ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻ
ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻ (အဲင်းကလေတ်: Mandalay) (မန်း: မန္တလေးမြို့) နဝ်ꩻ မျန်မာခမ်းထီကို ထွာဒုတိယအတန်လွိုသွတ်ꩻဝေင်ꩻတန်တဲင် ထွာꩻဒျာႏ မန်ႏတလေꩻတွိုင်ꩻဒေႏသတန် ဝေင်ꩻတန် နဝ်ꩻသွူ။ ခရိစ်နေင်ႏ ၂၀၁၄ ဗာႏ မွူးကွို့ꩻနာꩻစရင်ꩻအလꩻ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းအဝ်ႏ ၁,၂၂၅,၅၅၃ ဖြာꩻ နဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻယို အဝ်ႏစီꩻပွာꩻရေꩻဝေင်ꩻတန် ရန်ႏတကွုန်ႏနဝ်ꩻ ဗွော့ꩻညာꩻအဝ်ႏ ၃၈၅ မဲင်ႏ၊ အဝ်ႏဒျာႏ ဧရာႏဝတီႏခြောင်ခကွဉ်ႏ ကိုဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွုံႏဘောင်ႏခွန်စိုး မျန်မာခမ်းထီ အဆုဲင်ꩻသွတ် ခွန်ဟော်ခံꩻ ခမ်းဝေင်ꩻတန်ဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ယိုခါနဝ်ꩻ ထွာမျန်မာခမ်းအခဝ်ထင်ꩻ မန်ႏတလေꩻတွိုင်ꩻဒေႏသတန်တွမ်ႏ မန်ႏတလေꩻခရဲင်ႏသီး ရွုမ်ꩻအဝ်ႏသွော့ꩻဝေင်ꩻတန် နဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻရန်ႏတကွုန်ႏမိဉ်ႏထွူ ထွာဒုတိယအတန်လွိုသွတ်ꩻ ဝေင်ꩻဒျာႏသွူ။ အဝ်ႏဒျာႏ မျန်မာခမ်းအခဝ်ထဝ ကိုလဲ့မွေးမွေး မန်းယေန်ႏငဲးရေꩻဖုံႏ အဝ်ႏခြွဉ်းအာငါႏ ဒေႏသဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻယို ခေတ်ပြောင်ꩻလွေꩻလဲဉ်း သွံ ခေတ်(စိုး)လဲ့ꩻ ဝေင်ꩻအဝ်ႏတင်ႏသျာꩻ စွူစွူဒျားနဝ်ꩻသွူ။
| ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻ မန္တလေးမြို့ | ||
|---|---|---|
| ဝေင်ꩻ | ||
 | ||
| ||
  ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻ | ||
| ကိုဩဒိနိတ်: 21°57′N 26°5′E / 21.950°N 26.083°Eကိုဩဒိနိတ်: 21°57′N 26°5′E / 21.950°N 26.083°E | ||
| ခမ်းထီ |  မျန်မာခမ်းထီ | |
| တွိုင်ꩻဒေႏသတန် |  မန်ႏတလေꩻတွိုင်ꩻဒေႏသတန် | |
| ခရဲင်ႏ | မန်ႏတလေꩻခရဲင်ႏ | |
| အစိုႏရ | ||
| • အစွိုးအမျိုꩻ | ဝေင်ꩻတန်မန်ႏတလေꩻလွိုင်ႏကွုန်ꩻသာႏသာႏတာႏကောႏမတီႏ | |
| ဧရိယာႏ[၁] | ||
| • ဝေင်ꩻ | ၁၆၃.၈၄ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၆၃.၂၆ စတုရန်းမဲင်ႏ) | |
| ထိုထဲင်းပင်ႏလယ်ႏ ထီခိုႏဆꩻကီ[၃] | ၇၆.၂ မီတာ (၂၅၀[၂] ပေ) | |
| လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၂၀၁၄ သန်းခေါင်စာရင်း)[၄][၅] | ||
| • ဝေင်ꩻ | ၁,၂၂၅,၁၃၃ | |
| • တချ | ၇၅၀၀/km၂ (၁၉၀၀၀/sq mi) | |
| • ဝေင်ꩻခူꩻတန် | ၁,၀၂၂,၄၈၇ | |
| • ခမ်းရင်ꩻသားလိုꩻခွိုꩻ | မန်း၊ အိန္ဒိယ၊ ခယ်ႏ၊ ဖြဝ်ꩻ | |
| • ထာꩻကိုꩻကွဲႏ | ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ၊ ခရိယာန်ႏဘာႏသာႏ၊ ဟေင်ဒူဘာႏသာႏ၊ | |
| အခိန်ႏအွိုင်ꩻ | မျန်မာအခိန်ႏအွိုင်ꩻ (UTC+6:30) | |
| ဧရိယာႏကိုဒ်(ဖုံႏ) | 2 (mobile: 20,69, 90)[၆] | |
| ဝဲက်သုဲက် | emandalay.gov.mm | |
နောင်ႏ ၁၀၀ အကို ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻနဝ်ꩻ ခံႏဗာႏ ဒုတိယကမ္ဘာႏစဲ့ꩻဖေꩻတံႏ၊ ခံႏဗာႏမေႏခိုးတံႏ အန်ႏတရာယ်ႏဖုံႏတဲင် ကုဲင်ပြင်ꩻထိုꩻဗာႏအာတန်လဲ့ တယ်ႏထောင်ႏနွောင်ꩻချာယင်းဒျာႏ အတသာနဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻနဝ်ꩻ မျန်မာခမ်းထီကို ထွာဒျာႏ မန်းခွန်ဟော်ခံꩻ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻ ခင်ႏလမ်းဝေင်ꩻတန်တဖြုံႏဒျာႏတဲင် မန်းယေန်ႏငဲးရေꩻအမွီႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏကုဲင်သော့ꩻအာတန်သွူ။
မိဉ်ꩻဝေါဟာရငဝ်းငွါ
မွဉ်းဖျင်ပွိုးတောမ်ႏ "မန္တလေး"ကဟဲ့ꩻဒါႏ ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻ အမိဉ်ꩻနာမဝေါဟာရယို ကရီးခါနဝ်ꩻ မန်းဘာႏသာႏအနေႏ အဝ်ႏဟဲ့ꩻဒျာႏ "ထီးပေါင်းကား"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻတန်တရာꩻဝင်ႏအမိဉ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ "ရတနာပုံ" သွူ။ ခွန်စိုးနဝ်ꩻ မန်ႏတလေꩻယို အဝ်ႏဟဲ့ꩻဖန်ဒျာႏ ဝေင်ꩻခံꩻ(ရွှေမြို့တော်)၊ ရတနာပုံရွှေမြို့တော်၊ ခွန်ဝေင်ꩻ စတဲင် နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကဟဲ့ꩻဗာႏ "မန်ႏတလေꩻ" အမိဉ်ꩻယိုခါနဝ်ꩻ ပွိုးနုဲင်းမုဲင်ꩻဟဲ့ꩻဗာႏ အဝ်ႏမုဲင်ꩻလင်ꩻလွဉ် ကရိုꩻဒါႏ အဖြေႏတာႏနဝ်ꩻ စဲင်းစဲ့သေႏချာႏဒါႏ အထောက်အထား တမော့ꩻတဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ပညာႏသျင်ႏဖုံႏနဝ်ꩻတဲ့ အဝ်ႏဒေါ့ꩻရောင်ဒျာႏ ဖြာꩻစွိုးဖြာꩻမျိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ယဟန်ႏသားတဲ့ အဝ်ႏဒျာႏ မန်းတလေꩻကောင် ဝေါဟာရကိုလွဉ်၊ ယဟန်ႏတဲ့ ရိုꩻဒျာႏ အဝ်ႏ "မဏ္ဍလ"(တွောင်းညီႏဒါႏခင်ႏလမ်းထာꩻပြင်ႏ) ငဝ်းဝေါဟာရကို လင်ꩻလွဉ်၊ ယဟန်ႏတဲ့ မဏ္ဍလအရပ်ထျꩻနဝ်ꩻ ကောင်အဝ်ႏ(၉)ဖြုံႏတဲင် ဟဲ့ꩻလွဉ်ꩻဒျာႏ မဏ္ဍလကောင် နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ "မဏ္ဍလဖုရားသခင်" ဝေါဟာရလိတ်ဖြုံႏနဝ်ꩻ ၁၅ရျာꩻဗူႏ အင်းဝခေတ် လိတ်လုံးကို အဝ်ႏတဲမ်းမုဲင်ခါꩻအဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။[၇]
ဟံႏပထဝီႏ
မွဉ်းဖျင်ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ ဧရာႏဝတီႏခြောင်ဖင်ႏကွဉ်ႏ ကွန်လောင်းတဲင် ထွာဒျာႏ အဝ်ႏထိုꩻ ဧရာႏဝတီႏခြောင်တောမ်ႏ ဖြဝ်ꩻကောင်ရွေꩻခါႏ ကထွာဒါႏ အနားဒွေါင်ႏ ၈ မဲင်ႏရပ် ကအဝ်ႏဒါႏ ဟံႏနယ်ႏထာꩻပြင်ႏ တခူးတခဝ်ဒျာႏသွူ။ အဝ်ႏဒျာႏ လတ္တီစျုထင်ꩻ ၂၁° ၉၈' တောမ်ႏ လောင်စီစျုကွဉ်ႏ ၉၆° ၈' အခါႏသွူ။
ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻ ဟံႏနယ်ႏအအဲဉ်ႏအလုဲင်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏစတုရန်းမဲင်ႏ ၂၅ မဲင်ႏတဲင် လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းနဝ်ꩻ ၁၉၆၃ ဗာႏ စာႏရင်ꩻအလꩻ အဝ်ႏ(၂၁၅၄၂၆)ဖြာꩻသွူ။ ရပ်ကွက်အဝ်ႏ ၃၈ ရပ်ကွက်၊ လမ်းငင်းအဝ်ႏ (၃၅ဝဝဝ)လမ်းရပ်သွူ။ လိုꩻမျိုꩻပေါင်ꩻစွုမ်ႏ အဝ်ႏအုံသော့ꩻဒျာႏ နုဲင်းဝေင်ꩻရန်ႏတကုင်ႏနေနေသွူ။ ရာႏသီႏဥတုနဝ်ꩻ လျားသဲင်တခြိစ်ꩻဥတုဒျာႏသွူ။ ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၆၅ ဗာႏ လာအောက်တိုဗာ (၁)နီꩻနဝ်ꩻ ခမ်းထီတန်အစိုႏရ ဖြယ်လွေꩻဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻတာႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏ(၄)ဖြုံႏတဲင် တွိုႏ ၁၉၉၂ ဗာႏ ဒီသဉ်ဗာလာ(၁၂)နီꩻ အစိုႏရ ခမ်းကိုရေꩻဝွန်ႏတန်ဌာႏန လိတ်ကေႏညာႏ အမုဲင်(၈၄)အလꩻ ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻယို အဝ်ႏ(၄)ဝေင်ꩻနယ်ႏ ဒင်ႏထိုအွောန်ႏထွော့လွေꩻယင်း (၅)ဝေင်ꩻနယ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ယိုခါနဝ်ꩻ ဖွဲ့ဗူႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻ လွိုင်ႏကွုန်ꩻသာႏယာႏ(စည်ပင်)ဟံႏနယ်ႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏ(၆)ဖြုံႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏအရံႏ (၁)ဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။
လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း
မွဉ်းဖျင်ကမ္ဘာႏကုလသမဂ္ဂစွိုꩻ ၂၀၀၇ ဗာႏ ရမ်ꩻထွားချက်အလꩻ ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏ(၁)သန်းရပ်သွူ။ လိုꩻဖြာꩻ ထင်ႏထိုနုံꩻအလꩻ မိဉ်ႏတွိုႏ ၂၀၂၅ နဝ်ꩻ ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း အီႏအဝ်ႏလွဉ် (၁.၅)သန်းရပ်နဝ်ꩻသွူ။ မျန်မာခမ်းထီ ယေန်ႏငဲးရေꩻ ဝေင်ꩻတဝေင်ꩻကထွာဒါႏ ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻနဝ်ꩻ တယ်ႏအနေင်ႏ(၂၀)အကို ခယ်ႏလိုꩻမျိုꩻဖုံႏ နွို့လွဉ်တဲင် ခယ်ႏယေန်ႏငဲးရေꩻဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏရော်ꩻလွဉ်ပါနဝ်ꩻသွူ။ ခယ်ႏလိုꩻမျိုꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလꩻပါစွဉ်ႏ တရာꩻတဝင်ႏတဝ်း မတ်ပုံတဉ်ဖုံႏတဲင် ယိုခါ ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻ ဝေင်ꩻကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၃၀-၄၀%)ရပ်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ခယ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ကလာꩻအေင်ဒိယဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏနေနေသွူ။
သမဲင်ꩻအကို လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်းဖုံႏ
မွဉ်းဖျင်- ၁၉၅၀ - ၁၆၇၀၀၀
- ၁၉၆၀ - ၂၅၀၀၀၀
- ၁၉၇၀ - ၃၇၄၀၀၀
- ၁၉၈၀ - ၄၉၉၀၀၀
- ၁၉၉၀ - ၆၃၆၀၀၀
- ၂၀၀၀ - ၈၁၀၀၀၀
- ၂၀၀၇ - ၉၆၁၀၀၀
- ၂၀၁၀ - ၁၀၃၄၀၀၀
- ၂၀၂၀ - ၁၃၀၈၀၀
မန်းဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ ထွာအဓိက ဘာႏသာႏငဝ်းငွါလဲ့ ခယ်ႏအာခြာ တောမ်ႏ စျေးချိုဆေꩻထျꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻသုင်ꩻအာဒျာႏ ခယ်ႏငဝ်းငွါတဲင် အဲင်းကလေတ်ဘာႏသာႏနဝ်ꩻ ထွာတတိယဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻသွူ။
အိုပ်ချုတ်ရေꩻ
မွဉ်းဖျင်ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻနဝ်ꩻ မန်ႏတလေꩻဝေင်ꩻတန် လွိုင်ႏကွုန်ꩻသာႏယာႏရေꩻကောႏမတီႏ အဝ်ႏအိုပ်ချုတ်ဒျာႏသွူ။ ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၆၅ ဗာႏ လာအောက်တိုဗာ (၁)နီꩻနဝ်ꩻ ခမ်းထီတန်အစိုႏရ ဖြယ်လွေꩻဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻတာႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏ(၄)ဖြုံႏတဲင် တွိုႏ ၁၉၉၂ ဗာႏ ဒီသဉ်ဗာလာ(၁၂)နီꩻ အစိုႏရ ခမ်းကိုရေꩻဝွန်ႏတန်ဌာႏန လိတ်ကေႏညာႏ အမုဲင်(၈၄)အလꩻ ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻယို အဝ်ႏ(၄)ဝေင်ꩻနယ်ႏ ဒင်ႏထိုအွောန်ႏထွော့လွေꩻယင်း (၅)ဝေင်ꩻနယ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻတန်မန်ႏတလေꩻ လွိုင်ႏကွုန်ꩻသာႏယာႏ(စည်ပင်)ဟံႏနယ်ႏနဝ်ꩻ လွောင်ႏဗူႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏ(၆)ဖြုံႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏအရံႏ (၁)ဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻနယ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလ့နဝ်ꩻအတွိုင်ꩻသွူ။
- ဝေင်ꩻနယ်ႏမဟာအောင်မေ
- ဝေင်ꩻနယ်ႏအောင်မေတာသန်
- ဝေင်ꩻနယ်ႏဆျန်းအေးတာသန်
- ဝေင်ꩻနယ်ႏဆျန်းမျတာသီ
- ဝေင်ꩻနယ်ႏပီစီးတခွန်
- ဝေင်ꩻနယ်ႏအမရပူရ
ဝေင်ꩻနယ်ႏအရံႏ
မွဉ်းဖျင်ပညာႏရေꩻ
မွဉ်းဖျင်အခြႏခံႏပညာႏ
မွဉ်းဖျင်ဝေင်ꩻမန်ႏတလေꩻကိုနဝ်ꩻ အစိုႏရ အခေႏခံႏပညာႏအရန်းထိုကျောင်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏ(၃၈)ကျောင်ꩻသွူ။
အရန်းထိုပညာႏ
မွဉ်းဖျင်- မန်ႏတလေꩻတက္ကသိုလ်ႏ
- ရတနာပုံတက္ကသိုလ်ႏ
- မန်ႏတလေꩻအနယ်ꩻပညာႏတက္ကသိုလ်ႏ
- တသီႏဆရာႏဝန်ႏတက္ကသိုလ်ႏ
- ခမ်းလင်ဘာႏသာႏတက္ကသိုလ်ႏ
- ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ်ႏ
- ခမ်းရင်ꩻတသီႏပညာႏတက္ကသိုလ်ႏ
- တသီႏတက္ကသိုလ်ႏ
- သူနာပြုတက္ကသိုလ်ႏ
- တငါဖဲ့ꩻဆဲင်ႏရာꩻတသီႏတက္ကသိုလ်ႏ
- အဝ်ႏညာꩻသွဉ်ထူႏတက္ကသိုလ်ႏ
- တသီႏဖဲ့ꩻဆဲင်ႏရာꩻ အနယ်ꩻပညာႏတက္ကသိုလ်ႏ
- မန္တလာဒီဂရီကေားလေက်
- သမဝါယမကေားလေက်
- ထာꩻခွုမ်ဆိုးတောမ်ႏ ကာယပညာႏသိပ္ပံ
- ပညာရေꩻဒီဂရီကေားလေက်
ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ
မွဉ်းဖျင်အစိုႏရသီးယုင်ဖုံႏ
မွဉ်းဖျင်- မန္တလေꩻ ကုꩻလိုမ်ꩻလာꩻအထွေထွေရောဂါႏသီးယုင်တန် ဟဲ့ꩻ (မန္တလေꩻခမ်းသားသီးယုင်တန်)
- မန္တလေꩻ ကူႏ(၃၀၀) သင်ကြားရေးဆေးရုံကြီး
- မန္တလေꩻ ဗဟိုႏလိုꩻမူႏ သီးယုင်တန်
- မန္တလေꩻ ကူႏ (၃၀၀) လိုꩻပေႏသီးယုင်တန်
- မန္တလေꩻ ကူႏ (၅၅၀) လိုꩻပေႏသီးယုင်တန်
- မန္တလေꩻ ထာꩻမာꩻသား သီးယုင်
- မန္တလေꩻ နား နေ့ꩻဖူ ငွဉ်ꩻ သီးယုင်
- မန္တလေꩻ သꩻခြွိုင်ႏသန်ꩻတာႏ သီးယုင်
- မန္တလေꩻ ကုꩻလိုမ်ꩻလာꩻလိုꩻစွဲ့ꩻယာမားသား သီးယုင်
- မန္တလေꩻ ကုꩻလိုမ်ꩻလာꩻတီဘီရောဂါႏ သီးယုင်
- မန္တလေꩻ ကုꩻလောမ်ꩻလာꩻကူးဆက်ရောႏဂါႏ သီးယုင်
- မန္တလေꩻ ကုꩻအဆွတ်ꩻသီးယုင်
- မန္တလေꩻ ခမ်းရင်ꩻတသီႏ သီးယုင်
- မန္တလေꩻ သွဉ်ထူႏ တငါဖဲ့ꩻဆဲင်ႏရာꩻ သီးယုင်
- မန္တလေꩻ တက္ကသိုလ်ႏသီးယုင်(ကူႏ-၅၀)
ဝေင်ꩻတဖူးဝေး
မွဉ်းဖျင်- စီရီဘွန်၊ အဉ်ဒိုနီးသျား
- ကူမင်း၊ ခယ်ႏ
- ဖနွမ်းပင်၊ ကမ္ဘောဒီးယား
- အောလ်ဆန်၊ ကိုရီးယားခမ်းနဝ်
ပျꩻခန်ꩻ
မွဉ်းဖျင်-
ကုသိုလ်တော်ဘုရာꩻ -
အတုမရှိ ဗွေႏဗိုန်ကျောင်ꩻ -
ကုန်းရိုးဗလီ(၂၆ တဖူꩻဘီ) -
မန္တလေꩻဟော်ဝဲင်ꩻ -
မန္တလေꩻတဖူꩻ -
မန္တလေꩻဘူတာတန်ဆꩻငါဖဲ့ꩻ -
ခမ်းထီတန် ပရိယတ္တိသာႏသနာႏ တက္ကသိုလ်ႏ -
-
မန္တလေꩻ တက္ကသိုလ်ႏအနွို့ငွါ -
မန္တလေꩻတက္ကသိုလ်ႏ -
သွဉ်ခမ်းလင်ဘာႏသာႏ တက္ကသိုလ်ႏ (အလီꩻ) -
ရွှေကျီးမြင်ဘုရာꩻ -
ကာꩻတရေꩻ -
မန္တလေꩻ ဝေင်ꩻဟော်တန် -
ရတနာပုံတက္ကသိုလ်ႏ -
ဗဟိုႏမဏ္ဍပ်
အာႏကွိုꩻ
မွဉ်းဖျင်- ↑ "Water Purification Plant No. 8 in Aungmyethazan Township 60% Coomplete" (in Burmese) (28 April 2011). Eleven Media Group.
- ↑ အောင်မြေသာစံမြို့နယ်၏ ဒေသဆိုင်ရာအချက်အလက်များ။ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့ရုံး။ 1 August 2019 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။
- ↑ GoogleEarth
- ↑ ၄.၀ ၄.၁ United Nations World Urbanization Prospects, 2007 revision။ The United Nations Population Division။ 18 December 2008 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 24 January 2009 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Zon Pann Pwint, Minh Zaw and Khin Su Wai (18–24 May 2009). "Mandalay marks 150th birthday". Archived 2 June 2009 at the Wayback Machine.
- ↑ Myanmar Area Codes။ 1 December 2009 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 24 March 2016 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ "မန္တလေးလား မန္တရေးလား၊ နှစ် ၁၆ဝ ပြည့်သွားတဲ့ မန္တလေး"။
- ↑ မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ။ 1 January 2019 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 1 January 2019 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။