ်ႏခြောတွင်ꩻနဝ်ꩻ ရော့ꩻအံႏထာꩻတဗွာအံႏ၊ ရော့ꩻအံႏအရောင်ꩻအရာႏအံႏ၊ ရော့ꩻအံႏအစော့ꩻအလာႏအံႏ၊ သွတ်ꩻတရီရီ၊ အထီပြင်ပြင်၊ အင်ဖြောင်းအွꩻသော့ꩻ၊ ဆွော့ꩻကတဲ့ꩻဒျာႏအီ တသီနွောင်ꩻတဝ်း။ ၃။ ယူႏဖိုးပနားသူꩻမွိုင်၊ အံႏဒဲဉ်မုဲင်ꩻကို၊ အံႏဟန်ႏအိုအွိုးမုဲင်ꩻ၊ အံႏမီꩻမျောႏတဒူ၊ အံႏဗေဖူဟို့ꩻကွို့ꩻ၊ ထွို့ꩻနွောင်ꩻဒျာႏထုဲင်၊ တွူႏနွောင်ꩻဒျာႏလော၊ ယူႏစဲင်းစဲင်းသွော့နဝ်ꩻနော။ ၄။ အရေꩻတန်သွတ်ꩻသွတ်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏခြောခြော ဖေႏကခြွေ၊ အဝ်ႏဗွေဗွေ ဖေႏကချမ်ꩻသာႏနဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏဝီရိယဉာဏ်ႏ အံႏဆေ့ဆေ့ရေးရေး၊ ကျိုꩻစာꩻမွေးမွေးသွော့နော၊ ခြွေဗာႏဗာႏ၊ ဗွေဗာႏဗာႏသေႏချာႏ၊ ပွိုးထမုဲင်ꩻနဲတဲင် "ထာꩻခြော"ကရိုꩻနဝ်ꩻ "တနွောင်ꩻဖိုဖိုတောဝ်း ဉာဏ်ႏဝီရိယ"နောဝ်ꩻသွူ။

အမုဲင်(၁၆)

"ထွားအမျာꩻတာႏ-ချꩻဗာႏမာႏန" ၁။ ပုထုဇဉ်ႏသီးဘဝ "အတ္တမာႏန"အဝ်ႏတွော့ꩻ ဒေါ့ꩻဆွော့ꩻဒါႏထာꩻ၊ "ခွေမာꩻမꩻရော့ꩻ၊ ခွေဒေါ့ꩻမꩻမွေး၊ ခွေစွေးမꩻမဲဉ်ႏ"ခွုမ်တဉ်ႏဝါႏဒ၊ မာႏနအာႏတလာ၊ ထူႏအာအခွင်ꩻအရေꩻ၊ စီꩻဝွေꩻအုံကွံ ဒေါ့ꩻဟွံဝွေꩻ (ဒေါ့ꩻဟွံဝွေꩻသီး)နဝ်ꩻ ယပ်ꩻငါႏ၊ ထွူဒါႏဒွုမ်ထာꩻတွော့ꩻ အမျာꩻကိစ္စ အွဉ်ႏထွော့လွနဝ်ꩻတာႏ ခွယ်ꩻဗာႏနေးစွဉ်ႏတွမ်ႏမဲ-နုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့အဝ်ႏ။ ၂။ ထာꩻမာꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ- (က) လိုꩻတဖြာꩻ မာꩻဖေႏ တဖြာꩻတာႏ (ခ) လိုꩻတဖြာꩻ မာꩻဖေႏ အမျာꩻတာႏ (ဂ) လိုꩻအမျာꩻ မာꩻဖေႏ တဖြာꩻတာႏ (ဃ) လိုꩻအမျာꩻ မာꩻဖေႏ အမျာꩻတာႏ အဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ပေါႏထွာအမျာꩻတာႏနဝ်ꩻ နမ်းတာႏအွဉ်ႏချာ "ထွားငါအမျာꩻတာႏ-ချꩻဗာႏမာႏန"၊ ဖြွမ်းလွရျူႏရျူႏ၊ ဗူႏလွဟဝ်ဟဝ်နဝ်ꩻမꩻ (ကိစ္စနဝ်ꩻနဝ်ꩻ) အောင်ႏမျင်ႏလꩻနဝ်ꩻသွူ။ ၄။ ခွုမ်စွူစွူဝါႏဒ၊ နေးမာႏနတဲင် "တောငါ ခွေနွောင်ꩻငါ (တောငါ နီနွောင်ꩻငါ) ပါꩻမဉ်ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻထွာ" ပေါႏမာꩻငါငီထာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ လိုꩻအမျာꩻဆော့ꩻမဲ့၊ သွုမ်ꩻထဲ့အာႏဏာႏ၊ (သွုမ်ꩻထဲ့ဩဇာႏ) မာႏမွေးစွဉ်ႏထာꩻကွေးနော။

အမုဲင်(၁၇)

"အံႏဖြာႏပဉ်ဖဲ့ꩻ သွမ်ꩻသဲ့ꩻပဉ်ဖြာꩻနဝ်ꩻ အမာႏဒါႏ" ၁။ ချို့ꩻတဗာႏနဝ်ꩻ လင်ꩻအွꩻထီ၊ ထွားအယောင်ꩻထီကို၊ "ခွေနုံနဝ်ꩻ တရေꩻမွေးစွဉ်ႏထာꩻ၊ တွိုႏခွေခင်ႏနဝ်ꩻ ခြဲင်ႏကဒဲင်ႏပေႏ၊ တကုဲင်မွေးစွဉ်ႏထာꩻ"အံႏဖြာႏအနုံꩻ၊ သဲ့ꩻသွမ်ꩻအခင်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻ။ ၂။ တွိုႏတနီꩻတွော့ꩻ မုဆိုꩻမော့ꩻ၊ ကွပ်ဝွေꩻခင်ႏနဝ်ꩻတဲင် လွင်းထာꩻမွိုင်၊ မုဆိုꩻအဝ်ႏကုဲင်ညာꩻထိုꩻ၊ ကွဲလွင်းလွင်းတွော့ꩻ အနုံꩻလွေꩻအောဝ်ႏဝွို့စွော့ꩻထိုꩻ သွီႏပုံ၊ ကျံႏငင်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻငင်ႏ လꩻတဝ်းနဝ်ꩻမꩻ မုဆိုꩻထွꩻလꩻ၊ မုဆိုꩻခꩻသီ၊ ဝွေꩻကသဲ့ꩻသွမ်ꩻ ဝွေꩻခင်ႏနဝ်ꩻ လွင်းညာꩻဒါႏ၊ ဝွေꩻကအံႏဖြာႏ ဝွေꩻနုံꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီအီ။ ၃။ အဗွန်ပီနုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ "ကသဲ့ꩻသွမ်ꩻ အဖြာꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အာႏကွိုꩻဗာႏ၊ ကအံႏဖြာႏ အဖြာꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ မော့ꩻအီထာꩻဒုက္ခ"၊ လောကကိုယို အဝ်ႏတဲင်တွော့ꩻ "အံႏဖြာႏမွိုင်မွုန်းပဉ်ဖဲ့ꩻဖဲ့ꩻ၊ သွမ်ꩻသဲ့ꩻမွိုင်မွုန်း ပဉ်ဖြာꩻဖြာꩻ"ထာꩻထင်းသစ်ညာꩻဒါႏကွေးနော။

အမုဲင်(၁၈)

"ထွာမွုန်းဖွိုင်ꩻဟံႏ-ကျံႏဒျာႏသွော့ဖွိုင်ꩻခံꩻ" ၁။ "ဖွိုင်ꩻဟံႏ"နဝ်ꩻ ခံႏတဝ်းထာꩻဆွော့ꩻဗာႏ၊ ပေါႏထာꩻဆွော့ꩻဗာႏနဝ်ꩻ ပꩻစွဉ်ႏ၊ ပေါႏဖွိုင်ꩻဟံႏပꩻနဝ်ꩻ မာꩻဟောဝ်ချာလꩻဒွုမ်။ ၂။ "ဖွိုင်ꩻခံꩻ"နဝ်ꩻ ထာꩻဆွော့ꩻဗာႏလꩻဒျာႏ၊ စွော်စွော်မာꩻပꩻခန်းတဲ့ယဝ်း မာꩻထွာယင်းဖွိုင်ꩻခံꩻလꩻဒျာႏ။ ၃။ ဥပမာႏနုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ လိုꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ မာꩻထာꩻမွေးတဝ်းသွူတဲ့ ဝင်ꩻစွော့ꩻခံႏတဝ်း၊ ဝင်ꩻဒေါ့ꩻလꩻတဝ်း၊ ဝင်ꩻဆွုံꩻမꩻစူꩻတဝ်း၊ ဝွေꩻသီးလိုꩻစွိုꩻ ဝွေꩻသီးလိုꩻစွိုꩻ ပေါႏပꩻသွူနဝ်ꩻ "ပꩻလီ-ဗꩻကသီ"ဗွန်ပီနုဲင်း ဖွိုင်ꩻဟံႏပꩻ၊ မာꩻဟောဝ်ချာလꩻဒွုမ်။ ၄။ လိုꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ပေါႏမာꩻထာꩻမွေးတဝ်းနဝ်ꩻ ဝင်ꩻစွော့ꩻခံႏဒျာႏ၊ ဝင်ꩻဒေါ့ꩻလꩻဒျာႏ၊ ဝင်ꩻဆွုံꩻမꩻစူꩻဒျာႏ၊ ဝွေꩻသီးလိုꩻစွိုꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻမာꩻပꩻလီခန်းတဲ့ယတဝ်း တညတဝ်းခြာ၊ မာꩻဗူႏချာ-မာꩻရျူႏချာလꩻဒျာႏ၊ ဗူႏချာဒျာႏတွိုင်ꩻတွိုင်ꩻ၊ ရျူႏချာဒျာႏတွိုင်ꩻတွိုင်ꩻ ဗွန်ပီနုဲင်းဖွိုင်ꩻခံꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၅။ (က) ဖွိုင်ꩻဟံႏ-ခံႏတောဝ်း၊ သဲင်ႏပꩻစောဝ်း၊ လꩻတောဝ်း မာꩻဟောဝ်ချာ။ (ခ) ဖွိုင်ꩻခံꩻ-ခံႏဒျာႏ၊ မာꩻပꩻမာႏ၊ လꩻဒျာႏ မာꩻထွာချာ။ (ဂ) ထွာမွုန်းဖွိုင်ꩻဟံႏ၊ ငိုꩻမတန်ႏ၊ ယံကျံႏ ဖွိုင်ꩻခံꩻထွာ။ (ဃ) ပေါႏလွူးဒျာႏသꩻ၊ ဖွိုင်ꩻဟံႏပꩻ၊ ခြို့ꩻဝꩻ အဝ်ႏကုဲင်ချာ။ (င) နုဲင်းဖွိုင်ꩻခံꩻမꩻ၊ လွူးသွော့သꩻ၊ အောင်ႏလꩻ ထင်ႏငါငါ။ အမုဲင်(၁၉) ဒုက္ခဘွုံႏကို ခင်ႏလမ်းဖွိုႏထိုအဲဉ်ထောဝ်း ၁။ "ခင်ႏဖါႏ"နဝ်ꩻ ခံႏအတဗော့ꩻ၊ ခံႏထာꩻဆူႏဆော့ꩻ၊ အုံထွော့ဖေႏသွူ ဝင်ꩻခင်ႏယာꩻတဲ့ ဝင်ꩻအမျာꩻဗွောင်ႏဒျာႏ တဒေါင်ကင်၊ ဝင်ꩻအွဉ်ႏဝတ်း ခင်ႏလမ်းထိုထို။ ၂။ အဗွန်နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ ခူႏတဖူꩻသား၊ ဒါတဖူꩻသားနဝ်ꩻ အုံတင်းဗာႏယာခိုးလျား၊ ဗေင်ႏဗာႏတဖူꩻထျꩻ၊ ခံႏဒုက္ခဖေႏသွူ အမျာꩻတာႏတဲ့ အုံဗာႏဒျာႏ ဝင်ꩻဆꩻချာ၊ အုံဗာႏတဝ်း ဝင်ꩻဆꩻငါ၊ အုံဗာႏတဝ်း ဝင်ꩻဆꩻကီ၊ ဗွန်ပီခင်ႏဖါႏနောဝ်ꩻသွူ။ ၃။ တွိုး"ထီꩻ"နဝ်ꩻ အုံဗာႏဝင်ꩻကတူႏဆꩻကီလွုမ်ꩻ တကာႏတဝ်း ဝင်ꩻအွဉ်ႏဖွို့ထိုထိုဒျာႏထာꩻ။ ၄။ အပီနုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ ခွန်တန်ရာႏဇာႏ၊ အာႏဏာႏသားဖုံႏနဝ်ꩻ အုံဗာႏဝင်ꩻဆꩻကီလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ဝင်ꩻအွဉ်ႏအုံထိုထိုဒျာႏ၊ ဥပမာႏ "နုဲင်းထီꩻ"နောဝ်ꩻသွူ။ ၅။ လောကကိုယို အထိုအဖွိုႏ၊ ဆငါ-ဆချာ၊ ပရမတ်ယာႏယာႏနဝ်ꩻတဲး ခန္ဓာႏငတ်ꩻပါꩻ ရုပ်နာမ်ႏတရာꩻနုဲင်းနုဲင်းဝင်ꩻ၊ အုံလင်ꩻဗာႏ ဒုက္ခဘွုံႏကို၊ ခင်ႏလမ်းဖွိုႏထိုအဲဉ်ထောဝ်း၊ သေႏတဝ်းလွေꩻသွတ်ꩻ၊ ဆွတ်ꩻတခြင်းခြင်း၊ ဆင်းရန်းပီပီလို့ဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမုဲင်(၂၀)) ဗူႏမꩻ-ရျူႏခွꩻ၊ ထူႏလꩻ ၁။ ထာꩻမာꩻလစ်ꩻမျိုꩻအကို "လိုꩻအမျာꩻ-မာꩻဖေႏ၊ အမျာꩻတာႏ"နဝ်ꩻ လိုႏငါႏလွောင်ႏဗူႏထွာထွာ၊ လိုႏငါႏသꩻဓာတ်တလာတာႏ၊ လိုႏငါႏသꩻရက်ခွိုꩻအာအာ။ ၂။ အခေႏနေႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏနုဲင်းယို- (က) အွဉ်ငါသားဟောဝ်ဒျာႏ၊ လိုꩻအမျာꩻ လွောင်ႏဗူႏတဝ်း၊ အောင်ႏမျင်ႏတောဝ်း။ (ခ) လိုꩻအမျာꩻလွောင်ႏဗူႏဒျာႏ၊ အွဉ်ငါသားဟောဝ်တောဝ်း၊ အောင်ႏမျင်ႏတောဝ်း။ (ဂ) အွဉ်ငါသားတဲ့ ဟောဝ်ငါႏ၊ လိုꩻအမျာꩻတဲ့ လွောင်ႏဗူႏမွေး၊ နဝ်ꩻနဝ်ꩻသေႏချာႏ အောင်ႏမျင်ႏကွေႏ။ (ဃ) လိုꩻအမျာꩻတဲ့ လွောင်ႏဗူႏတဝ်း၊ အွဉ်ငါသားတဲ့ ဟောဝ်တဝ်း၊ နဝ်ꩻနဝ်ꩻ သျုက်သျက်တရေင်၊ သွုမ်ꩻခြေင်ဒုက္ခ၊ သောင်လွ-ခြင်လွဗာႏ၊ သာႏယာႏငီမ်ꩻချမ်ꩻတဝ်း။ ၃။ ကွပ်ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ ဖေႏနေးကေအာင်ႏမျင်ႏလꩻနဝ်ꩻ "အွဉ်ငါသားတဲ့ ဟောဝ်ဗာႏ၊ လိုꩻအမျာꩻတဲ့ လွောင်ႏဗူႏဗာႏ၊ ဗူႏမꩻ-ရျူႏခွꩻ၊ ထူႏလꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ကမဉ်လꩻ ထာꩻအောင်ႏမျင်ႏသား၊ ဖြားဆားတန်ပေႏ၊ ထူႏခွုမ်သေႏသေႏသွော့ "ဟောဝ်-ဗူႏ"နောဝ်ꩻနော။

နေင်ႏ ၁၃၈၂-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ဟားလောင်း(၁၀)၊ နေင်ႏတသာဆန်ꩻ(၁)နီꩻ ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ ဇဝနာရာမလိတ်သွဉ်တွိုက် ဗွေႏဗွန် ဘဒ္ဒန္တကောဝိဒ ဩဝါဒကထာ ငေါဝ်းမိန်းငွါ တကာႏခွန်နင်ꩻသီး ကားကအဝ်ႏဖုံႏဟွေး- ပွိုင်းနေင်ႏနဝ်ꩻ ပေါႏနေင်ႏတသာဆန်ꩻတနီꩻ နုဲင်းဟန်ႏနီꩻယိုနဝ်ꩻ ထင်ႏကျောင်ꩻပငါပရာꩻ၊ ပင်ꩻရဟန်ꩻသံဃာႏ နာႏပရိတ်တရာꩻ၊ ဟန်ႏနေင်ႏယို ကွပ်ပွိုးကပ်ရောႏဂါႏတဲင် ဖေႏကထွာမွုန်းတဝ်း လိုꩻစုလိုꩻဗူႏတွော့ꩻ ရောႏဂါႏဖေႏကရမွုန်းတဝ်းလို့ဝင်ꩻတွော့ꩻ ပင်ꩻရဟန်ꩻ(၉)ပါꩻ၊ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻ' ရွစ်ပရိတ်' ဖတ်ကမ္မဝါႏ' ပသာမေတ္တာႏ' ဖန်းဖေႏကုသိုလ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်သီးမာꩻချာဗော့ꩻကျောင်ꩻကိုနုဲင်းယိုသွူ။ ကမဉ်နာႏပရိတ်တရာꩻ တကာႏအမျာꩻသီးအတွက်တာႏတဲ့ အွဉ်ႏဖွို့ဖေႏတွမ်ႏ စက်ခြောဝ်ငေါဝ်းတဲင် အုံဗော့ꩻလမ်းကိုနဝ်ꩻ နာႏလꩻဒျာႏ၊ "ပွိုးတမုဲင်ꩻ မာꩻတဝ်းတွမ်ႏလိုꩻစုလိုꩻဗူႏဟောင်း"ကရိုꩻနဝ်ꩻ မဉ်ခြုဲင်းနယ်ငါႏ အကျောင်ꩻအခရာႏ။ "ကပ်ရောႏဂါႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ပါꩻမုဲင်ꩻတဲ့ တထီႏနွောင်ꩻတဝ်းအနမ်း၊ ပေါႏမာꩻနေး လိုꩻစုလိုꩻဗူႏနဝ်ꩻ လိုꩻစုလိုꩻဗူႏကိုနဝ်ꩻ မော့ꩻရောႏဂါႏသား ပါသော့ꩻဒါႏ၊ ရောႏဂါႏ ရဒါႏလို့ဝင်ꩻ၊ ပေါႏသဲင်ꩻလမ်းတဲ့ သဲင်ꩻရပါစွဉ်ႏ လိုꩻလမ်းကို၊ ရောႏဂါႏဖေႏနေးကတွမ်ႏရမွုန်းလို့ဝင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် မာꩻနေးတဝ်း လိုꩻစုလိုꩻဗူႏ၊ ဖေႏထင်ႏတဝ်းကျောင်ꩻ၊ အကျောင်ꩻအခရာႏ အဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻ။ "အုံစွူစွူဗော့ꩻ လမ်းကိုနဝ်ꩻဟုဲင်း၊ အုံစွူစွူဗော့ꩻ ကျောင်ꩻကိုနဝ်ꩻဟုဲင်း" ကထွဉ်ႏအုံနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ တွမ်ႏလိုꩻအထန်ႏ လွေꩻဗော့ꩻအုံခြꩻ ရောႏဂါႏဖေႏကရလꩻမွုန်းတဝ်းတဲင် ထွဉ်ႏအုံစွူစွူဗာႏလမ်းကို၊ ကျောင်ꩻကိုနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ငေါဝ်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာငေါဝ်းအကျိုꩻအဝ်ႏတွော့ꩻ အဝ်ႏလိုႏလွောက်ꩻနာႏလွဉ်ꩻ ပငါပရာꩻ။ လမ်းကိုနဝ်ꩻ လိုꩻတဖြာꩻဖြာꩻ မဉ်ႏဆော့ဆာစိန်ႏစွော့ꩻထာꩻနဝ်ꩻ လိုꩻဆာနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ႏခေါ်ခေါ်သွော့၊ အုံညာꩻညာꩻသွော့လိုꩻဆာ၊ လိုꩻပေႏဖုံႏနဝ်ꩻ သူႏသေတဝ်းထာꩻတဲင် ရောႏဂါႏဖေႏနေး ကတွမ်ႏရလꩻမွုန်း လိုꩻပေႏဖုံႏနဝ်ꩻ ထွားနေးဟောဝ်ဟောဝ်သွော့။ လိုꩻဆာနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အလျားမဉ်ႏသန်၊ ကထောင်ꩻမဉ်ႏဆာ၊ မဉ်ႏတဟေထာꩻ၊ သာထာꩻကထောင်ꩻမဉ်ႏချ၊ မဉ်ႏရွိုးအွန်းလွဉ်နဝ်ꩻ လောႏလွေꩻအွဉ်ႏနယ်မွိုင်မွိုင်သွော့ တသီႏယွုံႏဆေးရုံ၊ ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ ငမ်းဝင်ꩻသေ၊ ဝင်ꩻသꩻဝင်ꩻတဲင် နေးတွမ်ႏတသီႏနယ်ꩻဒွေါင်ႏတွော့ꩻ ကျံႏလွမ်ꩻလာꩻတေ့ꩻဒျာႏဗော့ꩻ အလမ်းကိုတဲ့အဝ်ႏ၊ မာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ မာႏယော့မွေးစွဉ်ႏထာꩻ၊ မာꩻမွုန်းနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ မဲ့ꩻရောႏဂါႏ ရလို့တလမ်းလိုမ်း။ "မော့ꩻရောႏဂါႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻသꩻခရာႏတမွေးတဝ်း၊ ဟောဝ်ငမ်းခရာႏဒျာႏ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ အဝ်ႏလိုႏလွေꩻအွဉ်ႏနယ်မွိုင်မွိုင် တသီႏယွုံႏဆေးရုံ။ အွဉ်ႏနယ်မွိုင်မွိုင်နုဲင်းနဝ်ꩻမꩻ အခိန်ႏထွꩻထွꩻလွမ်ꩻလာꩻလꩻ၊ ဟောဝ်ချာနွောင်ꩻဒျာႏ၊ ပေါႏထဲ့ဆုဲင်ꩻထိုꩻ' ပေါႏရောႏလွဉ်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻ လွမ်ꩻလာꩻလꩻဒွုမ်-ကရိုꩻနဝ်ꩻ သေခါꩻသွော့စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ၊ အရေꩻတန်မွေးစွဉ်ႏထာꩻ၊ အွဉ်ႏသတိꩻတိꩻလွသွော့။ "ဟွာႏခွိုꩻခွိုꩻစူ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ကမော့ꩻရောႏဂါႏသား ကခွုမ်စံႏဒါႏ တခြိုꩻတမျိုꩻမျိုꩻလောင်းနဝ်ꩻ သေ့ꩻရောႏဂါႏ အဝ်ႏဗွို့ꩻသေꩻဒါႏ၊ ပေါႏစံႏဗာႏတခြိုꩻနဝ်ꩻတဲ့ သေ့ꩻရောႏဂါႏနဝ်ꩻ ဗွို့ꩻတောနီစူ၊ ပေါႏဟွာႏထိုꩻတဝ်းစူနဝ်ꩻ တနယ်ꩻတဝ်းတဲ့တနယ်ꩻ၊ တလဲင်ႏတဝ်းတဲ့ တလဲင်ႏ သေ့ꩻရောႏဂါႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ လဲဉ်းသော့ꩻဖြောင်းကို၊ လဲဉ်းသော့ꩻကထောင်ꩻကို၊ လဲဉ်းသော့ꩻနေ့ꩻဖကို၊ ပေါႏသေ့ꩻရောႏဂါႏ လဲဉ်းသော့ꩻလꩻသွူ နမ်းခန္ဓာႏကိုနဝ်ꩻ ဆော့ဆာစွဉ်ႏထာꩻ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ "ဟွာႏခွိုꩻခွိုꩻသွော့စူ၊ ဟွာႏစင်စင်သွော့စူ"ထွဉ်ႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ နဝ်ꩻတဲ့ထွာငေါဝ်းအကျိုꩻအဝ်ႏတဲင် လွောက်ꩻနာႏဗာႏ။ ကရီးခါနဝ်ꩻ "တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ အုံညာꩻလို့ဝင်ꩻ သွံပေလꩻဒျာႏ၊ ရောႏဂါႏတရနွောင်ꩻတဝ်း"ဒေါ့ꩻလွနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ယိုခါနဝ်ꩻ သွံပေလꩻတဝ်းဒွုမ်၊ "သူပေလွိုမꩻ-သꩻဆွော့ꩻလꩻ"ဒေါ့ꩻတောလဲဉ်းနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကရီးခါနဝ်ꩻ "၁၄-နီꩻကို ပေါႏတထွာတဝ်းထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ရောႏဂါႏအဲဉ်ထဝ်း၊ သဲင်ꩻအုံလမ်းလꩻလဲဉ်းဒျာႏ"ဒေါ့ꩻလွနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ယိုခါနဝ်ꩻ မွေးတဝ်းဒွုမ်၊ ၁၅-နီꩻမꩻ ၁၆-နီꩻမꩻ ရောႏဂါႏလက္ခဏာႏပေါႏတဲ့အဝ်ႏ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ "၂၁-နီꩻမꩻ သꩻဆွော့ꩻလꩻ"ဒေါ့ꩻတောဖျင်လဲဉ်းနုဲင်းနဝ်ꩻ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ "သꩻဆွော့ꩻလꩻလဲဉ်း၊ ထွာတဝ်းထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ၊ ထွာဒျာႏဝင်ꩻရပ်၊ တထွာတဝ်းနီရပ်"ယူႏဖွီမွုန်းထာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ အုံဖွီအုံဖုဲင်၊ အုံကြွို့ꩻကြꩻမွုန်းထာꩻ။ အစိုႏရကထေဒါႏ စီꩻကန်ꩻဖုံႏ၊ ဆဲင်ႏရာꩻရပ်ကိုကထေဒါႏ စီꩻကန်ꩻဖုံႏ "မာꩻမွုန်းနုဲင်းနဝ်ꩻ-မာꩻဗာႏဒျာႏနုဲင်းယို"စတဲင် ငေါဝ်းဖေႏသတိꩻ ငေါဝ်းနယ်ထွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ လွောက်ꩻနာႏလွဉ်ꩻမွေးမွေးဗာႏ။ အစိုႏရ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻဝွန်ႏတန်ဌာႏနကထေဒါႏ သတင်ꩻအမဲဉ်ႏဖုံႏ၊ ငေါဝ်းနယ်ထွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ နာႏသေႏသေႏသွော့၊ တာႏဝွန်ႏကအဝ်ႏဒါႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏဖုံႏတဲ့ လိုꩻနီရပ် လိုꩻနီဒုံ လိုꩻနီဝေင်ꩻ ဖေႏကသေသတင်ꩻ တလဲင်ႏချင်ꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊ လိုႏမာꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻတဲ့နဝ်ꩻ တခိန်ႏချင်ႏထွꩻသွို(အချိန်နဲ့တပြေးညီ) တလဲင်ႏချင်ꩻ မာꩻဖေႏသွော့မွိုင်မွိုင်၊ ပါꩻမဉ်ႏခွန်းတဲ့ ဖေႏကထွာ "ခန္တီႏပါႏရမီႏ"နဝ်ꩻ သယ်ꩻခံႏဖေႏသွော့။ အခိန်ႏအခါႏယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏငါႏ "သဘော်ꩻသꩻမျတ်"စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ၊ "သꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ တထီႏတဝ်းအနမ်းစွဉ်ႏတဲ့ "သꩻကုဲင်"တဲ့ ဝွေꩻအာႏတွမ်ႏဝွေꩻအစွန်ꩻသတ္တိ တလာတန်ဒျာႏ၊ "သꩻဟောဝ်"တဲ့ ဝွေꩻအာႏတွမ်ႏဝွေꩻအစွန်ꩻသတ္တိ တလာတန်ဒျာႏ။ ဥပမာႏ- ဒေါ့ꩻခန်းပါꩻတဖြာꩻ ဒေါႏသꩻထန်ႏ၊ သꩻလျားထာꩻ၊ ထွားဝွေꩻမဲ့ငါနဝ်ꩻဟုဲင်း "ဒေါႏသꩻသွီႏတဗဲက်ꩻ-လွိုးတနျာႏတဲက်ꩻစွဉ်ႏ"၊ ကွပ်သꩻလျားတွော့ꩻ လွိုးတဲ့တကုဲင်စွော့ꩻထိုꩻစွဉ်ႏ၊ ဝွေꩻနမ်းတဲ့ သꩻဒုက္ခဒျာႏ၊ ကထီႏဝွေꩻသားတဲ့ သꩻတချမ်ꩻသာႏတဝ်း၊ နဝ်ꩻနဝ်ꩻ သꩻကုဲင်' သꩻဒေါႏသꩻ ပျꩻအအာႏရဲင်ꩻ၊ ပျꩻအစွန်ꩻ မွိုက်နယ်ထာꩻသနယ်နဝ်ꩻ၊ "ဒေါသ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ သဘော်ꩻအဝ်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ ဒေါသသဘာဝ၊ သꩻလျားထာꩻအထွုံꩻစံႏ-အဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻ ကရိုꩻနဝ်ꩻ စဲင်းစဲင်းစဲ့စဲ့၊ ထင်ႏထင်ႏသျာꩻသျာꩻ အွဉ်ႏနယ်ပါꩻသနယ်နောဝ်ꩻ။ ယူႏတောသွော့ "မေတ္တာႏ၊ ကရုဏာႏ၊ မုဒိတာႏ-သꩻဟောဝ်၊ သꩻမျတ်"ဖုံႏနဝ်ꩻ သဘော်ꩻသဘာဝ အထွုံႏစံႏဟုဲင်း၊ လိုꩻသꩻမေတ္တာႏတန်နဝ်ꩻ "အလွိုးအဗန်"အဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ ကရုဏာႏသား လိုꩻထာꩻသညင်ꩻတန်နောဝ်ꩻ "အငုဲင်ꩻအဟန်"အဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ လိုꩻတကေးဒါႏတဝ်းဝင်ꩻ၊ လိုꩻသꩻရေꩻမွေးဝင်ꩻနဝ်ꩻ "ပယွုမ်းယွုမ်းပေႏ၊ စွူဖြွိုးပေႏ၊ လွိုးဗန်တရေꩻရဲ့ပေႏ"သနယ်၊ ဝွေꩻနမ်းတဲ့ သꩻချမ်ꩻသာႏဒျာႏ၊ ကထီႏဝွေꩻသားဖုံႏတဲ့ ဗွေမဲ့စွုမ်ႏဖြာꩻ သꩻရေꩻပငါပရာꩻ။ နောဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ သꩻဟောဝ်သꩻမျတ်ကရိုꩻဒါႏ သꩻမေတ္တာႏ' သꩻကရုဏာႏ' သꩻမုဒိတာႏသီးဖုံႏ တဗွီႏနယ်'အွီႏနယ်' ခွꩻရျူႏနယ်၊ ဝွေꩻသီးထေနယ် ဝွေꩻသီးအာႏရဲင်ꩻ၊ ဝွေꩻသီးထေနယ် ဝွေꩻသီးအစွန်ꩻသတ္တိဖုံႏသနယ်နဝ်ꩻ၊ "သꩻမေတ္တာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ သꩻဘော်ꩻအဝ်ႏနုဲင်းယို၊ "သꩻကရုဏာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ သဘာဝအဝ်ႏနုဲင်းယို၊ "သꩻမုဒိတာႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ အထွုံႏစံႏအဝ်ႏနုဲင်းယို၊ နောဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ မေတ္တာႏ' ကရုဏာႏ' မုဒိတာႏသီး အွဉ်ႏရနယ်အခွꩻဓါတ်၊ အွဉ်ႏရနယ် အစွူဓါတ်၊ အွဉ်ႏရနယ် အပယွုမ်းဓါတ်၊ အွဉ်ႏနယ်ဝွေꩻသီး အဟောဝ်ပွုံႏ၊ အွဉ်ႏနယ်ဝွေꩻသီး အမျတ်ပွုံႏဖုံႏသနယ်နောဝ်ꩻ။ အရေꩻကတန်ငါႏ အခိန်ႏခါႏနုဲင်းယိုခါနဝ်ꩻ "ပါႏပါꩻယို၊ ပါႏပါꩻနောဝ်ꩻ၊ ပါꩻယိုဟောဝ်တဝ်း၊ ပါꩻနဝ်ꩻယံတဝ်း"တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ' တစွိုꩻတွမ်ႏတစွိုꩻ ခွန်းတောဒျာႏလို့ဝင်ꩻ၊ ရွို့ꩻတောဒျာႏလို့ဝင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လွောင်ႏဗူႏရေꩻကုဲင်တဲင် ထွာအမာႏတန်၊ တယံတဝ်း၊ သူႏတောႏကောင်ꩻ လိုꩻဟောဝ်သီးဖုံႏ ကျွိုက်တဝ်းတစိꩻစိꩻ။ အရေꩻတန်ငါႏ မရေႏမရာႏ အခိန်ႏခါႏနုဲင်းယိုခါနဝ်ꩻ ခမ်းသား ထီသား "ကားကအဝ်ႏ-အဝ်ႏလိုႏလွောင်ႏဗူႏငါႏ"လို့ဝင်ꩻ၊ လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻ လိုႏအွဉ်ႏငါႏ သꩻဟောဝ်သꩻမျတ်၊ လိုႏအွဉ်ႏငါႏ မေတ္တာႏ ကရုဏာႏ မုဒိတာႏတရာꩻ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ တဲႏနေင်ႏတသာယိုမာꩻငါနဝ်ꩻ နမ်းတသာ သꩻတသာ၊ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ' တစွိုꩻတွမ်ႏတစွိုꩻ ရက်ရက်ပဲင်ꩻပဲင်ꩻ' ထီꩻထီꩻသင်ꩻသင်ꩻ' သညင်ꩻတန်တန်' သꩻရောင်းသꩻရေꩻ ရုဲင်းရုဲင်းဟန်ဟန် "နေးတွမ်ႏခမ်းသားထီသား လွောင်ႏဗူႏမုꩻအာႏရဲင်ꩻတလာလာ"တွော့ꩻ ကတလူႏ ကတခူဗာႏ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ကတွူႏတရန်ဗာႏ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ကပေ့ꩻရဲ ကကာႏကွယ်ႏဗာႏ ကပ်ရောႏဂါႏအမျိုꩻမျိုꩻ-စတဲင် အယပ်ꩻအခုဲင်ႏအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ယံဖေႏနေး ကအောင်ႏလꩻသွော့၊ ယံဖေႏနေး ကအောင်ႏလꩻသွော့၊ ယံဖေႏနေး ပေ့ꩻရဲကာႏကွယ်ႏနွောင်ꩻသွော့၊ ယံဖေႏနေး ကနွန်ႏဝꩻနွောင်ꩻသွော့၊ ယံဖေႏနေး ကပက်ညာꩻထိုꩻနွောင်ꩻသွော့-ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ် ကွီဆုꩻပတ္ထနာႏ၊ ပသာဖေႏမေတ္တာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ ဩဝါဒကထာ ငေါဝ်းမိန်းငွါယိုနဝ်ꩻ ယိုတလဲင်ႏတာႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသဝ်ꩻအွဉ်ႏထွူတခါႏက တခွုင်းယို။ - မူႏခိုခွန်နင်ꩻသီးဖုံႏ ကားကအောဝ်ႏ - - တဒုံလုမ်းလုမ်း၊ တရပ်လုမ်းလုမ်း - - တခမ်းလုမ်းလုမ်း၊ တကမ္ဘာႏလုမ်းလုမ်း - - ဘုရာꩻဗွန်အဝ်ႏကုမ်း၊ တရာꩻဗွန်အဝ်ႏကုမ်း၊ သံဃာႏဗွန်အဝ်ႏကုမ်း - - မေတ္တာႏဗွန်အဝ်ႏကုမ်း၊ ကုသိုလ်ႏဗွန်အဝ်ႏကိုမ်းသေႏသေႏတဲင် - ကင်ꩻညာꩻရောႏဂါႏ၊ ခြွိုင်ႏသန်ꩻချမ်ꩻသာႏလွသွော့၊ - စွုမ်ႏပီးစွုမ်ႏပါꩻ၊ စွုမ်ႏဖြီးစွုမ်ႏဖြာꩻ ပငါပရာꩻနော။ နေးတွမ်ႏမေတ္တာႏတဲင် - ဗွေႏဗွန်-ကောဝိဒ ဇဝနာရာမလိတ်သွဉ်တွိုက် ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ ၁၃၈၂-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ဟားလောင်း(၁၀) (၁၇-၄-၂၀၂၀) တောင်ꩻခါꩻ- - ဗွေႏသံဃာႏသီးတဲ့နောဝ်ꩻ - တကာႏသီးဗော့ꩻဗော့ꩻညာꩻညာꩻတဲ့နောဝ်ꩻ - လွဉ်ကွဉ်းတော့ꩻမွုန်းဒွုမ်ဆရာႏ - ထင်ႏလွဉ်မွုန်းဒွုမ်ကျောင်ꩻနော။ ^[၁]^[၂]^[၃]

အာႏကွိုꩻ

↑ နောင်တောင်ꩻညီႏလာႏခံႏထေရုပ္ပတ္တိစာတမ်း
↑ ဗွေႏဗွန် (ကောဝိဒ) ထေရုပ္ပတ္တိအအဲဉ်ႏ၊ ဗွေႏမဟိန္ဒ-သီႏသဲင်ႏ
↑ တဲမ်းစူနေးစေးလာႏလောင်း

[1] နောင်တောင်ꩻညီႏလာႏခံႏထေရုပ္ပတ္တိစာတမ်း

[2] ဗွေႏဗွန် (ကောဝိဒ) ထေရုပ္ပတ္တိအအဲဉ်ႏ၊ ဗွေႏမဟိန္ဒ-သီႏသဲင်ႏ

[3] တဲမ်းစူနေးစေးလာႏလောင်း

[၁]

[၂]

[၃]